Ĝozo
La ĉinaj ravioloj aŭ ĝozo (饺子 - pinjino:jiǎozī) estas tradicia manĝaĵo en la nordoriento de Ĉinio, kiu plejofte boliĝas kaj vaporkuiriĝas. Ĝi ne nur manĝiĝas en Ĉinio sed ankaŭ en Japanio ktp.
Preparado redakti
Unue faras oni maldikan kuvertaĵon (haŭton) elfarune. Due buligas viandon aū salikokon kaj legomojn. Trie, pakiĝas la bulo per la farunaĵa kuverto. Kvare, vaporkuiriĝas kaj boliĝas.
Ankaŭ enekzisteblas aliaj havaĵoj, ekzemple junega (malaŭtuna) bulbo kaj sojaĵa saŭco.
Deveno kaj tradicioj redakti
La knelo naskiĝis dum la fino de la Orienta Han-dinastio (jaroj 25~220). Oni prilegeblas la manĝaĵon en la libro de la epoko de Tri Regnoj (220~280). Skribite: ’Krescenta formo’. La knelo estas bezonegata manĝaĵo pri kiam ĉino festas dum la Printempa Festo (春节). En la lasta meznokto de jaro laŭ la luna dataro (malnova kalendaro - nomate: Chuxi 除夕 pinjino: chúxī, Esperanto: ĉuŝio), oni manĝas ĉi knelospecon, kiu signifas la novjariĝon. Antaŭmanĝe necesas ke oni ekbruligas petardojn. Tiuj antaŭegtempe »forpelis fantomojn kaj monstrojn«, sed nun estas nur kutimo. Manĝi knelojn ankaŭ signifas pri renkontiĝo posttempe malrenkonto. Enekzistas tre grava signifeco al Ĉinio.
Etimologio redakti
Ĝozo estas nebezonata vorto (neologismo) esperante. Aliaj skribitoj estas ĝjaŭzio kaj ĝiaŭzo sed ĉi tiuj ne ŝajnas esperantaj kaj malfacile eldiriĝas, ĉar la han-lingvo kaj esperanto estas tute malsamaj lingvoj.
Eksteraj ligiloj redakti
[video] Ĉinaj pelmenoj ĉe Tubaro