Miĥajlo Jurkiv
Jurkiv Miĥajlo (28.08.1877 - 21.05.1914) - ukraina esperantisto, filozofo, pedagogo, ŝtat-oficisto naskiĝis apud urbeto Ĵidaĉiv (Lviva provinco, nuna Ukrainio). Aŭtoro li estas de la plej unua Esperanto-lernolibro por ukrainoj (Ternopilo, 1907).
Sian filozofian (monismo) libron "El regno de spirito" li verkis en la lingvoj ukraina, germana, Esperanto, pola, sed ankaŭ troveblas tie citaĵoj en la latina, helena, malnovukraina. Lia vivo-slogano estis "Por scioj oni domaĝu nek fortojn, nek tempon, nek monon". Esperantigis li (el la ukraina) rakonton Katrinjo de Vasil Stefanik[1]. En la sama revuo li publikigis siajn prilingvajn artikolojn.
Vivo redakti
Dum la okupado de Ukrainio fare de la aŭstra-hungara kaj rusa imperioj Jurkiv estis unu el la unuaj ukrainanoj, kiuj komprenis la bezonon solvi la lingvan problemon en intergenta komunikado taksante Esperanton kiel solvilon. En la paĝoj de esperantaj eldonaĵoj li defendis la rajton de ukrainoj je memstareco kaj tradukis literaturajn verkojn de ukrainaj klasikaĵoj. Li lasis konsiderindan instruan kaj sciencan heredaĵon. La eldonaĵo de Lernolibro de la Internacia Lingvo de Esperanto dum la t.n. lingva polemiko ludis gravan rolon pontan inter la loka dialekto kaj ĝia transformiĝo en literaturaj kaj lingvaj terminoj. La ukraina lingvo en la libro de M. Yurkiv estas la lingvo de Ivan Franko, Franz Kokowski, Andrij Ĉajkovskij, Vasyl Stefanyk kaj aliaj ukrainaj figuroj de la frua 20-a jarcento.[2] Li verkis la monografion El la Regno de la Spirito, dediĉitan al la filozofia fluo de monismo, en kvar lingvoj: ukraina, germana, esperanta, pola uzante citaĵojn en la latina, eklezia slavona kaj malnovgreka lingvoj.
Naskita en distrikto Zhydachiv en lviva regiono, li pasigis sian konscian vivon en Ternopilo, kie li ĉiam uzis la sloganon: Por scio vi neniam ŝpari penon, tempon aŭ monon. La juna Mykhailo Yurkiv estis aktiva membro de Burĝa Frateco, kultura centro de Ternopilo, malfermita en 1905. Li mortis la 21-an de majo 1914 en la aĝo de 37 pro tuberkulozo. Entombigita li estas en Ternopilo sed la loko de la tombo estas nekonata.
Honoroj esperantujaj redakti
En Esperanto-medioj oni parolis pri Jurkiv komence de la 1980-aj jaroj, tiam en Ternopilo reviviĝis grupo de esperantistoj gvidataj de Leon Simels. Esperantistoj de Ternopilo trovis la lernolibron de Jurkiv. En la fruaj 1990-aj jaroj, Viktor Payuk renkontis la filinon de Jurkiv, Daria-Eva kiu vivis en Mykolayiv, Lviva provinco, kaj kiu konservis valoregan materialon pri la vivo kaj laboro de ŝia patro. Daria-Eva transdonis la originajn aĵojn de sia patro al Victor Spider. En sovetia tempo ŝi tre timis, ke ili estos konfiskitaj de oficiroj de la kaŝpolico, do ŝi singarde kaŝis sin. Jam kun la proklamo de la ukraina ŝtato, Daria-Eva volis, ke la netakseblaj objektoj finfine estu elmontrataj al la publiko. Do, antaŭ ĉio, ŝi elprenis el la kaŝejo manskribitan monografion El la Regno de la Spirito. Krom la manuskripto El la Regno de la Spirito, la filino de Jurkiv ankaŭ donis al Victor Spider la junularan taglibron de siaj gepatroj, fotojn kaj aliajn privatajn havaĵojn. Oni ne forgesu pri la plej unua ekzemplero de Ukraina Stelo, esperanta eldonaĵo por ukrainoj redaktita de Orest Kuzma en Kolomio de 1913 ĝis 1922.
En 1995, okaze de la 10-a Internacia Medicina Esperanto-Konferenco en Ternopilo, estis kreita originala bareliefo de M. Jurkiv, kiu enhavas: libron, terglobon, "Testamenton" de Ŝevĉenko. La bareliefo de Jurkiv (skulptis Ivan Sonsyadlo) estas instalita sur la fasado de la Filharmonio (iama konstruaĵo de Burĝa Frateco). Tiu ĉi bareliefo estas inkluzivita en la mondlisto de Zamenhof-Esperantaj objektoj.
Ternopilo gastigis en 2007 la scienc-praktikan konferencon Esperanto en la XXI-a jarcento: stato kaj perspektivoj de evoluo. Okaze de la 100-a datreveno de la libro lernolibro jurkova. Organizis la municipa Ternopil-Esperanto-Klubo Ternotsvit, Espero (Kievo) kaj Ukraina Esperanto-Asocio. Lia tombo en Ternopilo ne konserviĝis.
Notoj redakti
- ↑ Ukraina Stelo, 1913, 2
- ↑ Igor Galaychuk, doktoro pri medicinaj sciencoj kaj profesoro asertis: Ĉi tiu libro komence de la dudeka jarcento dum la ukraina lingva nihilismo rekte kaj nerekte kontribuis al la starigo de la ukraina lingvo kiel sendependa lingvo de granda nacio, kiu pro historiaj kialoj ne havis propran ŝtaton kaj estis regata de pluraj aliuloj.