Geodezio: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Anstataŭigante paĝon per '[http://www.accelerator3359.com/]' |
Maksim (diskuto | kontribuoj) Nuligis revizion 1050844 de Freedomthrew (kontribuoj, diskutpaĝo) |
||
Linio 1:
[[Tersciencoj]] > Geodezio
----
'''Geodezio''' estas fako de la [[geofiziko]], per kiu oni studas la formon kaj dimensiojn de la [[Tero]].
Tiamaniere povas aspekti respondo de sciencisto. Populare dirite
geodeziistoj estas tiuj homoj, kiuj fabrikas [[mapo]]jn.
Jam en fora pasinteco
homoj volis ekkoni grandecon de ilia domo, ĝardeno, kampo, vilaĝo, urbo,
regiono, lando kaj tuta Tero. Tiel sinsekve estiĝis unue desegnitaj mapoj
de konataj lokoj, pli poste eĉ la mezuritaj.
Nuntempe vi povas renkonti
mapojn en diversaj sferoj de homa agado. Ĉu vi volas konstrui domon,
fervojon, akvokondukilon aŭ tunelon? Ĉiam vi unue bezonas sufiĉe detalan
mapon. Ĉu vi ŝatas turismi piede, bicikle, aŭtomobile? Ankaŭ vi bezonas
mapon por trovi ĝustan vojon al via celo. Eĉ registaraj oficistoj bezonas
mapojn de sia lando aŭ distrikto.
Unu el niaj plej ŝatataj infanlibroj
estis certe geografia atlaso, plena de belaj, koloraj mapoj. Ĝi forportis
nin al nekonataj landoj, kie vivis herooj de niaj ĵus legataj aventuremaj
libroj.
Sed ni revenu al nocio "geodezio". Ĝi dividiĝas al tnm. "geodezio
ebenaĵa aŭ praktika", kiu solvas kutimajn detalajn postulojn en ebeno,
kaj "geodezio supera", kiu solvas taskojn sur globo (sfero) aŭ elipsoido. Ĝusta
solvado de ĉi tiuj taskoj baziĝas sur perfekta scio de matematiko kaj
ekvilibriga kalkulado.
Problemon, kiel ĝuste desegni mapon de kurbigita
tera surfaco al ebeno, solvas matematika projekciado. Kaj fine problemojn de
kvalitaj koloroj kaj bona legebleco solvas kartografio.
Dum terena mezurado
oni kutime dividas terenon al unuopaj punktoj, kiuj formas kadron de
estonta mapo.
Baza geodezia tasko estas difini reciprokan pozicion de unuopaj punktoj de
tera surfaco. Temas pri spaca tasko, ĉar la punktoj ne troviĝas en ebeno,
sed sur la malebena tera surfaco. Tial por difini la pozicion ni bezonas 3
spacajn koordinatojn. Por simpligi la taskon oni evoluigis unue pozician
mezuradon, kiu estas ĝis nun praktikata en katastro. Supermaran alton oni
difinis per nivelado. Tio estas simpla metodo por kompari altecon de
proksimaj punktoj. Certe vi jam ie vidis termezuriston kun mezurlato.
Hodiaŭ oni evoluigis sufiĉe precizan metodon de samtempa mezurado de
situo kaj alto per elektrooptika distancmezurilo. Ĝi grave simpligis kaj
plirapidigis terenajn mezuradojn. Aperis ankaŭ metodo de mezurado laŭ
artsatelitoj ([[GPS]]).
Vd. ankaŭ: [[Kartografio]], [[Topografio]]
[[Kategorio:Terscienco]]
<gallery>
Dosiero:Geodetisch station1855.jpg|<!-- thumb|left|180px|en:Geodetic pillar (1855); Ostend, Belgium en->eo:_Geodetic_ (kolono, apogilo) (1855); Ostendo, Belgio -->
Dosiero:Erathostenes.svg|<!-- thumb|left|180px|es:Esquema sobre cómo calculó [[Eratóstenes de Cirene|Eratóstenes]] la circunferencia terrestre. -->
Dosiero:Taquímetro Museo geominero de Madrid (España).jpg|<!-- thumb|left|180px|es:[[Taquímetro]] antiguo del Museo Geominero de [[Madrid (España)]]. es->eo:[[_Taquímetro_]] _antiguo_ _del_ Muzeo _Geominero_ _de_ [[Madrido (Hispanio)]]. -->
Dosiero:Teodolito Museo Geominero de Madrid (España).jpg|<!-- thumb|left|180px|es:[[Teodolito]] antiguo del Museo Geominero de [[Madrid (España)]]. es->eo:[[_Teodolito_]] _antiguo_ _del_ Muzeo _Geominero_ _de_ [[Madrido (Hispanio)]]. -->
</gallery>
<br clear=all>
{{Commons|Category:Geodesy}}
<br clear=all>
== Eksteraj ligiloj ==
{{el}} http://geodesia.ufsc.br/arquivo/1997/03/medina.pdf <!-- pt:GEODÉSIA online, 3/1997 pt->eo:_GEODÉSIA_ _online_, 3/1997 es:GEODÉSIA online, 3/1997 es->eo:_GEODÉSIA_ _online_, 3/1997 -->
{{el}} http://www.fig.net <!-- en:Fédération Internationale des Géomètres (FIG) es:FIG -->
{{el}} http://www.mapref.org <!-- en:MapRef.org: The Collection of Map Projections and Reference Systems for Europe en->eo:_MapRef_._org_: La (Aro[1], Kolekto) de Mapo (Projekcioj, Projekciaĵoj) kaj Referenco Sistemoj por Eŭropo de:Europäische Referenzsysteme und Kartenprojektionen, Theorie und praktische Informationen de->eo:_Europäische_ _Referenzsysteme_ _und_ _Kartenprojektionen_, Teorio _und_ _praktische_ _Informationen_ -->
{{el}} http://www.iag-aig.org <!-- en:International Association of Geodesy (IAG) en->eo:Internacia Asocio de Geodezio (_IAG_) -->
{{Aldonaj bildoj}}
{{Aldonaj eksteraj ligiloj}}
[[ar:جيوديسيا]]
[[ast:Xeodesia]]
[[bg:Геодезия]]
[[ca:Geodèsia]]
[[cs:Geodézie]]
[[da:Geodæsi]]
[[de:Geodäsie]]
[[en:Geodesy]]
[[es:Geodesia]]
[[fi:Geodesia]]
[[fr:Géodésie]]
[[gl:Xeodesia]]
[[he:גאודזיה]]
[[hr:Geodezija]]
[[hu:Geodézia]]
[[it:Geodesia]]
[[ja:測地学]]
[[nl:Geodesie]]
[[no:Geodesi]]
[[pl:Geodezja]]
[[pt:Geodésia]]
[[ro:Geodezie]]
[[ru:Геодезия]]
[[sh:Geodezija]]
[[sk:Geodézia]]
[[sl:Geodezija]]
[[sr:Геодезија]]
[[sv:Geodesi]]
[[tr:Jeodezi]]
[[uk:Геодезія]]
[[vec:Giodexía]]
[[zh:大地测量学]]
| |||