Vikipedio

Uvularo: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively
(Rigardi ŝanĝojn inter stabila kaj nuna versioj)
[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
← Iru al antaŭa ŝanĝoIru al sekvanta ŝanĝo →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
Oryanw (diskuto | kontribuoj)
3 864 redaktoj
eNeniu resumo de redakto
Oryanw (diskuto | kontribuoj)
3 864 redaktoj
e plosivo->plozivo (laŭ PIV)
Linio 1:
{{Lokoj de artikulacio}}
'''Uvularoj''' ('''uvularaj konsonantoj, uvulaj konsonantoj''') estas [[konsonanto]]j [[artikulacio|artikulaciataj]] per la malantaŭo de la [[lango]] kontraŭ aŭ apud la [[Palata uvulo|uvulo]], tio estas, pli malantaŭe en la buŝo ol [[Velaro (fonetiko)|velaraj konsonantoj]]. Uvularoj povas esti [[plosivoplozivo]]j, [[frikativo|frikativoj]], [[nazala konsonanto|nazala halto]], [[trilo]]j, aŭ [[alproksimanto|alproksimantoj]]. La IFA ne provizas apartan simbolon por la alproksimanto; la simbolo por la voĉa frikativo anstataŭe uzatas. Uvularaj [[afrikato|afrikatoj]] certe fareblas, sed tre maloftas: ili povas troviĝi en kelkaj afrikaj kaj indiĝenaj amerikaj lingvoj.
 
== IFA ==
Linio 24:
|-
![[Image:Xsampa-q.png]]
|[[senvoĉa uvulara plosivoplozivo]]
|[[Kazaĥa lingvo|Kazaĥ]]
|<span style="color:#700000; font-weight:bold">Қ</span>аза<span style="color:#700000; font-weight:bold">қ</span> ''<span style="color:#700000; font-weight:bold">Q</span>aza<span style="color:#700000; font-weight:bold">q</span>''
Linio 31:
|-
![[Image:Xsampa-Gslash.png]]
|[[voĉa uvulara plosivoplozivo]]
|[[Inuktituta lingvo|Inuktituta]]
|uti<span style="color:#700000; font-weight:bold">r</span>ama
Linio 66:
|-
![[Image:Xsampa-Gslash lessthan.png]]
|[[voĉa uvulara implosivoimplozivo]]
|[[Mama lingvo|Mama]]
|
Linio 76:
Nek [[Esperanto]], nek la [[Angla lingvo|angla]] havas uvularajn konsonantojn, kaj ili estas nekonataj en la indiĝenaj lingvoj de [[Aŭstralio]] kaj la [[Pacifikaj insuloj|Pacifiko]]. Uvularaj konsonantoj troviĝas tamen en multaj afrikaj kaj mezorientaj (sudokcident-aziaj) lingvoj, plej notinde en la [[Araba lingvo|araba]], kaj en [[Indiĝenaj popoloj de la Amerikoj|indiĝenaj amerikaj]] lingvoj. En partoj de la [[Kaŭkazo|Kaŭkaza Montaro]] kaj en nordokcidenta [[Norda Ameriko]], preskaŭ ĉiu lingvo havas uvularajn haltojn kaj frikativojn. Du [[uvulara R|uvularaj R-oj]] troviĝas en nordokcidenta Eŭropo, kie ili disvastiĝis de la norda [[Franca lingvo|franca]].
 
La [[senvoĉa konsonanto|senvoĉa]] uvulara [[plosivoplozivo]] transkribiĝas kiel {{IPA|[q]}} en kaj la IFA kaj [[SAMPA]]. Ĝi prononciĝas iom simile al la [[senvoĉa velara plosivoplozivo]] {{IPA|[k]}}, sed per la mezo de la lango pli malantaŭe, kontraŭ la uvulo anstataŭ la [[velo (anatomio)|velo]]. La plej familiara uzo por parolantoj de eŭropaj lingvoj sendube estus en la transliterigo de arabaj landonomoj kiaj ''Qatar'' kaj ''Iraq'' en la anglan, kvankam, pro tio ke la angla malhavas tiun sonon, anglalingvanoj ĝenerale prononcas ĝin kiel la plej similan sonon de ili konatan, {{IPA|[k]}}.
 
{{IPA|[ɢ]}}, la [[voĉa konsonanto|voĉa]] ekvivalento de {{IPA|[q]}}, estas multe pli malofta. Ĝi similas la [[voĉa velara plosivoplozivo|voĉan velaran plosivonplozivon]] {{IPA|[g]}}, sed artikulaciiĝas en la sama uvula pozicio kiel {{IPA|[q]}}. Malmultaj lingvoj uzas tiun sonon, sed ĝi troviĝas en iaj specoj de la [[Persa lingvo|persa]] kaj en kelkaj [[Nordorienta kaŭkaza lingvo|nordorientaj kaŭkazaj lingvoj]], notinde en la [[Tabasara lingvo|Tabasara]].
 
La [[senvoĉa uvulara frikativo]] {{IPA|[χ]}} estas simila al la [[senvoĉa velara frikativo]] {{IPA|[x]}}, krom tio ke ĝi artikulaciiĝas sur la uvulo. Ĝi troviĝas anstataŭ {{IPA|[x]}} en iuj dialektoj de la germana kaj la araba.
Linio 85:
<br><center>
{|border="1" cellspacing="0" cellpadding="4" border-collapse:collapse"
|[[Tenuo|tenua]] plosiveplozive || {{IPA|'''q'''ákʷ}} || ''arba spino''
|-
|[[Aspiracio|aspiracia]] plosivoplozivo || {{IPA|'''qʰ'''ákʷ}} || ''korbo''
|-
|[[Ejektivo|ejektiva]] halto || {{IPA|'''qʼ'''akʷ}} || ''kri-strigo''
|-
|[[Labialigo|labialigita]] tenua plosivoplozivo || {{IPA|náa'''qʷ'''}} || ''oktopodo''
|-
|labialigita aspiracia plosivoplozivo || {{IPA|'''qʷʰ'''áan}} || ''popolo, tribo''
|-
|labialigita ejektiva halto || {{IPA|'''qʷʼ'''átɬ}} || ''kuira poto''
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/wiki/Uvularo"