|
* Departementejo: [[Nagykároly]]
* [[Areo]]: 32306257 km²
* [[Loĝantaro]]: 160323.282768 en [[1910]]
En 1918 plimulto de la departemento okupis Rumanio, el malgranad parto formiĝis en Hungario la departemento [[Szatmár-Ugocsa-Bereg]]. La administra centro iĝis [[Mátészalka]]. ▼
Post la dua mondmilito, el Szatmár-Ugocsa-Bereg iĝis Szabolcs-Szatmár,p li poste en la 1990-aj jaroj [[Szabolcs-Szatmár-Bereg]]. ▼
La rumana parto de departemento estas parto de [[distrikto Satu Mare]], escepte de malgranda parto (kun Baia Mare), kiu apartenas al departemento Maramureş. ▼
==Demografio==
* 61198.711429 (3861,53%) [[rutenojhungaroj]]
* 53107.824947 (33,63%) [[hungarojrumanoj]]
* 3613.364883 (224,73%) [[slovakojgermanoj]]
* 8.383 (5,2%)1344 [[germanojrutenoj]]
* 405 [[slovakoj]]
* 1758 ceteraj
==Administracio==
Estis 69 distriktoj, ties nomoj estas la samaj, ol la distriktejoj:
* [[ UngvárNagykároly]] , samtempe departementejo kaj konsilantrajta urbo▼* [[Nagyberezna]]
* [[NagykaposSzatmárnémeti]]
* [[PercsenyCsenger]]
* [[SzerednyeFehérgyarmat]]
* [[SzobráncMátészalka]]
* [[Szinérváralja]]
▲* [[Ungvár]] samtempe departementejo kaj konsilantrajta urbo
* [[Nagybánya]]
* [[Nagysomkút]]
* [[Erdőd]]
La departemento situis sude sur ebenaĵo, norde estis montoj deinter [[Karpatoj]] kaj ebenaĵo. NordePlejparte la Karpatojokcidente estis landolimo kajebenaĵo, samtempekrome akvodislimomontetoj. Estis riveroj [[TisoTur (rivero)]], Someŝ kaj [[UĵCrasna (rivero)]].
En [[895]] alvenisDum la hungaroj proksime en la [[Karpat-baseno]]n. Ili trovis rutenojn kaj trovis la lokon konvena por loĝadi. La [[turkoj]] ne povis okupi la regionon. Ekde tiuturka epokoerao la departemento kune kun precipe najbaraj departementoj nomiĝis latine '''Partium''', kiu estis landopartoj, kiuj aldoniĝis al [[Transilvanio]]. DumFine de liberecbatalo de Rákóczi laen departemento[[1711]] estis dorso deen la bataloj,departemento transokazis Karpatojpaco alvenis helpoj deinter [[polojHabsburgoj]] kaj [[rusoj]]Transilvanio. Pro la forta apogo la rutenoj nomiĝas la plej fidela popolo.
▲En 1918 plimulto de la departemento okupis Rumanio, el malgranadmalgranda parto formiĝis en Hungario la departemento [[Szatmár-Ugocsa-Bereg]]. La administra centro iĝis [[Mátészalka]].
▲Post la dua mondmilito, el Szatmár-Ugocsa-Bereg iĝis Szabolcs-Szatmár,p li poste en la 1990-aj jaroj [[Szabolcs-Szatmár-Bereg]].
En [[1918]] la ĉeĥoslovakia armeo okupis la departementon kaj ekde [[1920]] apartenis al [[Ĉeĥoslovakio]], (escepte tre malgrandan parton, kiu restis hungara). Ĉeĥoslovakio ricevis kondiĉon, ili devis aranĝi autonomion precipe el Partium, kiun ili ne faris. En [[1938]] laŭ Packontrakto de [[Vieno]] la suda parto revenis al Hungario, la cetera parto iĝis dum 100 tagoj sendependa ŝtato. La disiĝo tiel okazis, ke tiuj komunumoj, kie estis hungara plimulto, aldoniĝis al Hungario. En [[1939]] la hungara armeo okupis la 100-tagan respublikon kaj ne metis ĝin al la hungaraj departementoj, sed formis aŭtonomion. En [[1942]] la hungaroj kolektis la [[judoj]]n, kiuj vivis tie grandnombre, kaj sendis ilin al Auswitz. La sama okazis ankaŭ en la tiutempe sendependa Slovakio. En [[1944]] kontraŭ [[Ruĝa Armeo]] la hugaroj formis defendan zonon laŭ la Karpatoj (Árpád-linio). Tiu komence sukcese kontraŭstaris, sed dume [[Rumanio]] forlasis la faŝistan aliancon kaj helpe de [[Sovetunio]] el sudo okupis la departementon. La teritorio plejparte aldoniĝis al Sovetunio, malranda parto al Ĉeĥoslovakio. La hungareco estis draste persekutitaj, are kiel pli frue la judoj, estis kolektitaj kaj senditaj al [[Siberio]]. Tiu manovro nomiĝis ''malenkij robot'' (malgranda laboro). Post jaroj alvenis nur eta parto.
▲La rumana parto de departemento estas parto de [[distrikto Satu Mare]], escepte de malgranda parto (kun Baia Mare), kiu apartenas al departemento Maramureş.
En [[1938]] laŭ Packontrakto de [[Vieno]] la suda parto revenis al Hungario, la cetera parto iĝis dum 100 tagoj sendependa ŝtato. La disiĝo tiel okazis, ke tiuj komunumoj, kie estis hungara plimulto, aldoniĝis al Hungario. En [[1939]] la hungara armeo okupis la 100-tagan respublikon kaj ne metis ĝin al la hungaraj departementoj, sed formis aŭtonomion.
En [[1991]] Ukraino sendependiĝis kaj heredis grandan parton de la departemento, poste Slovakio denove sendependiĝis havanta la malgrandan parton.
==Vidu ankaŭ==
| 