Finnlanda kuirarto: Malsamoj inter versioj

Antaŭ jarcentoj la finnoj akiris siajn nutraĵojn kompreneble el la sovaĝa naturo kaj nutris sin ĉefe per fiŝoj, lagaj aŭ maraj, kaj ĉasaĵoj. Bele iiiili kantis pri la verde aŭ neje tapiŝitaj salonoj de la arbaro kie paŝis ursoj, kuris alkoj, kaj kaŝis sin la timema leporo. Ili kantis ankaŭ pri la abelo kaj ties dolĉa saniga mielo, pri la tetro kaj tetrao, pri la [[urogalo]] kaj la [[anaso]], la nektaro de floroj kaj la freŝa akvo de la fontoj, lagoj kaj rojoj. Antikvaj finnoj laŭdis la arbarajn berojn, vakciniojn, kaj eĉ pl! la sovaĝajn fragetojn de sunaj herbejoj. Pri ĉio-ĉi troviĝas versoj en Ia nacia epopeo Kalevala. Supozeble ankaŭ fungoj estis manĝataj, krom uzataj por sorĉado kaj ŝamanismo. La epopeo rakontas ankaŭ pri Ia alveno de la agrikulturo; post nelonge prafinnoj povis ĝui Ia rezultojn de siaj penegoj terkulturistaj. Ili forbruligis la arbaron kaj semis rapojn, sekalon kaj hordeon. EI la sekalo ili bakis malhelbrunan acidan panon, kiun la finnoj eĉ nun sopiras en la sudaj landoj de bianka tritika pano. El hordeo iiiili faris bieron, kies kantigan kaj solenigan efikon ili laŭdas en la epopeaj versoj. Ili konis ankaŭ avenon. Rimarkindas, ke meze de la grenkampo ili lasis kreski kantarbon por la ora kukolo!

Dum la 1860aj kaj 1870aj jaroj malsato mortigis ĉiun kvaran aŭ trian loĝanton en kelkaj viIaĝojvilaĝoj. La senesperaj kamparanoj provis manĝi eĉ boligitan pajlon. Tute kutime oni miksis muelitan pinŝelon en la farunon, el kiu oni bakis panojn. Homa stomako ne facile toleras tian nutradon. Aroj da malfeliĉuloj vagis direkte al la sudo, almozpetante de bieno al bieno, kaj malsategantaj infanoj frostmortis en Ia neĝo vojflan

En ĉiu familio la manĝokutimoj, manĝohoroj kaj manĝaĵoj varias. Krome, ĉiuj provincoj havas siajn tradiciajn regionajn kaj distriktajn pladojn, kiuj nuntempe furoras. Tradiciajn festopladojn oni kuiras ĉefe por julo decembre, por karnavalo februare, por pasko, por la unua de majo, kaj por somermezo junie. Februare, festante Ia datrevenon de iu finna poeto oni aĉetas aŭ bakas kuketojn nomitajn laŭ IiLi. Lernejanoj havas senpagan varman lunĉon en la lernejo, kaj en kelkaj familioj oni nur rapide varmigas ion en Ia mikroonda forno vespere. En hejmoj gravas elektre frostigitaj nutraĵoj; aŭtune oni plenigas Ia frostigilon je beroj kaj legomoj kaj fungoj, la dommastrino jen kaj jen replenigas ĝin per bakaĵoj. Ofte la virinoj laboras same kiel la edzoj kaj ne povas aŭ ne volas pasigi ĉiujn siajn vesperojn kuireje apud la fornelo. Laŭdire troviĝas ankaŭ t.n. senhelpuloj, kiuj ne scipovas ion kuiri, precipe inter gejunuloj kaj junaj geedzoj, kaj ankaŭ kelkaj vidvoj estas tute senhelpaj post Ia morto de Ia edzino.