|
}}
La '''Ŝiaka LingvoŜjako''' estas dialekto, varianto de la [[Akadia franca lingvo]] miksita kun la [[Angla lingvo|Angla]], parolata kiel dominaĉefa lingvo ende la [[Akadianoj|AkadianaAkadia]] komunaĵokomunumo en sudorienta [[Nov-Brunsviko]], aparteprecipe inter junuloj, proksimeekz. alen la urboj [[Monktono (Nov-Brunsviko)|Monktono]], [[Memramkuk (Nov-Brunsviko)|MemramkokMemramkuko]] ("Memramcook") kaj [[Ŝediak (Nov-Brunsviko)|ŜediakŜediako]] ("Shediac").
Ĝi estas relative ĵusanova evoluaĵo de la Franca lingvo, spronita de la influo de la dominajĉefaj anglalingvaj amaskomunikilojoj (radio, televido, interreto), pliiĝinta urbiĝado de Monktono kaj kontakto kun la dominaplimulta angleanglalingva parolanta komunumo en tiu areoregiono, aparteprecipe ekde la [[1960-aj jaroj]].
La vorto mem estas ĝenerale konsideratarigardata kiel derivaĵo de la nomo "Shediac," urbetourbo en la areo. Iuj ankaŭ sugestis, ke ĝi estas derivaĵo de la Franca slanga vorto ''chier'', signifantakiu signifas "feki", tamen tiu etimologio estas konsideratarigardata kiel falsa.{{citon}}
== Priskribo ==
La ŝiakaŜjako estas miksaĵo de la komunuze parolata akadia franca lingvo (kiu inkluzivas vortojn de la [[Malnov-franca]]) kun la angla.
* '''Sintakso'''. La ŝiakaŜjako uzas unuavice francan sintakson kun franca-angla vortoprovizo kaj frazo-formoj (vidu pli sube). La strukturo de la ŝiakaŝjaka frazo tendencasemas utiligi iujn anglajn vortojn, kvankam ĝi plejparte konsistas el francaj.
* '''Vortprovizo.''' La radikoj kaj bazo de la ŝiakaŝjako estas la akadia franca lingvo, tio estas, la parolata franca ofte spicita per maristaj terminoj (ekz. ''haler'', ''embarquer''), reflektantajspegulantaj la historian gravecon de la maro al la loka ekonomio, aldone al malnovaj francaj vortoj (ekz. ''bailler'', ''quérir'', ''hucher'', ''gosier''), multaj el kiuj estas rigardataj kiel arĥaikaj de la [[Académie Française]], atesto al tri jarcentoj de relativa izolado de akadiaj komunumoj disde franca influo.
La kolektitaj verkoj de [[Antonine Maillet]], gajninto de la premio Goncourt, kaj ŝia teatraĵo ''La Sagouine'' aparte, ilustras bone ĉi tiun variaĵon de la franca.
== StatusoStato ==
LaŜjako ŝiaka estas ofte mallaŭdata de parolantoj, kaj de la franca, kaj de la angla, kiel fuŝkoncipita hibrido — ĉu "malbona" franca, ĉu "malbona" angla.
Tamen ĝi estas brakumita en ĵusaj jaroj de iuj [[Akadio|akadiaj]] grupoj kiel vivanta kaj evoluanta lingvo, kaj kiel parto de ilia kolektiva kulturo. Nombro daMultaj akadiaj artistoj verkas literaturon kaj muzikon en la ŝiakaŝjako.
==Ekzemploj==
*''''Je vas driver mon truck à soir puis ça va êt'e right la fun.'' (Mi estas veturigontaveturigos mian kamionon hodiaŭ noktonĉi-vespere kaj tio estos tre ĝuinda.amuze) (j'prendrai ma camionette ce soir et j'vais bien m'amuser- ''pariza franca'' -)
*''J'vas parker mon char.'' (Mi parkos mian aŭtomobilonaŭton.) (Je vais garer ma voiture)
*''Je schwimmais dans l'océan puis j'tais right soaking wet.'' (Mi naĝis en la oceanomaro kaj iĝisestis trempiti malsekamalsekega.) (J'ai nagé dans l'océan et j'étais complètement trempé)
*''Worry pas.'' (Ne zorgu.)) (Ne t'inquiète pas)
*''J'vas essayer de coaxer Alphonse pis Euclide pour qu'y viennent brosser avant la hockey game de soir.'' (Mi provos konvinki Alfonce kaj Euclide venidrinki trinkikun mi antaŭ la hokea ludoglacihokea hodiaŭmatĉo noktonĉi-vespere.) (Je vais essayer de persuader Alphonse et Euclide de venir boire avant le match de hockey de ce soir.)
*''Ma mèremére travaille au grocery store à pousser des shopping carts.'' (Mia patrino laboras en manĝaĵbutikonutraĵvendejo, kie ŝi puŝas aĉetĉaretojn.) (Ma mère travaille à l'épicerie, elle y pousse des chariots.)
*''Viens watcher un movie chenou. Ça va ête right la fun.'' (Venu spekti filmon ĉe mi, estos veree ĝuindaamuzege.) (Passe chez nous voir un film. On va bien s'marrer.)
*''Chepas quosse tu parles about.'' (Mi ne scias, pri kio vi parolas.) (Je ne vois pas de quoi tu veuxveŭ parler.)
*"Moi chu acadien(ne), hein?" (MiSciu, estasmi Akadianoj,estas ĉu?Akadian(in)o) (Je suis Acadien(ne)!)
*''Le ref y a donner 2 minutes pour bailler du six-poose''
| 