Kiel registrite je 18:50, 24 maj. 2005 redakti Montanesko (diskuto \| kontribuoj) Patrolantoj 10 523 redaktoj e +ligo al kurio ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 18:28, 31 maj. 2005 redakti malfari Schuetzm (diskuto \| kontribuoj) 2 495 redaktoj e daŭrigota Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 3: ===Historio=== Kvazaŭ antaŭ-[[institucio]] de la ŝtata sekretariejo estis la ''camera secreta'' fondita sub [[Martin la 4-a]]. Komence ĝi ~~respondeblecis~~responsis por la sekreta leterado de la [[papo]], sed en la sekvintaj jarcentoj alprenis administraciajn taskojn pli kaj pli ampleksajn. En [[1542]] [[Paŭlo la 3-a]] starigis la [[inkvizicio]]n kiel plurfoje kunvenantan komisionon de la [[kardinalo]]j. Sekvis pluaj komisionoj kun fikse komisiitaj taskoj. Pro iliaj oftaj renkontiĝoj evoluiĝis daŭraj administraciaj strukturoj, kie la kardinaloj anstataŭiĝis per klerikoj. En [[1588]] papo [[Siksto la 5-a]] per la [[konstitucio]] ''"Immensae Aeterni Dei"'' kreis la unuan unuforman organizo-formon, per tio ke li strukturigis la jam ekzistintan institucion kaj fondis la sistemon konsistantan el 15 [[kongregacio]]j. Ĉi-tion oni rigardas kiel la naskiĝon de la ''roma kurio''. Tamen dum la postaj jarcentoj ripete okazis ŝanĝoj de la strukturo de la oficoj kaj de la ~~respondeblecoj~~responsoj. La [[dekreto]] ''Christus Dominus'' fare de la [[2-a Vatikana Koncilio]] pri la institucio de la kurio diras la jenan: Linio 16: La nuna [[Codex Iuris Canonici]] de [[1983]] difinas la rolon de la kurio jene: ''"La roma kurio, per kiu la papo prilaboras la aferojn de la eklezio, kaj kiu plenumas sian taskon en lia nomo kaj lia aŭtoritato por la bonfarto de kaj servo al la parteklezioj, konsistas el la ŝtata sekretariejo aŭ papa sekretariejo, la komisiono por publikaj aferoj de la eklezio, la kongregacioj, la juĝejoj kaj aliaj institucioj, kies strukturo kaj ~~respondebleco~~responsoj estas difinataj per speciala leĝo."'' Papo [[Johano Paŭlo la 2-a]] en [[1988]] per la apostola konstitucio ''"Pastor Bonus"'' donis al la kurio ĝian hodiaŭan aspekton, tamen plurfoje, laste en lia publikaĵo ''"Novo millenio ineunte"'' ([[2001]]), deklaris la neceson de reformoj: ''"Kiom temas pri la reformo de la kurio, multo ankoraŭ farendas."'' Linio 22: ==Ligoj al la ŝtato de Vatikanurbo== Laŭ internacia leĝaro oni nepre distingu la kurion, kiu ~~respondeblas~~responsas por la gvido kaj administracio de la eklezio, disde la registaro de la [[Vatikanurbo\|vatikanurba]] ŝtato. Tamen ne ĉiam tio facile eblas, ĉar ekzistas rilatoj inter tiuj du. La vatikana ŝtato estas la teritoria fundamento de la internacia suvereneco de la sankta seĝo. La ŝtato de Vatikanurbo internacie ne agas, sed estas diplomate reprezentata fare de la sankta seĝo kiel subjekto de la internacia leĝaro. La interligo inter kurio kaj registaro estas pro la fakto, ke la papo samtempe estas la suvereno de Vatikanurbo. Linio 28: Ekde [[1984]] la kardinalŝtatsekretario rolas kiel reprezentanto de la papo en la estrado de la vatikana ŝtato, sed la registaro fakte estas papa komisiono konsistanta el 7 kuriaj kardinaloj. Ĝi estas nomumata de la papo por tempodaŭro de po kvin jaroj kaj ĉefe okupiĝas per la financa kaj buĝeta politiko de Vatikanurbo. La prezidanto de la komisiono (nuntempe kardinalo [[Edmund Casimir SZOKA]]) povas esti komprenata kiel estro de la registaro. Subordigita al la komisiono estas la ĝenerala sekretario kun la ''Governatoro'', kiu ~~respondeblas~~responsas pri la centrala administracio. La oficejoj de la kuria administracio troviĝas nur etparte ene de la vatikana teritorio, la ceteraj partoj lokiĝas alie en Romo, plejkaze sur eksterteritoriejoj, sed foje ankaŭ sur roma teritorio. Linio 41: La ŝtatsekretariejo estas dispartigita en la ''sekcion pri ĝeneralaj aferoj'' aŭ ''unuan sekcion'' (pri internaj aferoj), kaj la ''sekcion pri rilatoj al la ŝtatoj'' aŭ ''duan sekcion''. La unua sekcio okupiĝas per la finredakto kaj dissendo de la publikigoj de la kurio, superrigardas kaj kunordigas la agojn de la aliaj dikasterioj kaj papaj oficejoj, verkas statistikojn kaj ~~respondeblas~~responsas pri la gazetara laboro de la sankta seĝo. Ĝi estras ankaŭ la papajn reprezentejojn eksterlandajn, precipe ties kontakton al la lokaj eklezioj; krome ĝi laboras kun la diplomatoj en la vatikano. La poŝtado estas prilaborata de sekcioj respondeblaj pri ok lingvoj. La dua sekcio okupiĝas pri ĉiuj aferoj de la rilatoj al aliaj landoj kaj internaciaj institucioj, kiuj ne estas prilaborataj de la reprezentejoj de la sankta seĝo en tiuj landoj mem. Ĝi ankaŭ reprezentas la interesojn de la papo en internaciaj kongresoj. Se estas [[konkordato]]j kun lando, dua sekcio ankaŭ negocias pri la nomumo de [[episkopo]]j. La plej granda parto de la papa diplomataro laboras en ĉi tiu sekcio, tamen la kunlaborantoj ofte sendiĝas al la alilandaj reprezentejoj. Linio 55: '''[[Kongregacio pri la doktrino]]''': ''defendo kaj subteno de la doktrino pri kredo kaj etiko en la tuta katolika eklezio'' '''[[Kongregacio pri la orientaj eklezioj]]''': ''rilato al la katolikaj eklezioj orientaj (konservado de la heredo de la diversaj orientaj kristanaj tradicioj)'' '''[[Kongregacio pri la diservo kaj sakramenta ordo]]''': ''~~respondeblas~~responsas pri ĉiaj liturgiaj kaj sakramentaj demandoj'' '''[[Kongregacio pri la beatigo kaj sanktigo]]''': ''~~respondeblas~~responsas pri aferoj de enkanonigo'' '''[[Kongregacio pri la evangeliigo de la popoloj]]''': ''evangeliigo kaj misiado en la tuta mondo'' '''[[Kongregacio pri la klerikaro]]''': ''ek- kaj plu-lernigo de la klerikaro, kateĥizo, personal-administracio'' '''[[Kongregacio pri la institucioj de la konsekrita vivado kaj la komunumoj de la apostola vivado]]''': ''respondeblas pri ĉiaj aferoj de la kristana, ordena kaj klerika vivo'' '''[[Kongregacio pri la katolika lernejaro]]''': ''~~respondeblas~~responsas pri universitatoj, institutoj, lernejoj ktp.'' '''[[Kongregacio pri la episkopoj]]''': ''~~respondeblas~~responsas pri ĉiaj aferoj rilataj al episkopoj (nomumo, sinodoj, ktp.)'' Ĉiu kongregacio havas ĉirkaŭ 25 kunlaborantojn. Kvankam [[dekreto]]j de la kongregacio estas subskribataj fare de la respektiva prefekto, la decidoj mem antaŭe estis farataj de la kardinalaro, foje kune kun lokaj episkopoj kaj sub estrado de la papo. Linio 71: [[Apostola signaturo\|Plejalta juĝejo de la apostola signaturo]]: ''plejalta juĝejo de la kurio'' [[Roma rota]]: ''defendo de la ekleziaj rajtoj, unuformeco de la juĝado'' [[Apostola penitentiario]]: ''~~respondeblas~~responsas pri absolvoj, dispensoj, gracoj'' ===Papaj konsilantaroj=== <!--▼ ~~===Päpstliche Räte===~~ ~~Momentan bestehen 11 Päpstliche Räte:~~ Nuntempe estas 11 papaj konsilantaroj: * [[Päpstlicher Rat für die Laien]] * [[Päpstlicher Rat für die Förderung der Einheit der Christen]] * [[Päpstlicher Rat für Gerechtigkeit und Frieden]] * Päpstlicher Rat "[[Cor Unum]]"▼ * [[Päpstlicher Rat der Seelsorge für Migranten und Reisende]] * [[Päpstlicher Rat für die Pastorale im Krankendienst]] * [[Päpstlicher Rat für die Interpretation von Gesetzestexten]] * [[Päpstlicher Rat für den Interreligiösen Dialog]] * [[Päpstlicher Rat für die Kultur]] * [[Päpstlicher Rat für die sozialen Kommunikationsmittel]] * [[Päpstlicher Rat für die Familie]] [[Papa konsilantaro pri la laikoj]] ~~===Kurialämter===~~ [[Papa konsilantaro pri la antaŭenigo de unueco de la kristanoj]] [[Papa konsilantaro pri justeco kaj paco]] ▲Papa ~~Päpstlicher Rat~~konsilantaro "[[Cor Unum]]" [[Papa konsilantaro pri la animzorgo por migrantoj kaj vojaĝantoj]] [[Papa konsilantaro pri pastreco en la servo por malsanuloj]] [[Papa konsilantaro pri la interpreto de leĝaj tekstoj]] [[Papa konsilantaro pri interreligia dialogo]] [[Papa konsilantaro pri kulturo]] [[Papa konsilantaro pri socialaj komunikiloj]] [[Papa konsilantaro pri familio]] ===Kuriaj oficejoj=== [[Apostolische Kammer]] / ''Camera Apsotolica'' durch den [[Camerlengo]] geleitet * [[Verwaltung der Güter des Apostolischen Stuhls]] / ''Administratio Patrimonii Sedis Apostolicae''▼ * [[Präfektur für die ökonomischen Angelegenheiten des Heiligen Stuhls]] / ''Praefectura rerum oeconomicarum Sanctae Sedis''▼ * [[Präfektur des päpstlichen Hauses]] oder ''Pontificalis Domus'' (Präfekt: [[James Michael Harvey]])▼ * Amt für die liturgischen Zeremonien des Papstes * Zentralamt für kirchliche Statistik * Archiv des Zweiten Vatikanischen Konzils * Internationale Theologische Kommission * [[Vatikanische Bibliothek]] * [[Vatikanisches Geheimarchiv]] * [[Governat des Vatikanstaates]] * Päpstliche Akademie der Wissenschaften [[Apostola ĉambro]] / ''Camera Apostolica'', gvidata de la [[kamerlingo]] ▲ [[~~Verwaltung~~Administracio de la ~~der~~posedaĵoj ~~Güter~~de ~~des~~la ~~Apostolischen~~apostola ~~Stuhls~~seĝo]] / ''Administratio Patrimonii Sedis Apostolicae'' ▲* [[~~Präfektur~~Prefektejo ~~für~~pri ~~die~~ekonomiaj ~~ökonomischen~~aferoj ~~Angelegenheiten~~de ~~des~~la ~~Heiligen~~sankta ~~Stuhls~~seĝo]] / ''Praefectura rerum oeconomicarum Sanctae Sedis'' ▲* [[~~Präfektur~~Prefektejo de ~~des~~la ~~päpstlichen~~papa ~~Hauses~~domo]] ~~oder~~aŭ ''Pontificalis Domus'' (~~Präfekt~~prefekto: [[James Michael ~~Harvey~~HARVEY]]) Oficejo pri la liturgiaj ceremonioj de la papo Centra oficejo pri eklezia statistiko Arkivo de la Dua Vatikana Koncilio Internacia komisiono teologia [[Vatikana librejo]] [[Vatikana sekreta arkivo]] [[Gubernio de la vatikanŝtato]] Papa akademio de la sciencoj ▲<!-- ===Päpstliche Kommissionen===

Roma kurio: Malsamoj inter versioj