Bolak: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Roberto (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
Roberto (diskuto | kontribuoj) daŭrigota |
||
Linio 4:
La '''Lingvo Blua''', '''Bolak''' aŭ '''Lingua Blau''', estis kreita de [[Leon BOLLACK]], riĉa franca komercisto, kaj prezentita en [[Parizo]] dum [[Tutmonda Ekspozicio]] de [[1900]]. Ĝi estas nomata ankaŭ "Bolak", de la nomo de sia kreinto, kiel la "Lingvon Internacian" oni nomas "Esperanto" de la pseŭdonimo de [[Zamenhof]].
Ĝi nomiĝas "Lingvo Blua" ĉar ĉiuj homoj povas vidi la ĉielon "sur kies bluo ne devas esti landlimoj" laŭ Bolak. [[H.G. WELLS]] atentis pri "Lingvo Blua" kaj verkis pri ĝi.
=Gramatiko=
Malgraŭ Bolak estas [[aposteriora lingvo]], ĝia gramatiko estas tre malsama al naturaj lingvoj.
==Morfologio==
En Bolak estas du klasoj de vortoj: "granmots" kaj "motules". La ''granmots'' apartenas al semantika strukturo, la ''motules'' al gramatika strukturo.
===Motules===
La "malgrandaj vortoj", aŭ motules, havas maksimume 3 literojn. Se estas 3 literoj en motule, la lasta ne povas esti konsonanto. Ili plenumas 4 funkciojn: interjekcian, "trabaran", konektan kaj designan.
----
Bazaj interjekciaj motules havas unu vokalon: a (manko), e (abundeco), i (troeco), o (dubo), u (reciproko). Krom tiuj estas duoblaj interjekcioj kiu signifus la malon: aa (rezigno), ee (kondamno), ii (doloro), oo (apelo), uu (repuŝo). La bazaj interjekcioj estas ankaŭ "margaritaj" prefiksoj, ili modifas la "granmots" laŭ ilia baza signifo. Ekzemple, la granmot ''lov'' signifas "amo", do: alov (manko de amo)= indiferenco; elov (abundeco de amo) = pasio; ilov (troeco de amo) = idolatrio; olov (duba amo) = emo. La prefikson u- oni uzas nur kun adjektivoj kaj adverboj: uloved = ame reciproke.
----
La ''trabaraj motules'' kreas "trabaron" inter la vortoj. Tiuj motules dividiĝas en du grupoj: a) tiuj kiuj havas du malsamajn vokalojn; b) tiuj kiuj havas unu konsonanton kaj unu vokalon.
La unua klaso de trabaraj ''motules'' formitaj per du vokaloj estas tiuj kiuj permesas enkonduki frendajn vortojn en la diskurso:
*au: indikas propran nomon (au Roberto, au Smith);
*eu: indikas teknikajn vortojn (eu Geologia, eu chronometros);
*iu: indikas vorton el la lingvo de la alparolanto;
*ou: indikas vorton el la lingvo de la parolanto.
Se, ekzemple, portugalano kaj anglo parolas en Bolak kaj iu volas panon, li diru: "et givo pan" (donu al mi panon). Sed se la portugalano ne memoras la bolakan vorton "pan", li povas diri: "et givo ou pão" (donas al mi tiun kiun mi nomas "pão" en mia lingvo), aŭ, se li scias la anglan vorton "bread": "et givo iu bread" (donu al mi tiun kiun vi nomas "bread" en via lingvo).
La dua klaso de vokalaj trabaraj ''motules'' estas vortoj similaj al Esperanta "je":
*io: je (ĝenerala prepozicio);
*oi: ĝenerala konjukcio;
*ea: ĝenerala singulara adjektivo;
*ae: ĝenerala plurala adjektivo.
La tria klaso de vokalaj trabaraj ''motules'' estas verbaj vortetoj:
*oa = ek-;
*eo = fine ([[perfekto]]);
*ia = vole ([[volitivo]];
*oe = -u ([[imperativo]]);
*ai = eme;
*ei = eble;
*ie = -ad, ade;
*ao = rare;
Estas 45 trabaraj ''motules'' kun konsonantoj (k+v aŭ k+k+v). Ekzemploj:
*nu: ne (me nu lovi: mi ne amas);
*du: ĉu (me du lovi?: ĉu mi amas?);
*tnu: ĉu ne (me tnu lovi?: Ĉu mi ne amas?);
*ku subordigo (... ku me lovi: ...ke mi amas);
*knu nea subordigo (...knu me lovi: ...ke mi ne amas);
*su: memeco (me su lovi: mi amas min mem);
*snu nea memeco (me snu lovi: mi ne amas min men).
Alia grupo de ''motules'' povas esti ankaŭ prefiksoj:
*ru: re-;
*pu: ĉef-;
*чu: vic-, sub-;
*fku: kontraŭ-;
*pru: pra-, eks-;
*plu: mult-;
*smu: duon-;
*sku: -oz-, -plen;
*kvu: bon-;
*mu: mis-;
Nombroj (1-10): ven, dov, ter, far, kel, gab, chep, lok, nif, dis.
Nea Per, ev ra seri in silu,<br>
| |||