Kiel registrite je 03:37, 18 feb. 2008 redakti MalafayaBot (diskuto \| kontribuoj) 21 808 redaktoj e roboto aldono de: ro:Gladbeck ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 21:29, 20 mar. 2008 redakti malfari Ziko (diskuto \| kontribuoj) Patrolantoj 2 753 redaktoj eNeniu resumo de redakto Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 1: [[Image:2008-03 gla rathausturm.JPG\|thumb\|Gladbeck, urbodomo kun turo]] '''Gladbeck''' [glatbek] estas [[urbo]] en la [[federacia lando (Germanio)\|federacia lando]] (regiona ŝtato) [[Nordrejno-Vestfalio]], en la okcidento de Germanio. Gladbeck kreskis ekde la fino de la 19-a jarcento, ĉar oni trovis karbon. La urbo, kiu havas la urbostatuson ekde 1919, havas proksimume okdek mil enloĝantojn. Linio 6 ⟶ 7: '''Loĝantaro:''' 76.861 (la 31-an de decembro, 2005) '''Situo:''' 51° 34' NO, 6° 58' OR K == Geografio == Linio 39 ⟶ 40: Unuan fojon Gladbeck estas menciita en bienregistro de la [[monaĥejo Werden]] je la 3. Mai 1020 kiel ''Gladbeki''. Tio signifus "setlejo ĉe la brila rivereto (''glad'' = brila; ''beck'' = rivereto). En tiu ĉi [[Urbario]] de Werden, la t.n. ''Liber privilegiorum maior'' el la mezo de la [[12-a jarcento]] oni skribas pri ''Gladbeki'' resp. ''Gladebeke''. Spekulacioj pri tute aliaj nominterpretadoj (arbara rivereto, juĝomonteto) estas malpli evidentaj. La vilaĝo kun la kvin kamparanaroj (vd. malsupren) ariĝis ĉirkaŭ la preĝejo St.-Lamberti. Ĝi apartenis ekde 1180 ĝis 1802 al [[~~Feŭdo~~feŭdo Recklinghausen]] kaj tiel estis ligita longtempe kun la [[Elektoprinca Arkiepiskopejo Kolonjo]]. Post la Napoleona Epoko la regiono en [[1815]] al [[Prusio]]. === Epoko de karbominado 1873–1971 === [[Image:2008-03 gla alte post.JPG\|thumb\|Malnova poŝtejo, nun restoracio]] La unuan [[minejo]]n oni starigis en 1873, de kiu oni ekde 1878 elminis [[karbon]]. la malgranda vilaĝo kreskis al mezgranda industrieca setlejo, kiu en julio 1919 ricevis la urborajtojn (kiel „plej juna urbo de Nov-Germanio“, kiel la loka gazeto skribis) Intertempe ekzistis kvin ŝaktinstalaĵoj. La jaroj 1925 ĝis 1929 estis iom mallonga florepoko, dum kiu la urbo realigis gravajn publikajn konstruaĵojn, ekz.: * la liberaera naĝejo, * la novkonstruaĵo de Akvopalaco Wittringen, * La Jovy-Placo kun administraj domoj kaj * la stadiono „Vestische Kampfbahn“~~. (en 1932 ĉi tie la postea imperiesta kanclero kaj iniciinto de la [[Dua Mondmilito]] [[Adolf Hitler]] faris balotparoladon.)~~ En 1928 seksmurdo kontraŭ la 19-jara abituriento Helmut Daube flankenŝovis el la gazetaraj titollinioj la sensacian unuan transatlantikan flugon de zepelino. Post la potencakiro de Hitler ~~gladbeck~~Gladbeck samkiel ĉiuj urboj estis uzurpata fare de la [[naziismo\|nazioj]], nome de la jam antaŭe elektita konservema urbestro Hackenberg, kiu tujtuje aliĝis la NSDAP. Samkiel multaj germanaj urboj Gladbeck estis grandparte detruita dum la [[Dua Mondmilito]], en la urbocentra areo je 43 elcentoj. Per tio ĝi apartenas al la pleje detruitaj urboj en la [[Ruhr-Regiono]]. Ĝis 1960 la loĝantonombro kreskis ĝis 84.000 kaj nu situas je ĉ. 78.000. Kiel lasta minejo Zeche Graf Moltke estis malfunkciigita en 1971, kaj ekde tiam Gladbeck klopodas alistrukturigi la ekonomian kaj luktas kontraŭ la senlaboreco. Linio 66 ⟶ 67: <!-- === Religionen === --> <!-- === Eingemeindungen === --> En la 1970aj jaroj oni reformis la komunumojn en [[Nordrejn-Vestfalio]]. Gladbeck estis metita kun [[Bottrop]] kaj [[Kirchhellen]] al nova urbo Bottrop en [[1975]]. Sed ankoraŭ fine de la jaro la tribunalo pravigis protestantojn. Ekde [[1976]] la urbo Gladbeck estas parto de la distriko [[Recklinghausen]]. === ~~Loĝantoevoluo~~Loĝantaro === Dum la [[mezepoko]] kaj frua [[novepoko]] Gladbeck havis nur malmultajn cent loĝantoj. Militoj, epidemioj kaj malsatmizeroj foje kaj refoje interrompis la kreskado de la loĝantonombro. Sed komence de la [[industriigo]] kaj la evoluo de la karbominado fine de la [[19-a jarcento]] la loĝantaro kreskis rapidege. Dum kiam en 1875 nur 3.000 homoj vivis en la loko, en 1905 jam estis 20.000. Ĝis 1910 tiu ĉi nombro duobliĝis je 40.000, tiel ke en 1919 Gladbeck ricevis la urborajtojn. Ĝis 1956 la loĝantaro refoje duobliĝis je nu 80.000 personoj. Linio 167: == Politiko == [[Image:2008-03 gla Rathaus Anbau.JPG\|thumb\|"Nova urbodomo", ekde oktobro 2006]] Gladbeck formas kune kun Bottrop Federaci-Parlamentan [[elektodistriko]]n (126: Bottrop - Recklinghausen III). La rekte elektita deputito nun tempe estas [[Dieter Grasedieck]] (SPD). enEn la ~~landa~~ parlamento de ~~NRV~~la regiona ŝtato, Gladbeck estas reprezentata de [[Wolfgang Röken]] (SPD). === Urbokonsilantaro === Linio 252: \|align=center\|6,2 \|} === Urbestroj === Ĝis 1975 la titolo estis ĉefurbestro (''Oberbürgermeister''), poste nur urbestro (pro perdo de la urba sendependeco). 1948–1952: [[Johann Harnischfeger]], [[CDU]] 1946–1958: Friedrich Lange [[SPD]]~~, ĉhefurbestro~~ ~~1958–1965~~1958–1963: Heinrich Kliem , SPD ~~, ĉhefurbestro~~ 1963-1965: Hans Wuwer, SPD 1965–1971: Günter Kalinowski , SPD ~~, ĉhefurbestro~~ 1971–1974: Norbert Aust , SPD ~~, ĉhefurbestro~~ 1976–1994: Wolfgang Röken, SPD 1994–2004: Eckhard Schwerhoff, CDU ~~2004–[[{{CURRENTYEAR}}]]~~ekde 2004: Ulrich Roland, [[SPD]] Post plurjardeka regado de la ~~Socialdemokratoj~~socialdemokratoj, pleje per absoluta plimulto, en [[1994]] la urbokonsilantaro elektis la ~~Kristandemokraton~~kristandemokraton Eckhard Schwerhoff kiel (ĉefofica) urberstron; tiu novformita ofico sen samtempa urbodirektoro ebliĝintis pro balotoreformo en [[Nordrejn-Vestfalio]]. Dum la tiamaj balotoj la regantaj Socialdemokrato kun la ankoraŭ honorofica urbestro Wolfgang Röken perdis la absolutan plimulton. Ĉar la ĉefofica urbestro per sia ofico ankaŭ havas voĉodonan rajton en la urbokonsilantaro, Socialdemokrata urbesto signifus patan situacion en la konsilantaro. Tial la ekologisma partio „Die Grünen“ kaj la tiam nova elektoasocio "Bürger in Gladbeck" decidis elekti kune kun la Kristdemokrata CDU la administristo Schwerhoff. Tiu ĉi ja estis CDU-ano, tamen ne aktive agis en la urba politiko. Je la komunumaj balotoj de [[1999]], kiam en NRV oni enkodukis tutlande la rektan elektadon de la urbestroj, Schwerhoff sukcesi refoje venki. Linio 295: Blokmodelo ilustras la tavoliĝon de la ŝtonkarbo en la norda [[Ruhr-Regiono]], kiu favorigis la ekesto de minejoj sur la tereno de Gladbeck. * Krome la muzeo kolektas modernajn artverkojn, inter ili komputartĵojn ekde [[1886]], grasaĵojn de [[Joseph Beuys]] kaj verkojn de [[Timm Ulrichs]]. ~~La muzeo ofertas didakttike prepariajn prezentadojn por lernejaj klasoj kaj aliaj grupoj, ekz. tiu pri la kavalirepoko, ĉar Akvokastelo Wittringen ja estis kavalira rezidejo.~~ <!-- === Musik === --> Linio 328 ⟶ 326: Versöhnungskirche (repacigo-preĝejo) en la 3-a paroka distrikto de la eklezikomunumo Brauck (distrikto Brauck-Sudo) kaj la [[8-a de aprilo\|8-an de aprilo]] [[1967]] la Petro-Preĝejon en Gladbeck-Rosenhügel (2-a paroka distrikto de la eklezikomunumo Brauck). En [[1967]] oni instalis en Zweckel 2-an parokejon kaj en [[1968]] oni konsekris la Marko-Preĝejon en Gladbeck-Oriento (4-a parokejo de la komunumo Gladbeck-Centro). En [[1972]] oni fondis la urba ligo de la evangelaj eklezikomunumoj, kiu transprenis taskojn superkomunumajn. Post la novkonstruo de preĝejoj dum la 1960-aj jaroj sekvis jardekoj, dum kim la nombro de eklezianoj malkresis iom post iom. Tion kaŭzis la ĝenerala malkresko de la germandevena loĝantaro, la enmigrado de nekristanaj, ekz. islamanaj homoj kaj la malaliĝo de eklezianoj. Tiu evoluo devigis la evangelan eklezion, malfunkciigi kelkajn preĝejojn. La unuan preĝejon oni por ĉiam fermis en [[2002]] kun la ''Versöhnungskirche'', intertempe oni malfunkciis la preĝejojn en Rentfort kaj Gladbeck-Oriento. La [[12-a de aŭgusto\|12-an de aŭgusto]] oni fermis la plej antikvan preĝejon de Gladbeck, la Paŭlo-Preĝejo. Sekvos la preĝejo en Butendorf venontjare. Ankaŭ la organiza strukturo de la evangela eklezio en Gladbeck ŝanĝiĝos: estas planite, malfondi la unuopajn eklezikomunumojn favore al la fondado de tuturba eklezikomunumo. <!-- === Musik === --> Linio 503 ⟶ 501: === Klerigado === [[Image:2008-03 gla hgg 01.JPG\|thumb\|Heisenberg-gimnazio]] En Gladbeck ekzistas interalie urba muziklernejo kaj popola altlernejo. Proksime situas faka altlernejo en [[Gelsenkirchen]]-Buer. Linio 516 ⟶ 515: 1 speciallernejo por menshandikapitoj En la ~~lernejocentro~~lerneja centro Brauck ~~estas~~ekzistas ĉefa kaj mezgrada lernejo kiel tuttagaj institucioj. La bazaj lernejoj en Gladbeck ~~senescepte~~ estas ~~elkonstruitaj kiel malfermaj~~ tuttagaj ~~bazlernejoj~~. == Famuloj== ~~== '''Esperanto en la Regiono''' ==~~ ~~[[Dosiero:Flag_of_Esperanto.svg\|thumb\|right]]~~ En Essen ekszistas ekde la [[9-a de januaro]] [[2004]] la [[Esperanto-Grupo Essen\|'''Esperanto-Grupo Essen''' (EGE)]] kun nun pli ol 20 membroj. Ĝi invitas al renkontiĝoj ĉiun duan ĵaŭdon monate en la [[kulturdomo Grend]], Westfalenstr. 311 en 45276 Essen-Steele, kaj ĉiun kvaran ĵaŭdon monate esperantoparolantoj kunvenas en la [[Kulturzentrum Bahnhof Langendreer]], Wallbaumweg 108 en 44894 [[Bochum]], jen en la [[kino\|kinokafejo]] (Kino Endstation), jen en la [[restoracio]] (Gastronomie). ~~=== Aktivecoj ===~~ [[Esperanto\|Lingvoflegado]] * preparado de la [[Germana Esperanto-Kongreso]] okazonta [[Pentekosto\|pentekoste]] [[2008]] en Essen * Grupopartnerecoj inter la [[Esperanto-klubo]]j el [[Helmond]] / [[Eindhoven]] (Nederlando) kaj Essen. * Redaktado de '''[[ReVo kaj Esperanto]]''', la bulteno de la landa Eo-organizaĵo [[ReVELo]] ~~=== Kontakto ===~~ ~~Prezidanto estas ekde [[2007]] [[Ludger Schméink]]. Li estas atingebla per la [http://www.esperantoland.de/gruppen/leggrupo.php?grid=163&R=13&lingvo=de esperantlingva paĝo ĉe EsperantoLand]~~ ~~== Elstaruloj ==~~ === Urbaj gefiloj === Linio 552 ⟶ 538: [http://www.gladbeck.de/ Retejo de la urbo Gladbeck, germanlingva] [http://217.78.131.130/kvr/htmlclient/viewer.htm Mapo de la urbo Gladbeck, germanlingva] [[Kategorio:Germanio]]

Gladbeck: Malsamoj inter versioj