Ioo: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
ToePeu.bot (diskuto | kontribuoj)
e roboto aldono de: nds:Io (Maand)
priskribo
Linio 28:
 
Ioo estas la plej proksima [[galilejaj satelitoj|galileja satelito]] elde de [[Jupitero]]. Ĝia proksimeco de la [[giganta planedo]] kaŭzas la fandiĝon de ĝia kerno, pro la efikoj de tajda frapvarmigo. Tiu frapvarmigo respondecas pri la tre aktiva [[vulkanismo]] de tiu [[astro]]. La [[vulkanismo]] estas tiel intensa, ke la Ioa surfaco estas la plej juna de la tuta [[Sunsistemo]] - ĝi ĉiam estas renovigita de novaj elvulkanaj materialoj.
 
==Priskribo==
Ioo estas rimarkinda pro siaj aktivaj [[vulkano]]j (tiu eco estas observata nur sur [[Tero]], [[Tritono]] kaj [[Encelado]]); ĝi estas la plej aktiva astro de la sunsistemo.
 
Male al teraj vulkanoj, ioaj vulkanoj elĵetas [[Sulfuro|sulfurajn]] substancojn, eble inkluzive de [[sulfura dioksido]].
 
La energio necesa por tiu aktiveco probable devenas de [[Tajdo|tajdaj]] interagoj inter Ioo, [[Eŭropo (luno)|Eŭropo]], [[Ganimedo]] kaj [[Jupitero]]. La tri lunoj havas orbitan resonancon je 4:2:1. Kvankam Ioo ĉiam montras la saman flankon al Jupitero, la ĉeesto de Eŭropo kaj Ganimedo iom flagrigas ĝin. Ĉi tiu interago misformas la surfacon de Ioo, kiu supreniĝas kaj malsupreniĝas je ĝis 100 metroj, kaj kaŭzas varmon pro ena frotado.
 
==Atmosfero==
Ioo posedas treege maldensenmaldensan atmosferon kun alteco de 120 kilometroj, kiu konsistas el [[sulfurdioksido]] kaj eble ankaŭ eta ero da ceteraj gasoj. La 700 kilometrojn alta [[ionosfero]] konsistas el sulfuraj, oksigenaj kaj natriaj jonoj. Ĝi perpetue renoviĝas pro vulkana aktiveco, ke tiele la partiklomalapero pere de la interagado kun la [[magnetosfero]] de [[Jupitero]] estas reegaligata.
 
{{SunSistemo}}