Inversigebla elemento: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
{{polurinda movu|Unuo (ringa teorio)}}
En [[matematiko]], '''unuo''' en (unuohava) [[Ringo (algebro)|ringo]] ''R'' estas neŭtrigebla elemento de ''R'', kio estas ero ''u'' tia, ke estas ''v'' en ''R'' kun
 
Linio 13:
La unuoj de ''R'' [[grupo (algebro)|grupiĝas]] ''U''(''R'') sub multipliko, la '''grupo de unuoj''' de ''R''. La grupo de unuoj ''U''(''R'') iam ankaŭ skribata kiel ''R''<sup>*</sup> aŭ ''R''<sup>&times;</sup>.
 
En komuta _unital_unuohava ringo ''R'', la grupo de unuoj ''U''(''R'') [[Grupagrupa ago|(agas, operacias)]] sur ''R'' tra multipliko. La orbitoj de ĉi tiu ago estas nomitajnomataj kiel aroj de ''(asociitoj, asocianoj, kompaniano)''; en alia vortoj, estas [[ekvivalentrilato]] ~ sur ''R'' nomita ''asocieco'' tia, ke
 
:''r'' ~ ''s''
Linio 19:
signifas, ke estas unuo ''u'' kun ''r'' = ''ni''.
 
Oni povas kontroli, ĉu ''U'' estas _functor_ de la kategorio de ringoj al la [[kategorio de grupoj]]: ĉiu [[ringa homomorfio]] ''f'' : ''R'' &rarr; ''S'' konkludas [[grupa homomorfio]] ''U''(''f'') : ''U''(''R'') &rarr; ''U''(''S''), ekdepro tio ke ''f'' (mapoj, mapas) (unuoj, unuas)unuojn al unuoj. Ĉi tiu _functor_ havas restita adjunkto kiu estas la integrala [[Grupa ringo|grupa ringa]] konstruado.
 
Ringo ''R'' estas [[korpo (algebro)|kampo]] se kaj nur se ''R''<sup>*</sup> = ''R'' \ {0}.
Linio 25:
== Ekzemploj ==
 
* En la ringo de entjeroj '''Z''', la unuoj estas &plusmn;1. La asociitajasociitoj estas paroj ''n'' kaj &minus;''n''.
 
* Ĉiu [[radiko de unu]] estas unuo en ĉiu unuohava ringo ''R''. (Se ''r'' estas radiko de unu, kaj ''r''<sup>''n''</sup> = 1, tiam ''r''<sup>&minus;1</sup> = ''r''<sup>''n'' &minus; 1</sup> estas ankaŭ ero de ''R'' per (fermaĵo, adheraĵo) sub multipliko.) En [[algebra nombroteorio]], [[unua teoremo de Dirichlet]] montras la ekziston de multaj unuoj en plejon da ringoj de [[algebra entjero|algebraj entjeroj]]. Ekzemple, (&radic;5 + 2)(&radic;5 &minus; 2) = 1.
 
* En la ringo ''M''(''n'','''F''') de ''n''&times;''n'' [[matrico]]j super iu [[korpo (algebro)|kampo]] '''F''' la unuoj estas akurate la [[inversigebla matrico|inversigeblaj matricoj]].