Matematika modelo: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
{{polurinda movu|Matematika modelo}}
:''Rimarko: La<!-- (termo, membro, flanko)--> termino ''modelo'' havas malsamamalsaman signifo en [[modela teorio]] (vd. [[vikipedio:Projekto matematiko/Modela teorio|''Projekto matematiko'']]), branĉo de [[matematika logiko]].''
<!--[Redakta rimarko: [http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Mathematical_model&oldid=44616445 anglalingva fonto] (20 March 2006)
 
[Redakta rimarko: [http://eneo.wikipedia.org/w/index.php?title=Mathematical_modelVikipedio:Projekto_matematiko/Matematika_modelo&oldid=44616445504211 anglalingvamaŝina fontotradukaĵo] (209. MarchApr 2006) <-]-->
[http://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Vikipedio:Projekto_matematiko/Matematika_modelo&oldid=504211 maŝina tradukaĵo] 9. Apr 2006]
 
'''Matematika modelo''' estas [[abstrakta modelo]], kiu uzas [[matematiko|matematikan]] lingvon por priskribi la konduton de [[sistemo]]. Ĝi estas tradukado de efektiveco ĝis konceptaro por povi apliki ilojn, teknikojn kaj matematikajn teoriojn. Poste, ĝenerale, kontraŭsence, matematikaj resultoj akiritaj de predikadoj aŭ operacioj estas tradukataj al efektiva mondo. Matematikaj modeloj estas uzitaj aparte en la [[naturscienco|natursciencaj]] kaj [[inĝenierarto|inĝenieradaj]] disciplinoj (kiel [[fiziko]], [[biologio]], [[kemio]], [[elektra inĝenierado]]), sed ankaŭ en la socia scienco (kiel [[ekonomiko]], [[sociologio]], [[politika scienco]]).
Linio 18 ⟶ 17:
:kun rezervo pri
:: <math> \sum_{i=1}^n p_i x_i = M.</math>
: Ĉi tiu modelo havas (*) estas uzitauzata en modeloj (modelas*) de ĝenerala egalpeza teorio, aparte alpor montri ekzistoekziston kaj _Pareto_ _optimality_optimumecon de ekonomiaekonomika _equilibria_ekvilibro. Tamen, la fakto (tiu, ke, kiu) ĉi tiu aparta formulaĵo asignas ''ciferecanombrajn (valoroj, valoras)'' nivelasal niveloj de (kompensaĵo, kompenso) estas la fonto de kritiko kaj eĉ primokoj. Tamen, ĝi estas ne esenca ingredienco de la teorio kaj denove ĉi tiutio estas _idealization_idealigo.
* ''[[Najbaro-(Sensanta, Sencanta)sensanta modelo]]'' eksplikas la funga formacioformacion de la (komence, fonte) (anarkia, anarĥia, kaosa, ĥaosa) _fungal_funga reto.
 
== Antaŭskribado ==
 
Ofte kiam inĝenieroj analizas sistemon inspektendan aŭ optimumigendan, ili uzas matematikan modelon. En analitiko, inĝenieroj povas konstrui priskriban modelon de la sistemo kiel hipotezo de la labormaniero de la sistemo, aŭ provi juĝi kiel _unforeseeable_ (neprognostika?)neantaŭdirebla evento povas afekti la sistemon. Simile, pri kontrolo de sistemo, inĝenieroj povas provi malsamajn manierojn de kontroloj per [[simulado]]j.
 
Matematika modelo kutime priskribas sistemon per aro de variabloj[[variablo]]j kaj aro de ekvacioj[[ekvacio]]j kiukiuj fondas interrilatojn inter la variabloj.
 
La valoroj de la variabloj povas esti praktike ion ajn : [[Reela nombro|reelaj]] aŭ [[entjero|entjeraj]] nombroj, [[Buleabulea algebro|bulea]] valoroj, aŭ [[ĉeno]]j, ekzemple.
 
Matematika modelo kutime priskribas sistemon per aro de variabloj kaj aro de ekvacioj kiu fondas interrilatojn inter la variabloj.
La valoroj de la variabloj povas esti praktike ion ajn : [[Reela nombro|reelaj]] aŭ [[entjero|entjeraj]] nombroj, [[Bulea algebro|bulea]] valoroj, aŭ [[ĉeno]]j, ekzemple.
La variabloj prezentas kelkajn propraĵojn de la sistemo, ekzemple, mezuritajn eligojn de la sistemo ofte en la formo de signaloj, tempantaj datumoj, nombriloj, eventa apero (jes/ne).
La reala modelo estas la aro de funkcioj kiu priskribas la rilatojn inter la malsamaj variabloj.
 
<!--
==Konstruaĵo (baras, ŝtipoj, ŝtipas, kojnoj, kojnas, blokoj, blokas)==
Estas ses baza (grupoj, grupas) de (variabloj, variablas): decido (variabloj, variablas), (enigo, enigi) (variabloj, variablas), (ŝtato, stato, stati) (variabloj, variablas), _exogenous_ (variabloj, variablas), hazarda variablo, kaj (eligi, eligo) (variabloj, variablas). Ekde tie povas esti multaj (variabloj, variablas) de ĉiu tipo, la (variabloj, variablas) estas ĝenerale (prezentita, prezentis) per (vektoroj, vektoras).
Linio 67 ⟶ 69:
 
Tamen, ĉi tiu ankoraŭ lasas la ''ekstrapolan demandon'' malfermitan. Kiel bone tiu ĉi modelo ja priskribas eventojn ekster la mezuritaj datumoj? Konsideri denove [[Newton]]-an klasikan mekaniko-modelon. Neŭtono faris liajn mezurojn sen plibonigita aparataro, do li povis ne mezuri propraĵoj de partikloj vojaĝantaj je rapidoj proksime al la [[lumrapideco]]. Ankaŭ, li ja ne mezuris la delokigojn de molekuloj kaj alia malgrandaj partikloj, sed _macro_ partikloj nur. Ĝi estas tiam ne surprizanta ke lia modelo ne (eksterpolas, ekstrapolas) bone enen ĉi tiuj domajnoj, (ebena, para, eĉ) kvankam lia modelo estas sufiĉe sufiĉa por ordinara viva fiziko.
-->
{{komentitaj partoj}}
 
== Vidu ankaŭ ==
 
==Vidu ankaŭ==
*[[Modelo (abstrakto)|Modelo]]
*[[Simulado]]
Linio 76 ⟶ 81:
*[[Matematikaj modeloj en fiziko]]
 
== Ekstera ligiloj ==
* [[Programaro]]
[http://www.coin-or.org Komputa _INfrastructure_ por (Operacioj, Operacias) Esplori] &mdash; Malfermita kodo _OR_ kodo.
 
{{el}} http://www.coin-or.org
{{el}} [http://www.aimms.com/aimms/index.cgi?dm=wikipedia _AIMMS_ Matematika Modelantamodelanta Programaroprogramaro AIMMS] &mdash; libera prova permesilo havebla.
 
[[Kategorio:Aplika matematiko]]