Paŭlo Lengyel: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
 
Neniu resumo de redakto
Linio 3:
[[Kategorio:Enciklopedio de Esperanto L]]
'''Pál LENGYEL''' (lendjel) ankaŭ Paŭlo LENGYEL (pseŭdonomo REGÉCZI Hugó), hungaro, presejposedanto. Nask 1 apr. 1868 en [[Szabadka]] (nun Subotica en Jugoslavio), mortis 4 okt [[1932]] en Budapest.
'''Pál LENGYEL''' (lendjel), hungaro, presejposedanto. Nask 1 apr. 1868 en Szabadka (nun Subotica en Jugosl), mortis 4 okt 1932 en Budapest. En sia 4-a jaro li fariĝis tutorfa, edukis lin lia avino. En 1883 li fariĝis presisto. En 1897 li hazarde ekvidis anoncon pri la unua hungara E-lernolibro de Barabas, antaŭmendis ĝin (en kelkaj e-roj, ĉar li esperis, ke ankaŭ liaj amikoj lernos E-n, sed vane) kaj du tagojn post la ricevo li sendis leteron al la klubo en Uppsala, kaj korespondis kun P. Nylen. Li baldaŭ fariĝis unu el la plej memoferaj batalantoj de la heroa epoko de E. La gazeto Lingvo Int. troviĝis en grava krizo kaj L., presejposedanto en la urbo Szekszárd en 1900-04 je sia propra risko eklonis (kelkan tempon ankaŭ redaktis) la gazeton. En sept. 1900-04 li migris kun sia familio al Parizo kaj kunfondis tie la presejon Presa E-ista Societo, kies teknika dir. fariĝis li mem. Li restis ĝis 1914 unu el la ĉefaj kolonoj de L. I., konsekvenca „fundamentisto“ kaj fidela amiko de Cart. Kiam en 1905 la L. K. fondiĝis, li tuj estis elektita ĝia ano, kaj en 1910 fariĝis ankaŭ akademiano. Okaze de la militeksptodo 1914 la francaj magistratoj metis lin (kiel hungaran ŝtatanon) en internigejon kaj li restis tie kune kun la familio ĝis la militfino. Ĉiu havaĵo estis konfiskita, eĉ el la propraj verkoj restis nek unu ekzemplero. Lian kvinjaran suferadon kaj la mizeron foje-foje mildigis la helpoj de L Moreau, Cart, Frechas kaj Hodler kaj ankaŭ du E-istaj soldatoj, troviĝantaj inter la gardistoj, faris, kion ili povis fari. En jun. 1919 li revojaĝis al Budapest kaj provis rekomenci la vivon kiel ĉefkorektisto de granda presejo. En la postmilitaj jaroj li ne partoprenis la movadon aktive pro malriĉo, malsano kaj animaj postsignoj de la militjaroj. Li verkis du gramatikojn, en 1903 kunlabore kun Schwörer kaj Miletz, en 1921 kun Kalocsay. Trad. hungaren la Fund. de E, 1909 kaj la ŝlosilon de Ĉefeĉ. Jam en 1899 li verkis la ampleksan Libro de l' humoraĵo, dua eld. en 1908. Trad. la rakonton de d. Abonyi Mallumaĵo. 1906 kaj kompilis verketon La Kalendaro, 1907. La plimulto de liaj artikoloj aperis en L. I. (ankaŭ en ties lit. almanako), kaj en la Juna E-isto, kies red. li estis 1909-14. Artikoloj ankaŭ en L' E-iste, La Revuo kaj en L. M., kie aperis liaj interesaj Rememoroj, (1922 kaj jan. 1923).
 
En sia 4-a jaro li fariĝis tutorfa, edukis lin lia avino. En 1883 (la 1-an de aŭgusto) li fariĝis presisto-lernantoknabo en la presejo de Újfalusy Lajos. A vándorévek után hivatalnoki állásba kerül, ekkor ismerkedett meg a századfor-duló társadalmának szekszárdi és Tolna megyei elitjével. post la lenojaroj li vagadis tra tuta Hungarujo kaj plulernis la metion. Li ankaŭ vizitis la urbon Regőcz, de kiu li prenis sian pseŭdonomon. La 10-an de spetmbro en 1895 li anopncis malfermon de prsejo en la domo de Mérey str. 7. en [[Szekszárd]].
 
En 1897 li hazarde ekvidis anoncon pri la unua hungara E-lernolibro de Barabas, antaŭmendis ĝin (en kelkaj e-roj, ĉar li esperis, ke ankaŭ liaj amikoj lernos E-n, sed vane) kaj du tagojn post la ricevo li sendis leteron al la klubo en Uppsala, kaj korespondis kun P. Nylen. Li baldaŭ fariĝis unu el la plej memoferaj batalantoj de la heroa epoko de Esperanto. La gazeto [[Lingvo Internacia]] troviĝis en grava krizo kaj LENGYEL, presejposedanto en la urbo Szekszárd en 1900-04 je sia propra risko eklonis (kelkan tempon ankaŭ redaktis) la gazeton.
 
En septembro de 1904 li migris kun sia familio al Parizo kaj kunfondis tie la presejon Presa E-ista Societo, kies teknika dir. fariĝis li mem. Li restis ĝis 1914 unu el la ĉefaj kolonoj de L. I., konsekvenca „fundamentisto“ kaj fidela amiko de Cart. Kiam en 1905 la L. K. fondiĝis, li tuj estis elektita ĝia ano, kaj en 1910 fariĝis ankaŭ akademiano. Okaze de la militeksptodo 1914 la francaj magistratoj metis lin (kiel hungaran ŝtatanon) en internigejon kaj li restis tie kune kun la familio ĝis la militfino. Ĉiu havaĵo estis konfiskita, eĉ el la propraj verkoj restis nek unu ekzemplero. Lian kvinjaran suferadon kaj la mizeron foje-foje mildigis la helpoj de L Moreau, Cart, Frechas kaj Hodler kaj ankaŭ du E-istaj soldatoj, troviĝantaj inter la gardistoj, faris, kion ili povis fari.
 
 
En junio de 1919 li revojaĝis al [[Budapeŝto]] kaj provis rekomenci la vivon kiel ĉefkorektisto de granda presejo. En la postmilitaj jaroj li ne partoprenis la movadon aktive pro malriĉo, malsano kaj animaj postsignoj de la militjaroj.
 
 
Li verkis du gramatikojn, en 1903 kunlabore kun Schwörer kaj Miletz, en 1921 kun Kalocsay. Trad. hungaren la Fund. de E, 1909 kaj la ŝlosilon de Ĉefeĉ. Jam en 1899 li verkis la ampleksan Libro de l' humoraĵo, dua eld. en 1908. Trad. la rakonton de d. Abonyi Mallumaĵo. 1906 kaj kompilis verketon La Kalendaro, 1907. La plimulto de liaj artikoloj aperis en L. I. (ankaŭ en ties lit. almanako), kaj en la Juna E-isto, kies red. li estis 1909-14. Artikoloj ankaŭ en L' E-iste, La Revuo kaj en L. M., kie aperis liaj interesaj Rememoroj, (1922 kaj jan. 1923).
 
Literaturo:
*Dr. Szilágyi Mihály : "Paŭlo Lengyel"