Ozona tavolo: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e roboto modifo de: ru:Озоносфера; cosmetic changes
etojn
Linio 1:
La '''ozona tavolo''' estas parto de la [[stratosfero]], kiu entenas [[ozono]]n en komparegrave pli granda kvanto (ĉ. 8 [[ppm]]) ol kompare en suba troposfero. Tiu fortenas la [[transviola]]n sun[[lumo]]n danĝeran al la plejmulto de vivaĵoj.
 
Pro la liberigado de [[fluorklorkarbonhidrogenaĵoj]] (FKKH), dum la 1970-aj jaroj la ''ozona tavolo'' komencis malkreskiekde dumtiam lamalkreski 1970-aj jaroj, precipe super la [[arkto]] kaj [[antarkto]] (vidu ''[[ozontruo]]'').
 
== Formiĝo ==
 
Ultraviolaj radioj de la [[Sunosuno]] (aŭ aliaj fontoj de ionigo) transformas [[molekulo]]jn de [[oksigeno]] en pozitivajn [[jono]]jn. Paralele tiuj radioj disigas oksigenajn molekulojn, t.e. faras el ili du neŭtralajn [[atomo]]jn. Liberiĝinta dum [[jonigo]] [[elektrono]] (aŭ iu alia elektrono en ionigita gaso) «gluiĝas» al iu el atomoj. Kaj nun negative ŝarĝita atomo de oksigeno kaj pozitive ŝarĝita molekulo de oksigeno, tiriĝas unu al alia, formante neŭtralan molekulon de ozono. Ĉefe kun oksigeno interagas ultraviolaj radioj aperigante ozonon ĉar oksigeno havas malplejan jonig-energion el la atmosferaj [[gaso]]j.