Ekonomia Modelo de Bretton Woods: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Lovermann (diskuto | kontribuoj)
e nur aldonis menuos
lingvaj ŝanĝoj
Linio 1:
[[Ekonomiko]] > Ekonomia modelo de Bretton Woods
----
En [[1944]] okazis konferenco en [[Mount Washington Hotel]], en la hotelarurbo [[Bretton Woods]] ([[Nov-Hampŝiro]], [[Usono]]), kie oni kreis ekonomian "modelon" al postmilitapost[[Dua Mondmilito|milita]] periodo. Tiu "modelo" estis mona ordonoordo, kiu validis de [[1946]] ĝis [[1973]], kies karaktero estis fiksa monsanĝa valorkomparo (kvankam fleksebla), bazita ensur padronorilato (kurzo) inter [[oro-]] kaj [[Usona dolaro|dolaro]], kvankam la koncepto povas pli amplekse signifi la ekonomiaekonomian politikopolitikon de tiu periodo.
 
En la fino de la [[19-a jarcento]] oni adoptis stabilan oran padrononkurzon al monsanĝo. La [[Unua Mondmilito]] destruisdetruis ĝin, sed oni intencis reveni al ĝi tuj post la milito. La ĥaoso de 301930-aaj jardekojaroj kaŭzis tro grandajn problemojn, inkluzive al monsanĝon.
 
La [[Internacia Mona Fonduso]] estas kreita en Bretton Woods por permesi la stabilecon de monsanĝaj tarifoj, helpi ĝiajn membrojmembrojn stabiligi iliansian pagadon kaj faciligi la internacian pagsistemon.
 
[[Dosiero:180px-Keynesbrettonwoods.jpg|right|Delegitoj en Bretton Woods]]
Kvankam kongresis 730 delegitoj de ĉiuj 44 Aliancaj Nacioj, [[Usono]] kaj [[Britio]] estis la ĉefaj roluloj de l' konferenco de Bretton Woods, kies delegitoj estis [[Harry WHITE]] ([[Usono]]) kaj [[John Maynard KEYNES]], estis la ĉefaj roluloj de l' konferenco de Bretton Woods. Ili akordigisakordiĝis pri valorkompara sistemo bazita sur usona dolaro je la tarifo de 34 usonaj dolaroj popor ora onco[[unco]]. Sed, ĉiuj akordigojinterkonsentoj derivitaj de l' konferenco de Bretton Woods ne antaŭvidis korektan kontrolon surde l' eldonkvanto de l' dolaro, tio permesis al [[Usono]] senliman moneldonon, fakto pri kiu protekstisprotestis multajmultajn fojojfojojn [[Francio]] kaj [[Germanio]], ĉar [[Usono]] eksportadis sia [[inflacio]]n al aliaj landoj.
 
La modelo neniam funkciis strikte, sed en la 50[[1955|1950-aaj jardekojaroj]] ĝi estis stabila. Komence 60de la [[1965|1960-aaj jardekojaroj]], la krizo de brita pondo[[pundo]]
Kvankam kongresis 730 delegitoj de ĉiuj 44 Aliancaj Nacioj, [[Usono]] kaj [[Britio]] estis la ĉefaj roluloj de l' konferenco de Bretton Woods, kies delegitoj estis [[Harry WHITE]] ([[Usono]]) kaj [[John Maynard KEYNES]]. Ili akordigis pri valorkompara sistemo bazita sur usona dolaro je la tarifo de 34 usonaj dolaroj po ora onco. Sed, ĉiuj akordigoj derivitaj de l' konferenco de Bretton Woods ne antaŭvidis korektan kontrolon sur l' eldonkvanto de l' dolaro, tio permesis al [[Usono]] senliman moneldonon, fakto pri kiu protekstis multaj fojoj [[Francio]] kaj [[Germanio]], ĉar [[Usono]] eksportadis sia [[inflacio]]n al aliaj landoj.
(1960-61) okazigis la "generalajn akordigojnakordiĝojn pri prunto". Ĉirkaŭ 1965, Usono petis al aliaj landoj, kiuke ili ne ŝangisŝangu dolarojn jeal oro. Landoj, kiuj dependis de usonausonaj militfortoj, kiel [[Okcidenta Germanio]] kaj [[Japanio]], akceptis tion, sed aliaj landoj, kiel [[Francio]], ne. En [[1967]], dum la konferenco de IMF en [[Rio-de-Ĵanejro]], oni kreis "virtualan" monon nomatanomatan "speciala rajto al monpreno".
 
La modelo de Bretton Woods kolapsigissubfalis en aŭgusto [[1971]], kiam, sen antaŭa interkonsento, [[Usono]] deklaris, ke ĝi ne plu plenigosplenumos la kompromison akorditaninterkonsentitan en [[1944]], kaj haltis unuflanke la sanĝeblecon de usona dolaro al oro. La klopodoj por restarigo de sistemo sur novaj valorkompariloj fiaskis, kaj, ekde [[1973]] la monda ekonomio vivas regimonreĝimon de neekzisto de valorkomparo. Ĉiu lando havas sian propran sistemosistemon, ĝenerale bazitabazitan sur mediameza valoro de "fortaj" monojvalutoj (usona dolaro, ieno[[eno]], [[eŭro]], pondopundo). LatinamarikajLatinamerikaj landoj preferas daŭri uzante la usonan dolaron kiel valorkomparilovalorkomparilon.
 
La modelo neniam funkciis strikte, sed en la 50-a jardeko ĝi estis stabila. Komence 60-a jardeko, la krizo de brita pondo
(1960-61) okazigis la "generalajn akordigojn pri prunto". Ĉirkaŭ 1965, Usono petis al aliaj landoj kiu ne ŝangis dolarojn je oro. Landoj kiuj dependis de usona militfortoj, kiel [[Okcidenta Germanio]] kaj [[Japanio]] akceptis tion, sed aliaj landoj, kiel [[Francio]] ne. En [[1967]], dum la konferenco de IMF en [[Rio-de-Ĵanejro]], oni kreis "virtualan" monon nomata "speciala rajto al monpreno".
 
La modelo de Bretton Woods kolapsigis en aŭgusto [[1971]], kiam, sen antaŭa interkonsento, [[Usono]] deklaris ne plu plenigos la kompromison akorditan en [[1944]] kaj haltis unuflanke la sanĝeblecon de usona dolaro al oro. La klopodoj por restarigo de sistemo sur novaj valorkompariloj fiaskis kaj, ekde [[1973]] la monda ekonomio vivas regimon de neekzisto de valorkomparo. Ĉiu lando havas sian propran sistemo, ĝenerale bazita sur media valoro de "fortaj" monoj (usona dolaro, ieno, eŭro, pondo). Latinamarikaj landoj preferas daŭri uzante la usonan dolaron kiel valorkomparilo.
 
[[kategorio:historio]][[kategorio:Ekonomio]]