Sargasa Maro: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Kani (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
Kani (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
||
Linio 1:
[[Image:Sargazos.png|thumb|250px|Mapo de la [[Maro de Sargasoj]], kun indiko de la ĉirkaaŭaj marfluoj.]]
La '''Maro de Sargasoj''' aŭ '''Sargasa Maro''' estas regiono de la [[Atlantiko|norda Atlantiko]] kiu etendiĝas inter la meridianoj 70º kaj 40º Okcidente kaj la paraleloj 25º al 35º Norde, kun totala surfaco —kvankam varia— de 3.500.000 km<sup>2</sup>, kiu karakteriĝas pro ofta malesto de [[vento]]j,
== Fizikaj karakteroj ==
La areo, ovalforma, havas neprecizajn limojn ĉar ĝi ne tuŝas teron —kun la unika escepto de la insuloj [[Bermudoj]]— , kaj ties limoj konsistas el gravaj [[Marfluo|mjarfluoj]]: Okcidente la [[Golfa Marfluo]], norde tiu de la [[Nordatlantika marfluo]] kaj sude unu el la ekvatoraj marfluoj.
La ĉirkaŭaj marfluoj komponas sistemon de surfacaj akvoj relative varmaj kiu moviĝas malrapide laŭ la direkto de la montriloj en horloĝo, super la plej profondaj akvoj de la oceano, multe pli malvarmaj kaj densaj. Tiu tavoleco de la akvo laŭ densecoj, kaŭzita de la diferenco de temperaturo, kaŭzas gravajn ekologiajn konsekvencojn. En la surfacaj akvoj, kien alvenas lumo, abundas la vegetala [[planktono]], kiu konsumas salojn kiel la [[fosfato]]j kaj [[nitrato]]j. Pro la diferenco de denseco, la surfaca akvo apenaŭ miksiĝas kun la akvo malvarma kaj riĉa je mineraloj en la malsupraj tavoloj, kiuj povus remeti la konsumitajn slaojn. Pro tio, en la supraj regionoj de la maro de Sargasoj apenaŭ ekzistas animala vivo, kaj la regiono mem malhavus biologian intereson se ne estus pro la algo kiu nomigas la maron, nome [[sargaso]] (genro ''[[Sargassum]]''), kiu formas grandajn kampojn, plenegajn de maraj organismoj.
La Sargasa Maro estis unu el la malkovroj de Kristoforo Kolumbo en lia unua veturo al Ameriko.
== Historio ==
[[Image:Anguillamuk.jpg|thumb|240px|Skema mapo kiu montras la grandon de [[larvo]]j de [[angilo]] en la norda [[Atlantiko]], kie la centra areo koincidas kun la situo de la '''maro de Sargasoj''']]
Estis la portugalaj maristoj kiuj nomigis kaj la [[algo]]n kaj la [[maro]]n. La [[Sargassum|sargaso]] estas algo kiu formas grandajn implikitajn arojn, kiuj flosiĝas pere de vezikoj plenaj de gaso, kaj kiuj etendiĝas ĝis la horizonto. Ofte, la portugalaj ŝipoj bremsiĝis pro la algoj, kaj eĉ restis blokitaj en ilil, kio permesis la ŝipanarojn sufiĉe trankvile studi la planton. Ĉar ili devenis el lando kie abundas la vitoj, la aroj de gasvezikoj ŝajnis al ili kiel grapoloj de varianto nomita salgazo. Tiele ricevis sian nomon la maro de Sargasoj. La [[sargaso]] devenas de tipo de algoj kiuj kutime kreskiĝas alglue al la rokoj proksimaj al la marbordoj, sed adaptiĝis entute al la tutmara vivo, kaj nun flosas en la supraj tavoloj de la oceano.
Estas la loko elektita de [[Angilo]] por la ovodemetado la tutan jaron.
== Miksaĵo ==
La specifaj karakteroj de la maro de Sargasoj, kun amplekso de ĉirkaŭ unu triono de la surfaco de [[Usono]] konsistigis ĉiam enorman malhelpon al la [[velado]], inspirante sennombrajn [[legendo]]jn kaj [[mito]]jn pri kiuj poste oni kreis fikciajn verkojn:
* La ''«maro supersargasa»'' estas la dimensio kien iras la perditaĵoj, laŭ [[Charles Hoy Fort]], verkisto kaj priserĉito de nenormalaj fenomenoj. Laŭ Fort, la malaperoj povas esti konsiderataj kiel teletransportoj nenormalaj kaj spontaneaj de objekto al alia dimensio. Hipotezo sendube ne tre subteninda, kiun tamen Fort prezentis kiel la [[skeptiko]]j de la [[antikva Grekio]], kiel kontrastebla teorio.
* La libro de [[A. Bertram Chandler]] ''«En la alternativa universo»''<ref>''A. Bertram Chandler'', Into the Alternate Universe, Eld. Ace, Londono, 1964, ISBN 978-0-441-37109-9 </ref> ŝajne inspiriĝis en la ideo de Fort, ĉar ĝi priskribas ''«supermaron»'' en la spaco, kie la ĉefroluloj malkovras multajn perditajn spacoŝipojn kaj marŝipojn, kelkaj historiaj kaj kelkaj fikciaj, kiuj «estis trapasintaj dimensian barilon».
* Unu de las legendoj rilataj al la maro de Sargasoj eliris el la erara kredo de maristoj pri la fakto, ke la abundo de algoj estis signalo de rifoj aŭ sablaĵoj, kio helpis ilin lokigi tie la «mergitan kontinenton» de [[Atlántida]]. Reale, la zono havas mezaveraĝan profondecon de pli da 450 metroj.
* La maro de Sargasoj estas la unika maro difinita de fizikaj kaj biologiaj karakteroj kiuj ne inkludas la kontribuon de marbordoj.
== Referencoj ==
<references/>
== Vidu ankaŭ ==
* [[Golfa Marfluo]]
== Eksteraj ligoj ==
* [http://www.mgar.net/mar/sargazos.htm Artikolo pri la maro de Sargasoj]
{{Atlantika Oceano}}
| |||