Esperanto-movado en Svedio: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
→‎Laborista movado: strukturigis, korektis ligilojn
Linio 126:
==Laborista movado==
 
===Antaŭ la unua mondmilito===
La komenco datas de [[1905]], kiam fondiĝis [[Anarkiista Esperanto-klubo]] (certe la unua pure laborista Esperanto-Klubo en la mondo). En [[1907]] estis loĝio de la abstinenca ordeno [[Verdandi]] (socialisttendenca), kies pritrakto okazis en Esperanto. En [[1912]] fondiĝis iniciate de redaktoro [[John Johansson]], [[Laborista Klubo de Stokholmo]], kiu tre vigle laboris en la unuaj jaroj, sed dum la [[Unua mondmilito]] iom post iom malvigliĝis kaj fine en [[1919]] mortis. En [[1921]] estis fondata laŭ iniciato de redaktoro [[Einar Adamson]], [[Sveda Laborista Esperanto-Asocio]] - [[SLEA]] - (svede: Svenska Arbetar-Esperanto-Förbundet). Sidejo: [[Götenburgo]]. Komence la asocio havis nur 20 anojn, sed per la gazeto: „[[Svenska Arbetar Esperantisten]]“ ĝi baldaŭ havis pli multajn anojn kaj post dujara laboro la asocio kalkulis 200 anojn, atingis fine, de [[1928]], 1.100 anojn. Laŭ decido de la asocia kongreso en Stokholmo [[1931]] la asocio translokigis en la svedan ĉefurbon, kie ĝi havis sian sidon. Prez.: unue Adamson, de 1931 parlamentano [[Ernst Eriksson]]. Per la translokiĝo estiĝis pli favoraj laborcirkonstancoj por la asocio. Trovante sin en la centro de la laborista movado de Svedio, ĝi havas pli grandajn eblojn agiti inter la sveda laboristaro, ol ĝi havis pli frue. Dum la lastaj tri jaroj de gotenburga tempo la anaro malkreskis, sed de la lokiĝo en la ĉefurbon la asocio denove kreskis kaj, en la [[1-a de marto]] [[1933]], ĝi havis pli ol 1.400 anojn enregistritajn en sepdeko da lokoj kaj sesdeko da kluboj. Eldonkvanto de la gazeto, kies redaktoro de [[1931]] estas John Johansson, atingas la nombron da 2.500. La asocio eldonas ĉiusomere specialan varbgazeton svedlingvan, nomatan „[[Sommar]]“ por propagando en laboristaj rondoj. - Ĉar la asocio speciale laboras inter laboristaj rondoj, ĝi turnas sin al la [[faksindikato]]j kun peto pri morala kaj mona helpo. Laŭ la statuto tiaj organizoj ankaŭ povas esti subtenantaj anoj kaj la nombro da aliĝintoj la tiu kondiĉo estis, ĉe la jarfino [[1932]], 96 faksindikatoj, abstinencaj loĝioj ktp., kiuj pagas ĉiujare minimume po 5 svedaj kronoj - kelkaj 10 ĝis 50 [[krono]]j - La asocio posedas propran eldonejon, kiu aperigis verkojn en Esperanto kaj sveda lingvoj. - Kune kun SEF kaj [[Sveda Instruista Esperanto-Asocio]], SLEA, fondis [[Svenska Esperanto-Institutet]] (SEI), kies tasko estas instigi kaj kontroli la scion en kaj pri Esperanto, donante pri tio diplomojn post ekzameno, fari statistikon pri la movado ktp. En [[1928]] la sveda laborista socialdemokrata partio ĉe sia kongreso pere de anoj en SLEA faris favorrezolucion por Esperanto, kiu kiel senperan efikon ekhavis la enkondukon de Esperantaj kolonoj en la socialista gazetaro kaj ankaŭ igis la partian estraron doni monan subvencion al delegitoj ĉe kongresoj de [[SAT]].
La komenco datas de [[1905]], kiam fondiĝis [[Anarkiista Esperanto-klubo]] (certe la unua pure laborista Esperanto-Klubo en la mondo). En [[1907]] estis loĝio de la abstinenca ordeno [[Verdandi]] (socialisttendenca), kies pritrakto okazis en Esperanto. En [[1912]] fondiĝis iniciate de redaktoro [[John Johansson]], [[Laborista Klubo de Stokholmo]], kiu tre vigle laboris en la unuaj jaroj, sed dum la [[unua mondmilito]] iom post iom malvigliĝis kaj fine en [[1919]] mortis.
 
===Fondiĝo de Sveda Laborista Esperanto-Asocio en 1921===
Kun „ABF“ ([[Arbetarnes Bildnings-Förbund]] - Kleriga asocio de laboristoj) SLEA intime kunlaboras kaj dum la vintra sezono 1931-32 la nombro de ties studrondoj de Esperanto estis 432; Esperanto estis la duaranga temo de ĉiuj ABF-studrondoj, kaj la nombre konstante kreskas. J. J-n.
La komenco datas de [[1905]], kiam fondiĝis [[Anarkiista Esperanto-klubo]] (certe la unua pure laborista Esperanto-Klubo en la mondo). En [[1907]] estis loĝio de la abstinenca ordeno [[Verdandi]] (socialisttendenca), kies pritrakto okazis en Esperanto. En [[1912]] fondiĝis iniciate de redaktoro [[John Johansson]], [[Laborista Klubo de Stokholmo]], kiu tre vigle laboris en la unuaj jaroj, sed dum la [[Unua mondmilito]] iom post iom malvigliĝis kaj fine en [[1919]] mortis. En [[1921]] estis fondata laŭ iniciato de redaktoro [[Einar Adamson]], [[Sveda Laborista Esperanto-Asocio]] - [[SLEA]] - (svede: Svenska Arbetar-Esperanto-Förbundet).kun Sidejo:sidejo en [[GötenburgoGotenburgo]]. Komence la asocio havis nur 20 anojn, sed per la gazeto: „[[Svenska Arbetar Esperantisten]]“ ĝi baldaŭ havis pli multajn anojn kaj post dujara laboro la asocio kalkulis 200 anojn, atingis fine, de [[1928]], 1.100 anojn. Laŭ decido de la asocia kongreso en Stokholmo [[1931]] la asocio translokigis en la svedan ĉefurbon, kie ĝi havis sian sidon. Prez.:Prezidanto unue estis Adamson, de 1931 la parlamentano [[Ernst Eriksson]]. Per la translokiĝo estiĝis pli favoraj laborcirkonstancojlabor-cirkonstancoj por la asocio. Trovante sin en la centro de la laborista movado de Svedio, ĝi havashavis pli grandajn eblojn agiti inter la sveda laboristaro, ol ĝi havis pli frue. Dum la lastaj tri jaroj de la gotenburga tempo la anaro malkreskis, sed de la lokiĝo en la ĉefurbon la asocio denove kreskis kaj, en la [[1-aan de marto]] [[1933]], ĝi havis pli ol 1.400 anojn enregistritajn en sepdeko da lokoj kaj sesdeko da kluboj. EldonkvantoLa eldonkvanto de la gazeto, kies redaktoro de [[1931]] estas John Johansson, atingas la nombron da 2.500. La asocio eldonas ĉiusomere specialan varbgazeton svedlingvan, nomatan „[[Sommar]]“„Sommar“ ("Somero") por propagando en laboristaj rondoj. - Ĉar la asocio speciale laboras inter laboristaj rondoj, ĝi turnas sin al la [[faksindikato]]j kun peto pri morala kaj mona helpo. Laŭ la statuto tiaj organizoj ankaŭ povas esti subtenantaj anoj kaj la nombro da aliĝintoj la tiu kondiĉo estis, ĉe la jarfino [[1932]], 96 faksindikatoj, abstinencaj loĝioj ktp., kiuj pagas ĉiujare minimume po 5 svedaj kronoj - kelkaj 10 ĝis 50 [[krono]]j - La asocio posedas propran eldonejon, kiu aperigis verkojn en Esperanto kaj sveda lingvoj. - Kune kun SEF kaj [[Sveda Instruista Esperanto-Asocio]], SLEA, fondis [[Svenska Esperanto-Institutet]] (SEI), kies tasko estas instigi kaj kontroli la scion en kaj pri Esperanto, donante pri tio diplomojn post ekzameno, fari statistikon pri la movado ktp. En [[1928]] la sveda laborista socialdemokrata partio ĉe sia kongreso pere de anoj en SLEA faris favorrezolucion por Esperanto, kiu kiel senperan efikon ekhavis la enkondukon de Esperantaj kolonoj en la socialista gazetaro kaj ankaŭ igis la partian estraron doni monan subvencion al delegitoj ĉe kongresoj de [[SAT]].
 
===Kunlaboro kun la sindikatoj===
Ĉar la asocio speciale laboras inter laboristaj rondoj, ĝi turnas sin al la faksindikatoj kun peto pri morala kaj mona helpo. Laŭ la statuto tiaj organizoj ankaŭ povas esti subtenantaj anoj kaj la nombro da aliĝintoj la tiu kondiĉo estis, ĉe la jarfino [[1932]], 96 faksindikatoj, abstinencaj loĝioj ktp., kiuj pagas ĉiujare minimume po 5 svedaj kronoj - kelkaj 10 ĝis 50 kronoj - La asocio posedas propran eldonejon, kiu aperigis verkojn en Esperanto kaj sveda lingvoj.
 
===Sveda Esperanto-Instituto===
Kune kun [[Sveda Esperanto-Federacio]] (SEF) kaj [[Sveda Instruista Esperanto-Asocio]], SLEA, fondis [[Sveda Esperanto-Instituto]] ("Svenska Esperanto-Institutet", SEI), kies tasko estas instigi kaj kontroli la scion en kaj pri Esperanto, donante pri tio diplomojn post ekzameno, fari statistikon pri la movado ktp.
 
===Rezolucio de Sveda Socialdemokrata Partio de 1928===
En [[1928]] la sveda laborista socialdemokrata partio ĉe sia kongreso pere de anoj en SLEA faris rezolucion favoran al Esperanto, kiu kiel senperan efikon ekhavis la enkondukon de Esperantaj kolonoj en la socialista gazetaro kaj ankaŭ igis la partian estraron doni monan subvencion al delegitoj ĉe kongresoj de Sennacieca Asocio Tutmonda ([[SAT]]).
 
===Rilatoj kun Arbetarnes Bildnings-Förbund (ABF)===
Kun „ABF“ ("[[Arbetarnes Bildnings-Förbund]]" -(ABF, Kleriga asocio de laboristoj) SLEA intime kunlaboras kaj dum la vintra sezono 1931-321932 la nombro de ties studrondoj de Esperanto estis 432; Esperanto estis la duaranga temo de ĉiuj ABF-studrondoj, kaj la nombre konstante kreskas. J. J-n.
 
(Laŭ J. J-n., t.e. [[John Johansson]] en [[Enciklopedio de Esperanto]] [1934])
 
==Fakaj asocioj==