Aspartata acido: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
{| width=40% border="1" cellpadding="2" cellspacing="0" align="right" style="margin-left:0.5em;"
!colspan="2" bgcolor="#FFDEAD" | Struktura formulo de la aminoacido
|-----
| colspan=2 align="center" | [[Dosiero:AmminoacidoAspartic acidoAcid aspartico formulasimple.png]]
|-----
! colspan="2" bgcolor="#FFDEAD" | Ĝeneralaĵoj
|-----
| Nomo || asparaginaAsparagina acido
|-----
| Mallongigo || Asp<br />D
Linio 18:
| Aliaj nomoj || Amino-sukcen-acido<br />2-aminobutandiacido
|-----
| Mallonga priskribo || blankaBlanka pulvoro
|-----
| [[CAS-Numero]] || 56-84-8
|-----
! colspan="2" bgcolor="#FFDEAD"|fizikajFizikaj proprecoj
|-----
| [[Agregata stato]] || solidaSolida
|-----
| [[Koloro]] || senkoloraSenkolora
|-----
| [[Denso]] || -- g/cm<sup>3</sup>
|-----
| [[Molmaso]] || 133,1 g/molo
|-----
| [[Degela punkto]] || 269-271 °C
|-----
| [[Bolpunkto]] || -- °C
|-----
| [[Vaporpremo]] || -- hPa
|-----
! colspan="2" bgcolor="#FFDEAD"|Pluaj proprecoj
|-----
| [[Flanka ĉeno]] || [[acidaAcida]]
|-----
| [[izoelektraIzoelektra punkto]] || 2,85
|-----
| [[pKs-Valoro]] || pKs1: 1,88 pKs2: 9,6 pKs3: 3,65
|-----
| [[solveblecoSolvebleco]] || 4 g/l (en akvo ĉe 20 °C)
|-----
| Bone solebla en ||
|-----
| Malbone solvebla en || Akvo
|-----
| Ne solvebla en ||
|-----
|}
 
[[dosiero:L-aspartic-acid-3D-sticks2.png|thumb|left|Molekulo]]
[[Dosiero:Aspartic Acid.png|thumb|left|180px|Struktura formulo]]
[[Dosiero:Amminoacido acido aspartico formula.png|thumb|left|180px|Plisimpligita struktura formulo kun montrita malforta ligo]]
 
'''Asparagina acido''' aŭ '''asparta acido''' (L-(+)-asparagina acido) (simbolo '''Asp''' aŭ '''D'''; '''Asx''' aŭ '''B''' por asparta acido aŭ [[asparagino]]) COOHCH<sub>2</sub>CHNH<sub>2</sub>COOH estas unu el la 20 [[proteino]]genajgeneraj [[aminoacido]]j. La aciaacida anjono estas nomata kiel aspartat-jono.
 
== Proprecoj ==
 
Asparagina acido reagas acide pro siasiaj 2 [[karboksila grupo|karboksilaj grupoj]], kion esprimas la [[PKS-valoro|pK<sub>s</sub>]]-valoro de pK<sub>s1</sub> = 1,88; pK<sub>s2</sub> = 9,60 kaj pK<sub>s3</sub> = 3,65.
 
== Apero ==
 
Asparagina acido estisestas produktitasproduktata unuafoje per [[hidrolizo]] de [[asparagino]], kiu troveblas en ĝermoj de [[guŝuloj]] kaj en [[asparago]] (''Asparagus officinalis'').
 
== Sintezo ==
 
La sintezo de asparagina acido okazas ekz. el [[Homologohomologo|homologa]] [[ketoacido]] ([[oksalacetato]]) tra [[transaminigo]].
 
== Funkciado ==
Linio 76 ⟶ 78:
Asparta acido funkcias ĉe vertebruloj kune kun [[glutamina acido]] en pli ol 50 % de ĉiu [[sinapso]]j de la [[centra nervosistemo]] kiel [[neŭrotransigilo]].
 
{{Navigilo aminoacidoj}}
 
<gallery>
Dosiero:Aspartic Acid.png|<!-- thumb|left|180px|Asparta acido: _COOHCH_<sub>2</sub>_CHNH_<sub>2</sub>_COOH_ -->
Dosiero:Aspartic Acid simple.png|<!-- thumb|left|180px|_נוסחה_ _קווית_ _של_ Asparta acido -->
</gallery>
<br clear=all>
 
== Eksteraj ligiloj ==
 
Linio 89 ⟶ 84:
{{el}} http://julientap.free.fr/travail_fichiers/aspartame.pdf
{{el}} http://www.chemie.fu-berlin.de/chemistry/bio/aminoacid/asp_en.html
{{Aldonaj bildoj}}
 
{{Navigilo aminoacidoj}}
 
[[Kategorio:Aminoacidoj]]