|
[[Image:STM Stirling Generator set.jpg|Thumbnail|right|250px| STM Stirling-motora agregato]]
La '''Stirling-motoro''' estas ekstere varmigitavarmigata motoro, perkun piŝta meĥanismo. Male alol alĉe intern-brulaj motoroj kun interna brulo, la energiofontoenergifonto de la Stirling-motoro venas el ekstero kaj povas esti eĉ sunenergio. Ĝi havas la plej bonan povumanenergian efikon el inter la motoroj, ĉ. 90%.
La motoron inventis pastro [[Robert Stirling]] en 1816, kiu patentigis tionĝin.
== Funkcio ==
La Stirling-motoro entenas gason (aero, hidrogeno, heliumo) , izolitaizolitan de la ekstero. Kiam oni varmigas la internan gason, kreskas ties premo kajkreskas, kio premas la piŝton supresupren. Kiam oni malvarmigas la gason, malkreskas ties premo malkreskas, malpliiĝaskaj eĉ malpliiĝas la fortomovenergio necesantanecesa al denova kunpremo de la gaso. Tiel estiĝas energiamova gajnoenergio, kiu aperasestas disponebla je la motora akso kiel utilautiligebla laboro. La gaso fluas, moviĝas inter la varmigaj-malvarmigaj termointerŝanĝilojvarmointerŝanĝiloj.
Ĉar laLa gaso restas ĉiam en la motoro, ĝikiu ne bezonas valvojn kiel ĉe aliaj motoroj.
{|
|}
La supra skizo montras, ke en la unua fazo, la varmiĝanta gaso premas supren premas la piŝton (labora fazo). Post la supra [[morta punkto]], la laborpiŝto moviĝas subenmalsupren kaj premas la gason en la malvarman areon, dum la alia piŝto ankoraŭ moviĝas supren, tiel la volumeno de la malvarmiga cilindro kreskas (2-a fazo: gas-alifluigo). En la tria fazo, en la malvarma cilindo, la gaso malvarmiĝas kaj la alia piŝto premas la malvarman gason en la varman cilindron. (4-a fazo) kaj la proceso komenciĝasprocezo denoverekomenciĝas.
== Diversaj motortipoj ==
La diferencoklasifiko inter lade Stirling-motoroj estas laŭ la maniero, kiel ili movas la gason inter la varmaj kaj malvarmaj kamero(j), cilindro(j).
Ekzistas tri ĉefaj tipoj de la Stirling-motoromotoroj:
* '''alfa-Stirling''' havas du piŝtojn, unu enje la varma, alia en la malvarma termointerŝanĝiloflanko de la varmointerŝanĝilo. Ĝi havas la plej grandan povumon, sed la izolado povas kaŭzi problemojn pro la daŭre alta temperaturo en unu cilindro. [http://www.keveney.com/Vstirling.html])
* La '''beta-Stirling'''-motoro havas en unu cilindro unuunuan povum-piŝton kaj tionduan piŝton ĉirkaŭantan duala piŝtonunuan. La dua piŝto premas la varmegan gason en la malvarman kameron. [http://www.keveney.com/Stirling.html])
** La '''gammagama-Stirling'''-motoro estas subtipo de la beta-versio, kie la povum-piŝto kaj la dua piŝto moviĝas en du apartaj cilindroj, cedsed ili estas liguitajligitaj al la sama akso. Ĝi ghavasestas pli simplansimpla koncerne la konstruon kaj oni pli bone ŝatas uzi ĝin en plurcilindraj maŝinoj: [http://travel.howstuffworks.com/stirling-engine2.htm])
== Stirling-fridujo ==
Se oni maligasinversas la funkcion de la Stirling-motoro (oni turnigasturnas la akson), oni povas mezuri temperaturan diferencon ĉeinter la kameroj. La unuajn Stirling-fridujojn evoluigis la [[Philips]] en la 1950-aj jaroj i.a. por produktoproduktado de fluida hidrogeno. Tiu entreprena parto de Philips malfondiĝis en 1990, ties laboron transprenis Stirling Cryogenics & Refrigeration BV, kiu produktas eĉankoraŭ hodiaŭnun.
== EnergiofontojEnergifontoj ==
La Stirling-motoron funkciigas iu ajn temperatura diferenco. Tiel la ekstera energio povas veni ne nur el bruligo, sed ankaŭ el sunenergio, tervarmo aŭ [[nuklea energio]]. Fakte ju pli granda estas la temperatura diferenco, tieldes pli efike laboras la motoro.
== Avantaĝoj ==
*Bruligo de fueloj okazas ektereekstere, do estas pli bone reguligebla
*La bruligo daŭre okazas sen interrompo, la nebrulitajnebruligitaj fumgasoj estas neglekteblaj.
*Simpla, efika, malbrua, ktp.
== Malavantaĝoj ==
*bezonas specifajn materialojn .
*ĝi ne ŝatas ŝanĝiĝantajn bezonojnlaborkondiĉojn, ĝi estas plej konvena por daŭra laboro
*ĝi ne ŝatas fermitajn lokojn (aŭtomobilo), kie la varmiĝo de la ekstero malgrandigas efikon
== Sukcesaj aplikoj==
*Sukcesaj estis fridujoj de Philips ekde la 1930-aj jaroj, kun maleinverse funkcianta Strirling-motoro.
*La sveda ŝipfabriko Kokums konstruis pli ol dek submarŝipojn kun Stirling-pelado en la 1980-aj jaroj, kiuj alportialportis komercan sukceson. [http://www.kockums.se/]
* Stirling Energy Systems liveras deliveris 20.000 Stirling-motorojmotorojn kun povumo de 500 MW dumen 20 jaroj. Ĝi funkcias en 19 km² kaj speguloj varmigas la Stirling-motorojn, kiuj movaspelas generatorojn.
*Nacia Laboratorio Los Alamos evoluigis ''akustikan Stirling-motoron'' [http://www.lanl.gov/mst/engine/]. Tiu transformas la varmoenergionvarmenergion al sonenergio.en sonenergion.
==Literaturo==
| 