Tasmana diablo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VolkovBot (diskuto | kontribuoj)
e roboto aldono de: hu:Erszényes ördög
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
[[dosiero:Sarcophilus harrisi.jpg|thumb|right|250px]]
La '''tasmanaTasmana diablo''' ''(Sarcophilus harrisii)'', ankaŭ nomata [[Diablo de Tasmanio]], [[Tasmania sarkofilo]], [[Diabla sarkofilo]] aŭ simple [[Sarkofilo]], estas [[mamulo]] ''(Mammalia)'', el ordo ''Dasyuromorphia'' kaj familio ''Dasyuridae''.
 
Ĝi estas sola specio de la genro ''Sarcophilus''. Alia iama specio ''Sarcophilus laniarius'' vivis en la plejstoceno[[Plejstoceno]], en [[Aŭstralio]]. Tiu specio estis kun 25% pli granda ol la hodiaŭ vivanta tasmana diablo. Ĝi verŝajne [[Formortinta|formortis]] postantaŭ alveno de la unuaj blankaj setlintoj.
 
==Vivejo==
Ĝi vivas senescepte sur insulo [[tasmanioTasmanio]], kiu apartenas al Aŭstralio kaj kie ĝi havas nur kelkajn naturajn malamikojn. La tasmana diablo estis iam ĉie disvastiĝinta en tuta [[Aŭstralio]], sed hodiaŭ vivas nur sur [[Tasmanio]]. Ĝian vivejon danĝerigas la agrikulturaj kemiaĵoj kaj malpliiĝo de la natura vivejo.
 
==Subspecioj==
Linio 12:
 
==Priskribo==
La tasmana diablo longas 57-65 centimetrojn, la vosto 26-28 cm kaj la korpomaso estas 4-9 kg. Ĝia korpo estas forta, ronda kaj aspektas kiel urseto. La kapo estas larĝa kaj kompakta, la kruroj estas mallongaj, la voston kovras sporada pilaro. La [[masklo]] estas pli granda ol la femalo. La felo estas dika kaj nigra; la kolon ornamaornamas okulfrapa '''blanka ringo''', la ŝultron, trunkon kaj voston blankaj makuloj. ĜiaĜiaj orelooreloj estas rozkolorarozkoloraj kaj senharasenharaj. La besto estas karnovora, tiel ĝi havas fortantre makzelonfortajn makzelojn. Ĝi estas la plej granda ventropoŝa rabobesto kun forta muskolaro. Karakteriza estas la nigra hararo, la penetra fiodoro, la '''laŭta kriego''' (okaze de ekscitiĝo) kaj sovaĝaj voraj kutimoj. La tasmana diablo ĉasas, sed manĝas ankaŭ mortintajn bestojn, do ĝi estas [[kadavromanĝanto]].
 
== Vivmaniero ==
Linio 20:
Ĝi atingas la seksan maturecon en aĝo de 2 jaroj. La kopula periodo estas aprilo-majo. La gravedeco daŭras 31 tagojn, ĉe kies fino naskiĝas 20-30 subevoluintaj idoj, sed eniras la ventropoŝon nur 2-4 idoj. La femalo mamnutras la idojn 7-8 monatojn. Kiam la idoj jam troplenigas la ventropoŝon, la patrino portas ilin sur sia dorso.
 
==pluajPluaj informoj==
[[dosiero:Tasmanian Devil Facial Tumour Disease.png|thumb|vangotumora tasmana diablo]]
La tasmana diablo malaperis de sur la axustrala kontinento jam 400 jarojn pli frue, ol la unuaj blankuloj alvenis en [[1788]] por setliĝi.
Linio 26:
Loĝantoj de Tasmanio ĉasis la beston ĝis [[1941]], kiam oni oficiale deklaris la beston protektita.
 
Ekde fino de la [[1990-aj jaroj]], vangotumora malsano malpliigis nombron de la tasmanaj diabloj tiomgrande, ke la specio iĝis tre endanĝerigita.
 
 
[[Kategorio:Faŭno de Aŭstralio]]