Grapolbombo: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
PaulP (diskuto | kontribuoj)
Xqbot (diskuto | kontribuoj)
e roboto aldono de: hr:Kazetne bombe; cosmetic changes
Linio 1:
[[ImageDosiero:Demonstration cluster bomb.jpg|thumb]]
La '''grapolbombo''' aŭ '''ŝprucbombo''' estas tre mortiga kaj "efika" tipo de [[bombo]], kiu konsistas el ujo, kiu entenas de tri ĝis super 1000 ''bombetoj'', kiuj liberiĝas ĉe aktivigo.
== Priskribo ==
[[ImageDosiero:B1-B Lancer and cluster bombs.jpg|300px|thumb|right|Usona bombaviadilo [[B-1 Lancer]] bombardanta per grapolbomboj]]
Ekzistas diversaj tipoj de grapolbomboj kiel konvenciaj eksplodaj, flam-, ŝpruc-, min-, kaj aliaj bomboj. La grapolbomboj disĵetas siajn bombojn sur granda areo kaj tiel havas grandan murdan, detruan efikon. Tio kaŭzas ankaŭ damaĝon de civilaj instalaĵoj, murdon de senkulpuloj. Ĉar 5-10 % de la bomboj ne eksplodas tuj kaj tiel kaŭzas postajn vundadojn, mortojn, multaj civilaj organizaĵoj kontraŭas ties uzon.
 
Linio 10:
 
En la lastaj jardekoj, la graveco de la grapolbombo malpliiĝis kun la graviĝo de la [[ŝprucbombo]]j.
== Funkciado ==
[[ImageDosiero:Rockeye Cluster Bomb.jpg|right|thumb|310px|Grapolbombo CBU Mark 20 «Rockeye II»]]
Tiujn bombojn povas lanĉi kaj [[aviadilo]]j kaj [[kanono]]j. Ties origina celo estas detrui kolonojn de militaj veturiloj aŭ municiujojn kaj armilujojn. Ili povas pezi ĉirkaŭ 500 kg kaj enhavas borontajn, incendiontajn kaj kontraŭpersonajn erojn.
 
La aviadilo elĵetas la bombon je alteco inter 800 kaj 1300 m. Poste la bombo malfermas siajn aletojn kaj ekgiregas ĉirkaŭ sia akso. Tiel disiĝegas ĝia enhavo. La surfaco, kiu ricevas tiun pluvon samampleksas kiel kvar futbalejoj; kvarono de la eroj ne eksplodas dum la falo kaj iĝas daŭrega danĝero porĉiama.<ref>El País, 29a de majo 2008, A. Rizzi, "Más de cien países acuerdan prohibir las bombas de racimo", Fonto Jane's.</ref>
 
== Kontraŭ grapolbomboj ==
[[ImageDosiero:Stop cluster bomb march - Uganda.jpg|thumb|[[Ugando|Uganda]] aktivulino ĉe la Dublina konferenco de majo 2008]]
Ĉefe pro ilia damaĝo kontraŭ civila loĝantaro la grapolbomboj estas akre kritikataj de organizoj kaj individuoj el la medioj kaj de [[pacismo]] kaj de [[homaj rajtoj]]. En la ĝenerala mondo NROj kiel [[Human Rights Watch]] lanĉis kampanjojn kontraŭ la fabrikado, stokado kaj uzado de tiuj bomboj. Eĉ ene de Esperantio, eta grupo de membroj de [[SAT]] agadas favore senminigon kaj malpermeson de tiuj bomboj, kun rekta agado rilate la [[Kroatio|kroatan]] situacion (senminigo), francajn parlamentanojn (grapolbomboj), aplikigon de la Konvencio de Otavo, ktp.
 
Linio 24:
La unua malfacilaĵo estis difini, kio estas grapolbombo (ĉar diversegas la tipoj), ĉe kio multaj landoj deziras konsideri esceptojn (precize pri tiuj bomboj, kiujn ili mem fabrikas), kiel [[Hispanio]]. La premo de kelkaj landoj kiel [[Britio]], kiuj asertas sian deziron malpermesi tiun tipon de bomboj, akcelis la komunan decidon malpermesi la fabrikadon kaj nuligi la stokadon de ili en limdato de 8 jaroj. Oni konsideris kelkajn esceptojn, sed malmultajn. Tio estas pozitiva. Tamen estis negativege, ke oni ne atingis decidon pri malpermeso de milita kunlaboro kun landoj, kiuj ne subskribis la traktaton; tiele, ĉiuj povos kunlabori kun landoj, kiuj ankoraŭ fabrikas aŭ uzas tiujn bombojn.<ref>El País, 29a de majo 2008, A. Rizzi, "Más de cien países acuerdan prohibir las bombas de racimo".</ref>
 
Kvankam ne okazis totala malpermeso, jam oni semis la ĝeneralan kritikon kontraŭ tiuj armiloj kaj oni povas esperi, ke tuj ili malaperu. Io simila okazis ĉe la [[kontraŭpersona mino|kontraŭpersonaj minoj]]: en [[1998]] oni subskribis internacian traktaton kontraŭ tiaj armiloj, sed Usono, unu el la plej grandaj fabrikintoj de ili, ne subskribis la traktaton. Tamen la internacia malakcepto igis, ke eĉ Usono ĉesis ties produktadon.
== Notoj ==
<references/>
== Eksteraj ligiloj ==
Linio 31:
*[http://www.ipernity.com/blog/37943/136700/?lg=eo Eseo pri la termino ''grapolbombo''] en multaj lingvoj {{eo}}
 
[[Kategorio: Armiloj]]
 
[[af:Trosbom]]
Linio 44:
[[fr:Arme à sous-munitions]]
[[he:פצצת מצרר]]
[[hr:Kazetne bombe]]
[[hu:Kazettás lőszerek]]
[[id:Bom tandan]]