Ŝinkanseno: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Xqbot (diskuto | kontribuoj)
e roboto aldono de: zh-min-nan:Sinkansen; cosmetic changes
Linio 3:
'''Ŝinkanseno''' (新幹線 [ŝin-kan-sen]; [[Transskribado Hepburn|Hepburn]]:'''Shinkansen''') estas nomo por [[Rapidega fervojlinio|rapidegaj fervojaj linioj]] en [[Japanio]], [[rapidtrajno|rapidegaj trajnoj]] kaj rilataj fervojaj sistemoj, administrataj de [[JR]]. La unua linio, la [[Tōkaidō-Ŝinkanseno]] malfermiĝis la [[1-a de oktobro|1-an de oktobro]] [[1964]]. La ŝinkansena reto ligas la plej grandajn urbojn en insuloj [[Honŝuo]] kaj [[Kiuŝuo]] per rapideco de pli ol 200 km/h.
 
== Historio ==
Vidu la ĉefan artikolon pri [[Historio de la ŝinkanseno|historio de la ŝinkanseno]].
 
== Nomoj ==
La populara nomo '''[[Kugla Trajno]]''' estas traduko de la japana termino ''dangan reŝŝa'' (弾丸列車), kiu estis komence donita nomo de rapideglinia projekto en la [[1940-aj jaroj]]. La nomo '''Nova Trunkolinio''' (laŭ [[PEJVO]]) estas plej rekta traduko el "Ŝinkansen" 新幹線, tamen ĝi strikte priparolas nur trakojn, dume la trajnoj estas nomataj "Superekspreso" (超特急 ''ĉō-tokkjū'').
En komenco [[Tōkaidō-Ŝinkanseno]] estis nomita "Nova Tōkaidō-Linio".
 
== Kio estas Ŝinkanseno ? ==
La leĝo pri planoj de Ŝinkansenoj de la tuta lando, (全国新幹線鉄道整備法; la 71-a leĝo de la 18-a de majo, 45-a jaro de Showa (1965)), diras en la dua artikolo, ke '''Ŝinkanseno''' estas ĉeflinio, kiun (trajnoj) povas veturi je pli ol 200 kilometroj hore tra ĝia ĉefa etapo. Aliflanke, oni nomas tradiciajn liniojn '''Zairaisen'''(在来線).
 
== Teĥnikoj por Ŝinkansenoj ==
Diversaj alt-nivelaj teknikoj necesas al Ŝinkansenaj linioj, por ke Ŝinkansenoj veturu pli ol 200 kilometrojn hore kun sekureco kaj komforto.
 
=== Relo ===
*uzas kiel [[ŝpuro]] la norman larĝon de trako (1.435 mm).
*uzas plej grandan [[kurbecocirklo]]n kiel eble por kurbecoj.
*ne instalas [[nivelpasejo|nivelpasejojn]]jn por ke ne okazu trafika akcidento. (Tamen [[Mini-Ŝinkanseno]]j havas nivelpasejojn, ĉar iliaj rapidecoj estas sufiĉe malrapidaj.
*La Speciala Leĝo pri Kondamno kontraŭ Agoj Malebligi Sekurecon de Trajnaj Veturadoj sur Ŝinkansenaj Fervojoj difinas pli severan kondamnon ol ''Zairaisen''.
 
Ŝinkansen-trajnoj ne uzas la samajn relojn kiel la antaŭaj trajnoj. Tiel estas por eviti ke malrapidaj tradiciaj trajnoj kaj rapidaj Ŝinkansenoj sin reciproke ĝenas.
 
=== Fervoja Signalo ===
Pro rapida veturo, kondukistoj de Ŝinkanseno ne povas rimarki signalojn sur tero. Pro tio, envagona signalo indikas al kondukistoj. Aldone, sistemo de aŭtomata trajnregado estas uzata por ĉiuj Ŝinkansenoj.
 
=== Elektra Fonto ===
Por provizi energion servas unu-faza [[alterna kurento]] de 25.000 V. La [[frekvenco]] estas 50 aŭ 60 Hz.
Vagonaroj, kiuj veturas tra la du frekvencaj etapoj, ŝanĝas frekvencon. La kaŭzo estas, ke dum la unuaj jaroj de elektro-instalado en japanio importoj en la sudo estis el Usono, kun 60 Hz, kaj en la nordo el eŭropo, kun 50 Hz. Je la loko, kie la ŝanĝo okazas, la trejno ne ricevas kurenton dum kelkaj cent metroj por eviti subitan ekpuŝon.
Linio 65:
{{fakto|dato=Januaro 2008}}
 
=== En Esperantio ===
La vorton, proponatan de [[Ŝimizu Koiĉi]] en ''"Japana Esearo N-ro 3"'' (2003), uzas i.a. [[Spomenka Štimec]] en sia vojaĝrakonta verko "Nesenditaj leteroj el Japanio", samkiel japanaj esperantistoj, ne nur skribe, sed ankaŭ parole.
 
[[Kategorio:Ŝinkanseno| ]]
[[Kategorio:Fervojaj linioj en Azio]]
[[Kategorio:Transporto en Japanio]]
[[Kategorio:Fervojo]]
<br clear=all>
{{Commons|Shinkansen}}
Linio 78 ⟶ 73:
 
{{LigoElstara|pt}}
 
[[Kategorio:Ŝinkanseno| ]]
[[Kategorio:Fervojaj linioj en Azio]]
[[Kategorio:Transporto en Japanio]]
[[Kategorio:Fervojo]]
 
[[ar:شينكانسن]]
Linio 121:
[[zh:新幹線]]
[[zh-classical:新幹線]]
[[zh-min-nan:Sinkansen]]