Komputila ekrano: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
SieBot (diskuto | kontribuoj)
e roboto modifo de: hr:Računalni monitor
Xqbot (diskuto | kontribuoj)
e roboto modifo de: th:จอภาพ; cosmetic changes
Linio 1:
[[ImageDosiero:Monitor.jpg|thumb|Komputila ekrano CRTa]]
'''Komputila ekrano''' estas eliga [[flankaparato]] kiu povas esti ligita al [[komputilo]] por ebligi al uzanto komuniki kun ĝi. Sur komputila ekrano ni vidas bildojn, kaj la bildoj konsistas el etaj bilderoj, kiujn la homa okulo kunigas al geometriaj figuroj.
 
Populara formato de komputila ekrano estas 4:3 aŭ 16:9 (panorama ekrano)
 
== Unuaj komputilaj ekranoj ==
La tutunuaj ekranoj (70aj - 80aj jaroj) estis [[unukolora]]j kaj montris nur verdajn aŭ oranĝkolorajn simbolojn, sed la ebleco kiun ofertas tiaj flankaparatoj por labori interaktive estis vera revolucio por la uzo de komputilo, multege pli grava ol la posta malkovro de la [[komputila muso]].
 
La ekranoj rapide enbruliĝis; se iu bildo dum longa tempo estis projekciita sur la ekrano, spuro de tiu ĉi bildo definitive plu restas fone, malklare, same kiel «tatuado». [[Ekrankurteno]] solvis tiun problemon. Modernaj komputilaj ekranoj ne plu havas tiun ĉi problemon.
 
== Katod-Radia ekrano (CRT) ==
Meze de la 80-aj jaroj oni ekuzis kolorajn ekranojn. La komputilaj ekranoj ankaŭ daŭre pligrandiĝis: de 15" al 17" al 19". Ĉirkaŭ 2003 daŭre plej multaj ekranoj estas CRTaj: tiaj ekranoj uzas samkiel [[televidilo]] [[vakua tubo|vakuan tubon]].
 
Linio 16:
CRTa bildo kreiĝas sur la ekrano linio post linio. Sekvo de tio estas ke ĝi trembrilas. La frekvenco de aktualigo (indikita en Hertz) estas la ofteco de la redesegnado de la ekrano. Ju pli alta la frekvenco, des malpli la uzanto havas la impreson ke la ekrano trembrilas. La plej oftaj frekvencoj de aktualigo estas: 60Hz, 70Hz, 75Hz kaj 80Hz. Ofte okazas ke ekrano ne estas korekte agordita; tio kaŭzas ke malalta frekvenco estas uzata, dum pli alta eblus por la ekrano. Tro malalta frekvenco povas multe ĝeni kaj kaŭi [[kapdoloro]]n.
 
== Modernaj ekranoj ==
 
Pli modernaj ekranoj estas [[Liquid crystal display|LCD]]-ekranoj kaj [[plasmoekrano]]j. Dum fine de la 90-aj jaroj la LCD-aj ekranoj ankorau estis apenaŭ uzataj, ekde 2005 preskaŭ nur tiaj ekranoj estas venditaj por uzo kun komputilo. La teknologio de LCD-aj ekranoj ebligis varii ĝian proporcion (16:9, aŭ foje 16:10 aŭ 15:9) kaj pligrandigi la ekranojn al 21", 30" kaj eĉ 82".
 
Tiaj ekranoj ne trembrilas. Kaze de LCD-ekranoj oni parolas pri respondotempo. Temas pri la bezonata tempo por ŝanĝi la koloron/intensecon. Ju pli malalta respondotempo, des pli rapide la ekrano adaptiĝas al ŝanĝo en la bildo.
Linio 24:
Plibonigita varianto de LCDa ekrano estas TFTa ekrano.
 
== Kvalito ==
Grava indiko pri la kvalito de LCD-a ekrano estas la nombro de bildaj punktoj en angla colo (angle: "dots-per-inch" aŭ DPI). Ju pli alta la dpi, des pli preciza la bildo.
<br />Komparo de ekranoj en DPI:
*[[Apple Computer|Apple]] Cinema Display 20”: 99 dpi (ekrano 20”)
*Apple Cinema Display 30”: 101 dpi (ekrano 29.7”)
*Original Black and White [[Apple iPod|iPodiPods]]s (1G-4G): 102 dpi (ekrano 2”)
*Apple [[iPod mini]]: 105 dpi (ekrano 1.67”)
*[[Sony Corporation|Sony]] [[PlayStation]] Portable: 128 dpi (ekrano 4.3”)
Linio 37:
*[[Creative Zen]] Vision: 216 dpi (ekrano 3.7”)
 
== Ekstera ligilo ==
{{el}} [http://www.math.uu.se/~kiselman/geometrioekrano.pdf La geometrio de komputila ekrano]
 
[[Kategorio:Komputila aparataro]]
[[kategorioKategorio:Komputila grafiko]]
 
[[am:ሞኒተር]]
Linio 101:
[[sv:Bildskärm]]
[[ta:காட்சித்திரை]]
[[th:จอภาพแสดงผลคอมพิวเตอร์]]
[[tr:Monitör]]
[[uk:Монітор]]