Fazo: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
DorganBot (diskuto | kontribuoj)
e roboto aldono de: sv:Fas (matematik)
Xqbot (diskuto | kontribuoj)
e roboto aldono de: ar:طور موجة; cosmetic changes
Linio 1:
Tiu ĉi artikolo temas pri '''fazo''' kiel parto de perioda procezo.
'''Fazo''' estas ankaŭ uzata en:
* [[kemio]] - '''[[Fazo de materio]]''' estas regionoj de materio kun unuformaj ecoj. Vidu: [[Fazo de materio]]
* [[astronomio]] - '''Fazo''' de [[planedo]] aŭ [[luno]] estas la aspekto de ĝia lumigita parto, vidu: [[lunfazo]].
* [[biologio]] - '''Fazo''' priskribas ian parton de la perioda proceso de la ''ĉelciklo'', vidu: [[ĉela dividiĝo]]
 
Ĉe [[fiziko]], '''fazo''' priskribas la relativan pozicion de iu karakterizaĵo (tia, kia pinto aŭ malpinto) de [[ondoformo]], kompare al la sama karakterizaĵo ĉe iu dua ondoformo. Fazo povas mezuriĝi laŭ tempo, distanco, frakcio de la [[ondolongo]], aŭ kiel angulo laŭ [[radiano|radianoj]]j.
 
Jen du ondoj A kaj B:
 
<table><tr>
<th>''Ondoj samfazaj:''<br />
[[Dosiero:undas-in-phase1.png]]
</th>
<th>''Ondoj kunigitaj:''<br />
[[Dosiero:undas-in-phase2.png]]
</th></tr></table>
 
Kaj A kaj B havas samajn [[amplitudo|amplitudojn]]jn kaj samajn [[ondolongo|ondolongojn]]jn.
 
Evidentas, ke la pozicioj de la pintoj (X), la malpintoj (Y), kaj la transnuliĝaj punktoj (Z) de la du ondoj ĉiuj samlokas. La ''faza'' malsameco inter la du ondoj tiel estas nulo; aŭ, oni diru ke la ondoj estas ''samfazaj''.
 
Se oni sumas la du samfazajn ondojn A kaj B (ekzemple, ili estu du [[lumondo|lumondoj]]j brilantaj sampunkten), la rezulto estus tria ondo kun la sama ondolongo kiun havas A kaj B, sed kun duobla amplitudo. Tion oni nomas ''pozitiva [[interferado]]''.
 
Nun, jen la du ondoj A kaj C:
<table><tr>
<th>''Ondoj malfazaj:''<br />
[[Dosiero:undas-opp-phase1.png]]
</th>
<th>''Ondoj kunigitaj:''<br />
[[Dosiero:undas-opp-phase2.png]]
</th></tr></table>
 
A kaj C ankaŭ samas laŭ amplitudo kaj ondolongo. Tamen, evidentas ke malgraŭ la koincido de la transnuliĝaj punktoj (Y) inter A kaj C, la pozicioj de la pintoj kaj malpintoj malas. Tio estas: iu X ĉe A respondas je Y ĉe C, kaj male. Tiel ĉi, oni diru ke la du ondoj estas ''malsamfazaj'': la faza malsameco inter la du ondoj estas &pi;π radianoj, aŭ duono de la ondolongo (&lambda;λ/2).
 
Se oni sumus la ondojn A kaj C, la rezulto estas ondo kun amplitudo de nulo. Tio nomiĝas ''negativa interferado''.
Linio 39:
 
<table><tr>
<th>''Ondoj kvadraturaj:''<br />
[[Dosiero:undas-in-quadratura1.png]]
</th>
<th>''Ondoj kunigitaj:''<br />
[[Dosiero:undas-in-quadratura2.png]]
</th></tr></table>
 
Tie ĉi, iu pinto (X) ĉe ondo A respondas je transnuliĝo (Z) ĉe B; transnuliĝo respondas je pinto, ktp. Oni diru ke la ondoj A kaj D estas ''kvadraturaj'': malsamfaze precize je &pi;π/2, aŭ &lambda;λ/4. Ĉi tiun interrilaton havas la matematikaj funkcioj [[sinuso]](x) kaj [[kosinuso]](x).
 
Vidu ankaŭ: [[interferilo]]
Linio 57:
[[Kategorio:Fizika kvanto]]
 
[[ar:طور موجة]]
[[ca:Fase (ona)]]
[[cs:Fáze (vlna)]]