Greka lingvo: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
GhalyBot (diskuto | kontribuoj)
e roboto aldono de: arz:يونانى
Berger25 (diskuto | kontribuoj)
Linio 72:
 
=== Modernaj formoj ===
* [[Katarevuso]] - klerigita, [[atikismo|atikisma]] formo
* [[La demotika]] - la lingvo de la strato
 
'''Novgreka lingvo''' estas la teĥnika termino por la tutaĵo de la lingvaj evoluŝtupoj de la [[greka lingvo|greka idiomo]] post la [[Otomanoj|otomanaj]] konkeradoj, kies kulmino atinĝis en [[1453]] per la falo de [[Konstantinopolo]]. Antaŭe oni ĝin diru pli bone "greka bizanca". Sed ankaŭ dum la tempo de la turka jugo la greka funkciis kontinue kiel diplomata kaj klereca lingvo.
La demotika kaj katarevuso estas la du modernaj formoj. La iona ĉefrolis antaŭ la tempo de [[Periklo]]. La kojnea ĉefrolis post la konkero de [[Aleksandro la Granda]]. Se oni povas legi la atikan, la iona kaj la kojnea estas ankaŭ facile legeblaj, ĉar la atika estas formo de la iona kaj la kojnea estas formo de la atika.
 
Jarcentojn, ĝis la fina venko ne antaŭ la jaro 1975, kuŝis malsama kaj lingvistike nociva abismo inter la nature evoluiĝinta parolata lingvo unuflanke (nomita ''"dimotikí"'') kaj la skribata kaj en lernejoj instruata aliflanke (nomita ''"katharévuza"''). La laste nomita prenis sklave kaj blinde la antikvan helenan lingvon kiel la imitindan ekzemplon, kiun biglosian fenomenon oni konis kaj signis jam ekde la malfruhelenisma epoko per la vorto "atikismo".
La greka lingvo havas grandan literaturon, dekoble pli granda ol la latina.
 
En diferenco de la klasika lingvo en [[Ateno]] dum la regno de [[Periklo]] la 5an jarcenton a.K., la novgreka karakteriziĝas per senseble faciligita gramatiko kaj treege modifita prononco. Riĉiĝis ĝia vorttrezoro per multaj turkaj, latinidaj, albanaj kaj slavaj vortoj. Superlativo kuŝas en la fakto ke - de la [[Mikeno|Micena]] epoko ĝis hodiaŭ - la greka lingvo devancas eĉ la [[ĉina lingvo|ĉinan]] kiel la lingvo la plej longe dokumentita kaj samtempe ankoraŭ nun uzata.
 
Ekster [[Greklando]] kaj [[Cipro]], kie la novgreka estas oficiala, ekzistas minoritatoj historiaj ([[Turkio]], [[Egiptio]], [[Italio]]) kaj konsiderinda elmigrinta loĝantaro en okcidenta Eŭropo, Ameriko kaj Aŭstralio. La nombron de la greklingvaj homoj oni taksas je ĉirkaŭ 14 milionoj.
 
== Influo en Esperanto ==