Reĝimo de Vichy: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
SieBot (diskuto | kontribuoj)
e roboto aldono de: sw:Serikali ya Víchy
Xqbot (diskuto | kontribuoj)
e roboto aldono de: mk:Вишиевска Франција; cosmetic changes
Linio 1:
La '''reĝimo de Vichy''' (oficiale: ''ÉtatÉtat françaisfrançais''), en Esperanto ankaŭ foje '''Viŝia Francio''', estas la registaro de [[Francio]] post la milita malvenko de la ŝtato kontaŭ la atakinta [[Nazia Germanio]] kaj la sekva konstitucia ŝanĝo de la 17-a de julio [[1940]]. La reĝimo de Vichy sekvis la [[Tria Respubliko de Francio|Trian Respublikon de Francio]] kaj ekzistis ĝis la jaro [[1944]]. Ĝi havis sian sidejon en la tradicia baneja urbeto [[Vichy]] (prononco ''Viŝi' '') en la franca regiono [[Aŭvernjo]].
 
== Formala suvereneco ==
Linio 5:
Krome eta regiono en la sudoriento de la ŝtato (kun la urboj [[Monako]] kaj [[Nico]]) estis okupita de faŝisma [[Italio]], kvankam tiu okupo kun la registaro de nazia Germanio kaj la Francio de Vichy ne estis interkonsentita kaj de ili estis nur tolerita.
 
== Faktaj cirkonstancoj ==
[[Dosiero:France zonelibre.png|thumb|right|300px|<center>la nazie okupita zono de Francio (rozkolore) norde kaj la teritorio de la reĝimo de Vichy (helverde) sude]]
Fakte la regoteritorio de la registaro de Vichy nur ampleksis 40 procentojn de la teritorio de kontinenta Francio kaj la [[transmaraj teritorioj (Francio)|transmarajn teritoriojn]]. La resto de Francio estis administrata de nazie germania armeestro en [[Parizo]], kaj la pleja nordo de la ŝtato ([[departemento]]j [[Nord (departemento)|Nord]] kaj [[Pas-de-Calais]]) de germania armeestro en [[Bruselo]]. En la nazie okupita zono de Francio ĉiuj leĝoj de la reĝimo de Vichy nur ekvalidis, kiam la germana armeestro eksplicite jesis kaj subskribis ilin. Sed ankaŭ en la teritorio de la reĝimo de Vichy, la franca registaro fakte ne estis sendependa de la milite venkinta nazia Germanio: eblas nomi la Vichy-an reĝimon [[satelita ŝtato]] de [[Nazia Germanio]].
 
Kiam la Aliancanoj kontraŭ nazia Germanio dum novembro 1942 ekokupis nordan [[Afriko]]n kaj la germana diktatoro [[Hitlero]] ekkalkulis per invado de lia "fortikaĵo Eŭropo" fare de la malamikoj, la faŝismaj armeoj de Germanio kaj Italio ankaŭ okupis la teritorion de la reĝimo de Vichy. Post la invado de la Aliancanoj en [[Normandio]] la nazioj enkarcerigis la anojn de la registaro de Vichy dum aŭgusto [[1944]] kaj transporis ilin al la urbo [[Sigmaringen]] en la (ankoraŭ) nazia [[Germanio]].
Linio 33:
[[la:Regimen Vippiacense]]
[[lt:Viši režimas]]
[[mk:Вишиевска Франција]]
[[nl:Vichy-Frankrijk]]
[[nn:Vichy-regimet]]