Vikipedio

Japana glavo: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively
[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
← Iru al antaŭa ŝanĝoIru al sekvanta ŝanĝo →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
SieBot (diskuto | kontribuoj)
168 505 redaktoj
e Robot: Automated text replacement (-{{[Cc]ommons\|Category: +{{projektoj|commonscat=)
e kor HTML (Check: 38) AWB
Linio 1:
[[ImageDosiero:Katana-Dresden.jpg|thumb|Tipa japana glavo]]
Dum miloj da jaroj de japana historio ekzistis kaj ekzistas diversformaj glavoj -- tranĉiglavoj—tranĉi- aŭ pik-armiloj. Sed kiam oni ĝenerale parolas pri “"japanaj glavoj”", tiu ĉi vorto indikas precipe la glavojn uzitajn de japanaj [[samurajo|samurajoj]]j.
 
En japana lingvo oni nomas japanan glavon kiel &ldquo;<I>"''Nihon t&ocirc;</I>&rdquo;tô''" (日本刀 = japana glavo) aŭ simple &ldquo;<I>"''Katana</I>&rdquo;''" [katana] (刀 = glavo).
 
Laŭ la longeco oni povas klasfiki japanajn glavojn jene.
* <I>''Katana</I>'' (刀) (en malvasta signifo) (= <I>''Utigatana</I>'' [uĉi-gatana] (打刀))，<I>''Tati</I>'' [taĉi] (太刀) -- pli ol ĉirkaŭ 60cm60&nbsp;cm.
* <I>''Wakizasi</I>'' [ŭakizaŝi] (脇差) -- malpli ol ĉirkaŭ 60cm60&nbsp;cm.
* <I>''Tanto</I>'' [tant&#333;tantō] (短刀) -- malpli ol ĉirkaŭ 30cm30&nbsp;cm.
 
Samurajoj ĝenerale portas <I>''Katana</I>'' kun mallonga <I>''Wakizasi</I>'' fiksante ilin sub sia [[obio]] t.e. talizono por [[kimono]].
 
Japana glavo havas eĝon unutranĉan (ne ambaxutranĉan) klingon, kaj la klingo iomete kurbiĝas kontraŭ la tranĉa flanko.
Linio 17:
==Strukturo de Japana Glavo==
===Materialo de la klingo===
Baza materialo por la klingo estas <I>''Tamahagane</I>'' (玉鋼 = gema ŝtalo) -- tre altkvalita ŝtalo el fersablo.
 
===Interna strukturo de la klingo===
[[ImageDosiero:Klingenstrukturen.jpg|thumb|320px]]
Kvankam malmoleco necesas por bona tranĉikapablo, ĝi dume kaŭzas rompiĝemon ĉe la eĝo. Tial ĉiuj glavo-metiistoj en la mondo klopodis por solvi tiujn ĉi kontraŭstarantajn postulojn -- malmolapostulojn—malmola kaj ne rompiĝema.
Por solvi tiun ĉi problemon klingo de japanaj glavoj havas plurajn tavolojn tre malmolan kaj malpli malmolan (sed tenacan).
 
Estas diversaj internaj strukturoj de la klingo.
Unu el la popularaj strukturoj estas nomata <I>K&ocirc;buse</I>''Kôbuse'' (甲伏) -- la dua de maldekstro en la bildo. Malmola ŝtalo, kiu entenas pli da karbono, kovras pli tenacan ironan kernon, kiu entenas malpli da karbono.
 
Pli altkvalitaj glavoj havas alian internan strukturon nomatan <I>Sih&ocirc;zume</I>''Sihôzume'' [&#349;iŝi-h&#333;hō-dzume] (四方詰) -- la kvara de maldekstro en la bildo.
Same kiel <I>K&ocirc;buse</I>''Kôbuse'' tiu ĉi strukturo havas tenecan kernon kaj malmolan eksteron, sed pli komplike tiun ĉi kernon ĉirkaŭas kvar ŝtalaj partoj el kvar direktoj.
 
==Diferenco inter <I>''Utigatana</I>'' kaj <I>''Tati</I>''==
[[ImageDosiero:nihontou74.JPG|thumb|320px|right|<I>''Utigatana</I>'' (<I>''Katana</I>'')]]▼
[[ImageDosiero:Tachi-p1000620.jpg|thumb|320px|right|<I>''Tati</I>'']]▼
[[ImageDosiero:Katana-p1000630.jpg|thumb|320px|right|Signaturo sur klinga radiko de <I>''Utigatana</I>'']]▼
 
Kvankam estas ne-oftaj espceptoj, la klara metodo distingi <I>''Utigatana</I>'' kaj <I>''Tati</I>'' estas certigi, sur kiu flanko de la klinga radiko troviĝas ties gravurita signaturo. (Tiu ĉi metodo tamen ne utilas por la komplete elfarita glavo, ĉar la klinga radiko estas kaŝita en la tenilo.) Supozu, ke vi tenas glavon en la mano kun la pinto antaŭen kaj kun la eĝo teren. Tiam, <I>''Utigatana</I>'' havas la signaturon sur la maldekstra flanko, dum <I>''Tati</I>'' sur la dekstra flanko.<BRbr />▼
▲[[Image:nihontou74.JPG|thumb|320px|right|<I>Utigatana</I> (<I>Katana</I>)]]
Vidu detalon jene.<BR>▼
▲[[Image:Tachi-p1000620.jpg|thumb|320px|right|<I>Tati</I>]]
▲[[Image:Katana-p1000630.jpg|thumb|320px|right|Signaturo sur klinga radiko de <I>Utigatana</I>]]
 
▲Kvankam estas ne-oftaj espceptoj, la klara metodo distingi <I>Utigatana</I> kaj <I>Tati</I> estas certigi, sur kiu flanko de la klinga radiko troviĝas ties gravurita signaturo. (Tiu ĉi metodo tamen ne utilas por la komplete elfarita glavo, ĉar la klinga radiko estas kaŝita en la tenilo.) Supozu, ke vi tenas glavon en la mano kun la pinto antaŭen kaj kun la eĝo teren. Tiam, <I>Utigatana</I> havas la signaturon sur la maldekstra flanko, dum <I>Tati</I> sur la dekstra flanko.<BR>
▲Vidu detalon jene.<BR>
 
<DL>
 
<DT><I>''Utigatana</I>'' (<I>''Katana</I>'')</DT>
 
<DD>
Aperis ĉirkaŭ en la 15a jarcento.<BRbr />
Kiam oni parolas pri <I>''Katana</I>'' aŭ <I>Nihont&ocirc;</I>''Nihontô'', ili ĝenerale signifas <I>''Utigatana</I>''. Efektive la vorto <I>''Utigatana</I>'' estas malofte uzata eĉ inter japanoj.<BRbr />
En portado oni fiksas ĝin sub la talizono, kun ties <U>eĝo supren</U>. Kaj la signaturo estas gravurita sur la ekstera flanko de tiu ĉi portada pozicio.<BRbr />
Kiam oni ekspozicias ĝin en muzeoj kaj aliloke, oni metas ĝin kun ties eĝa flanko supren.<BRbr />
Tiu ĉi portada pozicio de <I>''Utigatana</I>'' estas oportuna por tuja elingo ol tio de <I>''Tati</I>'' por surĉevala batalo.<BRbr />
</DD>
 
<DT><I>''Tati</I>''</DT>
 
<DD>
Aperis ĉirkaŭ en la 9a jarcento. Sed poste <I>''Utigatana</I>'' fariĝis pli popularaj.<BRbr />
<I>''Tati</I>'' estas desegnita origine por surĉevala batalo. Tial ĝi estas ĝenerale pli kurba kaj longa ol <I>''Utigatana</I>'' por surtera batalo.<BRbr />
En portado oni pendas ĝin ĉe la talio per la ŝnuro ligita al la ingo, kun ties <U>eĝo teren</U>. Kaj la signaturo estas gravurita sur la ekstera flanko de tiu ĉi portada pozicio.<BRbr />
Kiam oni ekspozicias ĝin en muzeoj kaj aliloke, oni metas ĝin kun ties eĝo teren.<BRbr />
</DD>
 
Linio 63 ⟶ 62:
 
==Vidu ankaŭ==
* [[Glavo]]
* [[Kataro]]
* [[Kriso]]
* [[Sabro]]
* [[Spado]]
* [[Ponardo]]
 
----
 
[[Kategorio:Historio de Japanio]]▼
[[Kategorio:Japana kulturo]]▼
[[Kategorio:Armiloj]]▼
{{projektoj|commonscat=Katana}}
<br clear=all>
Linio 82 ⟶ 78:
 
{{LigoLeginda|tr}}
 
▲[[Kategorio:Historio de Japanio]]
▲[[Kategorio:Japana kulturo]]
▲[[Kategorio:Armiloj]]
 
[[ar:كاتانا]]
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/wiki/Japana_glavo"