Cisjordanio: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Loveless (diskuto | kontribuoj)
e roboto aldono de: mr:वेस्ट बँक
e kor ekst ligilo (Check: 69) AWB
Linio 10:
En la hebrea lingvo ĝi estas ofte elvokita per la bibliaj nomoj יהודה (''Jehuda'', Judujo) kaj שומרון (''Ŝomron'', Samario), kaj iuj precipe dekstremuloj tiel nomas la areon. La nomo '''Cisjordanio''' por la regiono estas uzata ankaŭ en diversaj lingvoj (ekz-e franca, hispana, kataluna, hungare). La statuso de Orienta Jerusalemo estas disputata. Israelo, kiu aneksis ĝin, ne konsideras ĝin plu kiel parton de Cisjordanio; tamen, la anekso estas agnoskita de neniu alia lando, nek de la Unuiĝinta Naciaro. Pro ĝia graveco ĝi estas ofte elvokata aparte.
 
*'''Areo:''' 5.879  km²;
*'''Loĝantaro:''' 1.611 mil (1999), 2.400 mil (2008).
*'''Senlaboreco''' 50 %.
Linio 27:
 
==Retaj ligoj==
[[http://eo.mondediplo.com/article1140.html Gadi ALGAZI: Alianco inter ŝtato, konstruigistoj kaj ekstremismaj koloniantoj - Cisjordanio, nova "Far East" de israela kapitalismo", {Le Monde diplomatique en Esperanto, aŭgusto 2006}]]
 
== Urboj en Cisjordanio ==
[[ImageDosiero:Israelisettlementswestbank.jpg|right|thumb|275px|Mapo de la teritorio en la municipaj limoj de la [[israelaj setlejoj]], en marbluo, en Cisjordanio]]
 
[[Image:Israelisettlementswestbank.jpg|right|thumb|275px|Mapo de la teritorio en la municipaj limoj de la [[israelaj setlejoj]], en marbluo, en Cisjordanio]]
 
La plej dense loĝata parto de la regiono estas montara strio de nordo al sudo, kie situas la urboj [[Orienta Jerusalemo]], [[Nabluso]], [[Ramalaho]], [[Betlehemo]], and [[Hebron]]. [[Jenin]], en la ekstrema nordo de Cisjordanio, troviĝas ĉe la suda angulo de la Jezreela Valo, [[Kalkiljo]] (Qalqilyah) kaj [[Tulkarm]] troviĝas en la malaltaj montetoj apud la israela marborda [[ebenaĵo]], kaj [[Jeriĥo]] situas proksime de la rivero Jordano, norde de la [[Morta Maro]].
Linio 43 ⟶ 42:
===Nabluso===
[[Nabluso]] estas grava urbo de pli ol 100.000 palestinanoj kaj kuŝas inter la du montoj [[Ebal]] kaj [[Gerizim]]. Ĝi estas la loko de la [[Palestina Sekurec-Interŝanĝo]] kaj famas pro sia [[Knafeh]]. La urbo estas hebree en la biblio menciita kiel [[Ŝeĥem]].
 
 
===Hebron===
Linio 55 ⟶ 53:
 
===Israelaj setlejoj===
[[Ma'ale Adumim]] (ĉirkaŭ 6  km oriente de [[Jerusalemo]]), [[Modi'in Illit]], [[Betar Illit]] kaj [[Ariel]] estas la plej grandaj israelaj setlejoj en Cisjordanio. ''Vd ankaŭ:''
 
== Deveno de la nomo ==
====West Bank====
La regiono ne ekzistis sendepende ĝis 1948, kiam ĝi estis difinita 1949 de la batalhalta kontrakto inter Israelo kaj Jordanio. La nomo "West Bank" ("Okcidenta Bordo") estis ŝajne unue uzata de la jordanianoj kiam ili aneksis la regionon, kaj fariĝis komuna en la angla lingvo. Antaŭ tiu uzado, la regiono estis nomata [[Judio|Judea]] kaj [[Samarujo|Samaria]]. Ekz-e, la UN-rezolucio 181, la Disdivida Plano de 1947 eksplicite mencias parton de la regiono kiel Judea kaj Samaria. Pri la landlimoj de la regiono en la rezolucio vid la tekston (angle) [http://www.yale.edu/lawweb/avalon/un/res181.htm here].
 
====Cisjordanio/Transjordanio====
La novlatina nomo ''[[Cisjordanio]]'' (laŭlitere "ĉi-flanke de la [rivero] Jordano") estas la kutima nomo en la plej multaj [[latinidaj lingvoj]]. La analoga [[Transjordanio]] estis historie uzata por signi la nuntempan Jordanion, kiu troviĝas ĉe la orienta bordo de la rivero Jordano.
 
=== Politika terminologio ===
La israelanoj nomas la regionon aŭ kiel unuon: "La okcidenta bordo" ([[hebrea lingvo|hebree]]: "ha-Gada ha-Ma'aravit" "הגדה המערבית"), aŭ kiel du unuoj: [[Judio|Judea]] (hebree: "Jehuda" "יהודה") kaj [[Samario|Samaria]] (hebree: "Ŝomron" "שומרון"), laŭ la du bibliaj reĝlandoj (la suda, Juda, kaj la norda, Izraelo, kies ĉefurbo estis, dum kelka tempo, en la urbo Samaria). La limo inter [[Judio|Judea]] kaj [[Samarujo|Samaria]] estas zono tuj norde de Jerusalemo kelkfoje nomata la "lando de Benjameno".
La palestinanoj forte obĵetas la nomojn Judea kaj Samaria. Ili nomas la areon Palestino aŭ Okupata West Bank (tiel distingante ĝin de Isrealo, neokupata).
 
== Statuso ==
[[ImageDosiero:Palestine_election_mapPalestine election map.PNG|thumb|250px|Mapo de Cisjordanio (kun la Gaza-strio), montrante areojn administratajn de la Palestina Aŭtoritato en malhelverdo kaj de Israelo administratajn en helverdo.]]
 
La estonta statuso de Cisjordanio, kune kun la [[Gaza-strio]] ĉe la Medideranea bordo, estis intertraktita inter palestinanoj kaj israelanoj, kvankam la nuna [[Irmapo por Paco]], proponita de la [[Kvaropo pri Mez-Oriento]], konsistanta el [[Usono]], [[Rusio]], la [[Eŭropa Unio]] kaj la [[Unuiĝintaj Nacioj|Unuiĝinta Naciaro]], planas sendependan palestinan ŝtaton en tiuj teritorioj apud [[Israelo]] (vd ankaŭ [[proponoj por palestina ŝtato]]).
Linio 79 ⟶ 77:
 
==Vidu ankaŭ==
* [[Palestina Aŭtonomec-Aŭtoritato]]
 
[[Kategorio:Palestino]]