Alteraciilo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Xqbot (diskuto | kontribuoj)
e roboto aldono de: oc:Alteracion (solfegi); cosmetic changes
Linio 6:
== Specoj da alteraciiloj ==
Oni distingas:
* [[dieso]]n ([[dosieroDosiero:Accident-2-sostingut.png]]) por la plialtigo je duontono; tiam la notonomo ricevas atributon „diesa“ (ekz. C → C diesa, A → diesa A)
* [[duobla dieso|duoblan dieson]] ([[dosieroDosiero:Accident-1-doblesostingut.png]]) por plialtigo je du duontonoj , tiam la notonomo ricevas atributon „duoblediesa“ (ekz. C → C duoblediesa, A → duoblediesa A)
* [[bemolo]]n ([[dosieroDosiero:Accident-4-bemoll.png]]) por la plimalaltigo je duontono; tiam la notonomo ricevas atributon „bemola“ (ekz. C → C bemola, A → bemola A)
* [[duobla bemolo|duoblan bemolon]] ([[dosieroDosiero:Accident-5-doblebemoll.png]]) por la plimalaltigo je duontono; tiam la notonomo ricevas atributon „duoblebemola“ (ekz. C → C duoblebemola, A → duoblebemola A)
* [[bekvadrato]]n ([[dosieroDosiero:Accident-3-becaire.png]]) malfaras la efikon de alteraciilo ene de [[Takto (muziko)|takto]] auf
 
== Limigo al antaŭsignoj ==
Linio 23:
* se en alia [[voĉo (kontrapunkto)|voĉo]] samtempe aŭ mallonge antaŭe validas alia alteracio (ekz. ĉe [[falsa rilato (muziko)|falsa rilato]])
* se [[ligaturo|transligitaj]] notoj, kiuj daŭrigas la alteracion, estas separataj per linioŝanĝo, oni ripetas la alteraciilon je la komenco de la nova linio
Avertalteraciilojn foje oni faras ekkoneblaj kiel tiaj, [[krampo (interpunkcio)|interkrampigante]] ilin, presante ilin pli malgrandaj aŭ metante ilin supre de la respektiva noto.
 
== Kvarontonaj alteraciiloj ==
{| align="right" cellspacing="0" cellpadding="0"
|-
|[[ImageDosiero:Music-demiflat.png|thumb|90px|[[duona bemolo]].]]
|[[ImageDosiero:Music-demisharp.png|thumb|90px|[[duona dieso]].]]
|-
|[[ImageDosiero:Music-sesquiflat.png|thumb|90px|[[trikvarona bemolo]].]]
|[[ImageDosiero:Music-sesquisharp.png|thumb|90px|[[trikvarona dieso]].]]
|}
Kvarontonaj alteraciiloj servas simile al[[kromata gamo|kromataj]] alteraciiloj por [[Notacio|notado]] de tonaltodiferencoj. Oni uzas ilin kiel kompletigo de la duontonaj signoj dieso kaj bemolo en [[kvarontono|kvarontona]] muziko. Ili plialtigas resp. -malaltigas pratonojn je unu axu tri kvarontonoj.
Linio 39:
 
== Historio de la alteraciiloj ==
[[dosieroDosiero:Gregorian chant.gif|thumb|right|Bekvadrato en gregoria ĉanto]]
Ekde la antiko en la okcidentuma muziko dominas la principo de [[Diatona gamo|diatonismo]], kiu ricevas sian melodian streĉon el la ŝanĝo inter diversgrandaj intervaloj ([[plentono]]- kaj [[duontono]]paŝoj). Ĉi tion transprenis la [[mezepoka muziko]], baziĝanta sur [[modalo (muziko)|modaloj]]. La [[pratono]]serion oni tiam signis per la literoj A-B-C-D-E-F-G. En la pli malnova [[gregoria ĉanto|gregoria notacio]] ekde la 10-a jarcento komence elformiĝis nur du alteraciiloj, rilatantaj ĉiam sur la tiama pratono ''B'': ''b rotundum'' („ronda B“) aŭ ''[[b molle]]'' („mola B“) signis la pli malaltan tonvariaĵon, '' b quadratum'' („kvadrata B“) aŭ ''[[b durum]]'' („malmola B“) la pli altan. ''b rotundum'' estas la rekta antaŭulo de nia nuntempa alteraciilo b, dum kiam el ''b quadratum'' poste evoluiĝis kaj la bekvadrato kaj la dieso. El la nomo ''b molle'' devenas la vortoj ''bemolle'' (itala) resp. ''bémol'' (franca) samkiel en la germana la nomo de la [[tongenro]]j ''Moll'' ([[minoro]]), el ''b durum'' la nomo ''Dur'' [[maĵoro]].
 
Pro supraĵa skribmaniero en la monaĵejaj skribejoj kaj la ellasado de la malsupra streko dumpase de la jarcentoj la aspekto de ''b quadratum'' alproksimiĝis al tiu de la litero „h“. Tio fiksiĝis en la 16-a jarcento per la ekesto de la [[presarto]], ĉar oni ne disponis pri aparta [[prestipo]] por ''b quadratum'' kaj tial elektis kiel anstataŭa figuro la literon „h“. Ĉi tiu ŝanĝo efikis ankaŭ sur la nomon de la pratonoserio: en multaj lingvoregionoj de meza Eŭropo (en la [[germana lingvo|germana]], [[Norvega lingvo|norvega]], [[Sveda lingvo|sveda]], [[Pola lingvo|pola]], [[Ĉeĥa lingvo|ĉeĥa]]) la pratono mem ricevis la nomon ''H'' kaj la plimalaltigita tono la nomon ''B''. Male la pratono plutenis la nomon ''B'' en la [[angla lingvo|angla]], dum kiam tie la plimalaltigita tono nomiĝas ''B flat''. Ĉi tiu separo de la tononomoj ĝis nuntempe kutime kaŭzas konfuzon inter muzikistoj.
Linio 61:
[[nl:Alteratie (muziek)]]
[[no:Løse fortegn]]
[[oc:Alteracion (solfegi)]]
[[pl:Znak chromatyczny]]
[[pt:Acidente (música)]]