Louis Bonaparte: Malsamoj inter versioj

 

'''Louis Bonaparte''' ([[2-a de septembro]] [[1778]] - [[25-a de julio]] [[1846]]) estis frato de [[Napoléon Bonaparte]], kaj patro de [[Napoleono la 3-a|Louis Napoléon Bonaparte]].

 

Li estis reĝo de [[Holando]] de [[1806]] ĝis [[1810]]

 

Louis naskiĝis kiel '''Luigi Buonaparte''' en [[Ajaccio]], [[Korsiko]] la 2-a de septembro de [[1778]]. Li estis la plej juna frato de Jozefo Bonaparte, [[Napoleono la 1-a]], Luciano Bonaparte kaj Elisa Bonaparte, kaj la plej aĝa frato de Paŭlino Bonaparte, Karolina Bonaparte kaj Jeronimo Bonaparte. Ok gefratoj entute.

 

Komence de sia kariero li estis en la armeo kaj servis al Napoleono en [[Egipto]]. Danke al Napoleono, li estis generalo je siaj 25 jaroj, Kvankam li mem sentis, ke li iras tro rapide.

Napoleono nomumis lin kiel reĝo de [[Nederlando]] la 5-an de junio de [[1806]]. Ne estis dekomence malmulte da kontraŭstaro, ĉar la laŭnoma Respubliko de Batavio vere estis regata de princo [[Vilhelmo la 5-a de Orange]], kiu regis despote. Multaj volis pli da trankvileco sub la regado de forta homo (ĉe la napoleona imperio) kaj krome Nederlando restis sendependa antaŭ Francio.

 

 

Du grandaj tragedioj okazis dum lia reĝado: la eksplodo de ŝipo plena je pulvo en la centro de la urbo de [[Leiden]] en [[1807]], kio kaŭzis multajn mortintojn kaj detruojn, kaj terura inundo en [[1809]]. Ambaŭkaze, Louis persone kaj efike superrigardis la lokajn helpajn klopodojn, kio nomigis lin '''Ludoviko la Bonulo'''. Same antaŭ epidemio.

La politiko de Louis klopodis disvolvigi la [[centrismo]]n propran en Francio jam de antaŭ la revolucio. [[Nederlando]] estis ĝis tiam sufiĉe dispecigita kaj la loĝantaro ne engaĝiĝis en komunaj decidoj ĉe ĉefurbo [[Hago]]. Louis dividis la landon en dek [[provinco]]j, sub po unu [[guberniestro]] (''landdrost'') kiuj kiel la francaj [[prefekto]]j, regis la lokan politikon. Eĉ la [[urbestro]]j de la grandaj urboj estis elektitaj de la reĝo.

 

Louis multe interesiĝis pri la [[kulturo]] kaj la [[scienco]]j. Li fondis diversajn institutojn kiuj ekzistas ankorau sammaniere, kiel la Reĝa Instituto de Sciencoj, la Reĝa Biblioteko kaj la [[Rijksmuseum|Reĝa Muzeo]]. Li protektis artistojn kaj ordonis organizi ekspoziciojn.

 

Lia reĝado en Nederlando estis mallonga tamen, pro du ĉefaj kialoj, krom la kritikoj kiujn kaŭzis lia emo por translokiĝi el palaco al alia, elspezigante multege da mono. La unua kialo estis ke Napoleono klopodis malplialtigi la valoron de la francajn pruntedonojn el nederlandaj investistoj je du trionoj, kio okazigis ekonomian frapon. La dua kialo estis preteksto por la postulo de abdiko farita de Napoleono. Ĉar Napoleono preparis armeon kontraŭ Rusio, li serĉis trupojn de ĉiuj teritorioj sub sia kontrolo, kaj de la apudaj landoj aliancaj. Tio inkludis la trupojn de Nederlando. Louis, alfrontis la peton de sia frato, kaj neis draste. Napoleono tiam akuzis na Louis meti la nederlandajn interesojn super tiuj de Francioj kaj post ruza invado de Nederlando el la sudo li devigis tiun abdiki la 1an de julio de [[1810]], kion faris favore sian filon kaj ekziliis al [[Vieno]].

 

 

Krom ties politika agado, li dediĉis sin al la scienco, verkado kaj kulturo. Li verkis poliitkajn memorojn, [[eseo]]jn, [[poemo]]jn kaj [[romano]]n, kiu ŝajnas kiel sia propra historio.

Louis edziĝis la 4an de januaro de [[1802]] kun Hortensio de Beauharnais, filino de la jam mortinta generalo de Beauharnais kaj de ties edzino [[Joséphine de Beauharnais]], kiu poste estis la unua edzino de lia frato Napoleono. Pro tio Hortensio estis ankaŭ bonevino de Louis.

 

Louis Napoleón Bonaparte kaj Hortensio de Beauharnais havis tri filojn:

 

 

 

* [[Napoleono la 3-a|Karlo Ludoviko Napoleono Bonaparte]] ([[1808]] – [[1873]]). Naskita en Parizo, li estis la tria kaj lasta filo, kaj finestis la '''Imperiestro Napoleono la 3-a de Francio''' ([[1852]] – [[1870]]).

Louis estis patro ankaŭ de nelegitima filo, [[François de Castelvecchio]] (26a de aprilo de [[1826]] - 29a de majo de [[1869]]). Li naskiĝis en [[Romo]] kaj mortis en [[Rennes]].

 

{{commons|Louis Bonaparte}}

 

{{LigoElstara|nl}}

 

[[br:Luigi Buonaparte]]

[[cs:Ludvík Bonaparte]]