Ekvacio de Schrödinger: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Xqbot (diskuto | kontribuoj)
e roboto aldono de: lv:Šrēdingera vienādojums
Xqbot (diskuto | kontribuoj)
e roboto aldono de: et:Schrödingeri võrrand; cosmetic changes
Linio 1:
La '''ekvacio de Schrödinger''' estas la fundamenta ekvacio de la [[kvantummeĥaniko]]. [[Erwin Schrödinger]], Aūstria fizikisto, unue proponis la [[ekvacio|ekvacion]]n en 1926 por klarigi la tempan ŝanĝiĝon de kvantumaj sistemoj. En ĉi tiu maniero ĝi klarigas la konduton de mikroskopaj korpuskloj samkiel la [[Leĝoj de Newton pri movado|tri leĝoj]] de [[Isaac Newton|Newton]] prognozas la konduton de makroskalaj korpuskloj.
 
En la kvantummeĥaniko, matematikaĵo nomata [[ondfunkcio]] enhavas ĉiun informon pri korpusklo. La ondfunkcio estas funkcio en [[Hilberta spaco]] de la eblaj statoj de korpusklo je [[Kompleksa nombro|kompleksaj nombroj]]. Oni povas akiri la fizikan informon de korpusklo aplikante [[Hermita operatoro|Hermitan operatoron]] al ondfunkcio. Por "derivi" la ekvacion (en la kvantummeĥaniko, la ekvacio de Schrödinger estas fundamenta, kaj oni teknike ne povas derivi ĝin; tamen, la jena argumento montras ĝian parencecon al [[Klasika Meĥaniko|klasikmeĥaniko]]), ni anstataŭas la klasikajn fizikajn variablojn per la kvantummeĥanikaj operatoroj de Hilberta spaco, en la ekvacio de energia konservo:
 
<math>E = \frac{p^2}{2m} + V</math>
 
La klasikaj fizikaj variabloj <math>E</math>, <math>p</math>, kaj <math>V</math> respondas respektive operatorojn <math>\hat{E} = i \hbar \frac{\partial}{\partial t}</math>, <math>\hat{p} = -i \hbar \frac{\partial}{\partial x}</math>, kaj <math>\hat{V} = V</math> unudimensie. Anstataŭado de variablojn per operatoroj produktas
 
<math>i \hbar \frac{\partial \Psi}{\partial t} = -\frac{\hbar^2}{2m} \frac{\partial^2 \Psi}{\partial x^2} + V \Psi</math>
 
aplikante la operatorojn al la ondfunkcio <math>\Psi</math>. Ĉi tiu estas la ekvacio de Schrödinger por unudimensia sistemo. Ĝi komplete determinas la tempan ŝanĝon de <math>\Psi</math>. Ĝi estas tridimensie:
 
<math>i \hbar \frac{\partial \Psi}{\partial t} = -\frac{\hbar^2}{2m} \nabla^2 \Psi + V\Psi</math>
Linio 30:
[[en:Schrödinger equation]]
[[es:Ecuación de Schrödinger]]
[[et:Schrödingeri võrrand]]
[[fa:معادله شرودینگر]]
[[fi:Schrödingerin yhtälö]]