Centralo: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
TXiKiBoT (diskuto | kontribuoj)
e roboto aldono de: ca:Central elèctrica
Xqbot (diskuto | kontribuoj)
e roboto aldono de: la:Electrificina; cosmetic changes
Linio 3:
Tio povas okazi laŭ pluraj metodoj:
 
* La ekzistanta mekanika [[kineta energio|mov-]] aŭ [[potenciala energio]] transformiĝas per [[generatoro]]j al [[elektra energio]] (ekz.: [[akvocentralo]], [[ventocentralo]], [[maronda centralo]], [[tajdocentralo]]).
* El [[varmo]] per transformiga maŝino produktiĝas mekanika energio kaj tio transformiĝas al elektra energio. La varmo povas esti produktata per la bruligo de [[karbo]], [[petrolo]] aŭ [[natura gaso]] (''termaj povumcentraloj''), aŭ per la [[fisio]] de [[atomkerno]]j ([[atomkerna centralo]]).
* La specialaj energiformoj transformiĝas rekte al elektra energio (ekz. [[sunĉelo]]j).
* El la kemia energio de [[brulaĵo]] per [[fuelpilo]].
 
Ekzistas projektoj por centralo kiu uzos la [[fuzio]]n de atomkernoj, sed ili estas nun en eksperimenta fazo (vidu [[ITER]]). Oni volas ekkonstrui unu en Francio ([[Cadarache]]) . La planata centralo - laŭ la kalkuloj - havos [[povo (fiziko)|povon]] de 500 [[megavato]]j.
 
== Terminologio ==
 
La termino '''centralo''' ekestis fine de la 19-a jarcento, kiam pli grandaj (centraj) instalaĵoj transprenis la produktadon de elektro, kiu estis ĝis tiam produktita en pli malgranda kaj malcentra maniero. La generatoroj en la komenca periodo de elektro estis ligitaj al malgrandaj vapormaŝinoj aŭ motoroj, kiuj funkciis per gaso kaj troviĝis en la kelo de domoj. Certaj domoj, nome teatroj, kasteloj kaj muzeoj havis propran instalaĵon.
 
Pro teknikaj kialoj la ofte uzata [[kontinua kurento]] ne toleris longdistancan transporton.
Linio 48:
[[ja:発電所]]
[[ko:발전소]]
[[la:Electrificina]]
[[li:Elektriciteitscentrale]]
[[lt:Jėgainė]]