Paranojo: Malsamoj inter versioj

}}

'''Paranojo''' estas pretertaŭga [[anksio]] aŭ [[timo|timego]] koncernanta la propran [[bonfarto]]n, kiun ankcion oni konsideras [[racio|malracia]] kaj troa, eble ĝis la punkto esti [[psikozo|psiĥozo]]. Tio tipe inkluzivas persekutecajn kredojn pri verŝajna minaco, aŭ kredo je ia [[konspira teorio|konspiraĵa teorio]]<!--Ja ne la teorio konspiras!-->. En la originala [[Greka lingvo|greka]], παράνοια (''paranoia'') (4 silaba?) signifas simple frenezo (''para'' = "ekster"; ''nous'' = "menso") kaj estas tiu uzo, kion oni tradicie uzadis en [[psikiatrio|psiĥatrio]] por priskribi ajnan [[iluzio|iluziema]]n kondiĉon Tamen, la preciza uzado de la termino ŝanĝiĝis trala tempo en la [[medicino|kuracarto]], kaj pro tio, moderna psiĥiatria uzado povas diversi.

En [[psikiatrio|psiĥiatrio]], la terminon ''paranojo'' uzis [[Emil Kraepelin]] por nomi [[mensa malsano|mensan malsanon]] en kiu [[iluzio|iluzieca]] kredo estas la sola, aŭ plej elstara trajto. En sia originala provo klasifiki diversajn formojn de [[mensa malsano]], [[Emil Kraepelin]] uzis la terminon ''pura paranojo'' por nomi kondiĉon en kiu ĉe-estas iluzio, sed sen anjna perceptebla malpliboniĝado de intelektaj povoj kaj sen ia el la aliaj trajtoj de [[dementia praecox]], la kondiĉo poste renomita [[skizofrenio|sĥizofrenio]].

Notinde, laŭ lia difino, la kredo ne devas esti persekuteca por ke ĝi klasifiĝu paranoja, do senlima nombro da iluziecaj kredoj klasifebla kiel paranojo. Ekzemple, homo kies sola iluzia kredo estas ke li aŭ ŝi estas grava [[religio|religia]] figuro estus klasifita laŭ Kraepelin kiel havanta 'puran paranojon'.

Kvankam la [[diagnozo]] prua paranojo ne plu uziĝas (ĝin jam anstataŭas la diagnozo [[iluzieca malsano]] (delusional disorder)) la uzo de la termino por aludi la ĉeeston de iluzioj ĝenerale, anstataŭ persekutecaj iluzioj specife, plu vivas en la klasifaĵo [[paranojeca skizofrenio|paranojeca sĥizofrenio]], kiu signas formon de sĥizofrenio en kiu iluzioj elstaras.

# La individuo opinias ke damaĝo okazas, aŭ okazos al ĝi mem.

Laŭ nelimigita uzo de la termino, ordinaraj paranojaj iluzioj povas inkluzivi la kredon ke la persono estas persekutata (sekvata), venenata, aŭ amata de malproksimeco (ofte fare de amaskomunikila figuro aŭ eminentulo, iluzio konata kiel [[erotomanio]] aŭ [[sindromo de de Clerambault]]). Aliaj ordinaraj paranojaj iliuzioj inkluzivas la kredon ke la persono havas imagatan malsanon aŭ [[parazito|parazita]]n infekton ([[iluzia parazitozo]] ~ delusional parasitosis); ke la personon taskis [[Dio]] al speciala misio; aŭ ke la agojn de la persono [[mensa rego|regas ekstera forto]].

[[Kategorio:Paranojo|* ]]