Ubikvitino: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
JAnDbot (diskuto | kontribuoj)
e roboto aldono de: hr:Ubikvitin
Eynar (diskuto | kontribuoj)
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
[[Dosiero:Ubiquitin spheres.png|thumb|250px|Sfer-modelo (modelo simila al [[pilko-bastoneta modelo]]) de la ubikvitino. [[Karbono]] grizkoloras, [[oksigeno]] ruĝkoloras, kaj [[azoto]] blukoloras.]]
'''Ubikvitino''' estas eta proteino troviĝanta plej ofte en la [[eŭkariotoj|eŭkariotaj]] [[ĉelo]]j. Ĝia ĉefa funkcio estas markado de proteina malkombino, konata kiel [[proteolizo]].
 
'''Ubikvitino''' estas eta proteino troviĝanta plej ofte en laĉiuj [[eŭkariotoj|eŭkariotaj]] [[ĉelo]]j (tial ilia [[latina lingvo|latindevena]] nomo, el la vorto ''ubīque'', kiu signifas ''ĉiuloke''). Ĝia ĉefa funkcio estas markado de proteinaaliaj proteinoj por ilia posta malkombino, (procezo konata kiel [[proteolizo]]).
Ĝi konsistas el 76 [[aminoacido]]j kun relativa [[atommaso]] de ĉ. 8500 [[amuo]]j. La sinsekvo estas tre difinita, apenaŭ okazas [[mutacio]] en ĝi. La sekvenco de [[gisto]] kaj homo diferenciĝas ekzemple nur ĉe 3 [[nukleobazo]]j.
 
== Historio ==
La proceso de markado de proteino per ubikvitino havas la sekvajn paŝojn:
 
# Aktivigo de ubikvitino – la [[karboksila grupo]] de la fina [[glicino]] de ubikvitino ligiĝas al [[sulfohidrila grupo]] -SH de ubikvitino-aktiviga enzimo, konata kiel E1. tiu paŝo bezonas [[Adenozina trifosfato|ATP-on]] kiel energifonton kaj rezultas [[tioestero|tioesteran]] ligon inter ubikvitino kaj enzimo E1.
Ubikvitino estis identigita unufoje en [[1975]]; tiutempe oni nur sciis, ke temis pri proteino kun maso ĉirkaŭ 8.5 kDa [[Atommasa unuo|kDa]] trovebla en preskaŭ ĉiuj ĉeloj, sed oni sciis nenion pri ĝia funkcio. Dum la [[1980-aj jaroj]] [[Aaron Ciechanover]], [[Avram Hershko]], kaj [[Irwin Rose]] klarigis ĝian funkcion, kaj pro tiu ĉi tasko ili meritis la [[2004]]-an [[Nobel-premio pri kemio]].
# Transfero de ubikvitino de E1 al ubikvitin-kunliga enzimo E2 <!--via [[transacylation]].-->
 
# La fina transfero de ubikvitino al la markita proteino povas okazi
== [[Primara strukturo]] ==
## direkte de E2. Tio estas la ĉefa vojo, se ubikvitino estas tranportita al alia ubikvitino, formante ĉenon.
 
ĜiUbikvitino konsistas el 76 [[aminoacido]]j kun relativa [[atommaso]] de ĉ. 85008.5 [[amuoAtommasa unuo|kDa]]j. La sinsekvo estas treunu el la plej difinita en la naturo, kaj apenaŭ okazas [[mutacio]]j en ĝi. La sekvenco de specioj sufiĉe apartaj, kiel ekzemple [[gisto]] kaj [[homo]], diferenciĝas ekzemple nur ĉe 3tri [[nukleobazonukleotido]]j.:
##tra vojo al E3 enzimo, kiu ligas speciale al E2 kaj markita proteino. Tio estas la normala vojo por marki la specifan proteinon por proteolizo. Ubikvitino ligiĝas al [[lizino]] ĉe la celita proteino.
 
gista ubikvitino<ref>[http://www.uniprot.org/uniprot/P61864 Datumoj pri ubikvitino de ''Saccharomyces cerevisiae'' ĉe UniProt.]</ref>: MQIFVKTLTGKTITLEVE<font color=red>S</font>SDTI<font color=red>D</font>NVK<font color=red>S</font>KIQDKEGIPPDQQRLIFAGKQLEDGRTLSDYNIQKESTLHLVLRLRGG
homa ubikvitino<ref>[http://www.uniprot.org/uniprot/P62988 Datumoj pri ubikvitino de ''Homo sapiens'' ĉe UniProt.]</ref>: MQIFVKTLTGKTITLEVE<font color=red>P</font>SDTI<font color=red>E</font>NVK<font color=red>A</font>KIQDKEGIPPDQQRLIFAGKQLEDGRTLSDYNIQKESTLHLVLRLRGG
 
== Funkcio kaj agado ==
[[Dosiero:Ubiquitylation.svg|thumb|300px|Paŝoj de ubikvitinigado.]]
 
LaKiel procesooni diris, la ĉefa konata funkcio de ubikvitino estas proteolizo. La ''ubikvitinigado'', aŭ markado de proteino per ubikvitino havas la sekvajn paŝojn:
 
#* Aktivigo de ubikvitino: la [[karboksila grupo]] de la fina [[glicino]] de ubikvitino ligiĝas al [[sulfohidrila grupo]] -SH de ubikvitino-aktiviga enzimo, konata kiel E1. tiuTiu paŝo bezonas [[Adenozina trifosfato|ATP-on]] kiel energifonton kaj rezultas [[tioestero|tioesteran]] ligon inter ubikvitino kaj enzimo E1.
#* Transfero de ubikvitino de E1 al ubikvitin-kunliga enzimo E2 <!--via [[transacylation]].-->.
#* La fina transfero de ubikvitino al la markita proteino povas okazi
##:* direkte de E2., Tiokiu estas la ĉefa vojo, se ubikvitino estas tranportita al alia ubikvitino, formante ĉenon.
::
##:* tra vojo al E3 enzimo E3, kiu ligas speciale al E2 kaj markita proteino. Tio estas la normala vojo por marki la specifan proteinon por proteolizo. Ubikvitino ligiĝas al [[lizino]] ĉe la celita proteino.
 
Finfine, la markita proteino digestiĝas en la 26S-[[proteosomo]]proteasomo al etaj [[peptido]]j, [[aminoacido]]j, kaj ubikvitino (kiu povas reuziĝi).
 
== Referencoj ==
{{referencoj}}
 
Finfine, la markita proteino digestiĝas en la 26S-[[proteosomo]] al etaj [[peptido]]j, [[aminoacido]]j, kaj ubikvitino (kiu povas reuziĝi).
[[Kategorio:Biokemio]]