Dua pacifika milito: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
TobeBot (diskuto | kontribuoj) e roboto aldono de: el:Πόλεμος του Ειρηνικού |
Xqbot (diskuto | kontribuoj) e roboto forigo de: is:Kyrrahafs stríðið; cosmetic changes |
||
Linio 7:
|flanko1 = {{Peruo}} kaj {{Bolivio}}
|flanko2 = {{Ĉilio}}
|perdoj1 = 35.000 peruanoj kaj<br />ĉ. 5.000 bolivianoj mortis aŭ vundiĝis
|perdoj2 = 15.000 ĉilianoj mortis aŭ vundiĝis
}}
Linio 14:
La milito komenciĝis inter Ĉilio kaj Bolivio por kontrolo de parto de la dezerto [[Atakamo]] (inter la latitudo de 23-26). Tiu areo estas riĉa je resursoj, precipe je [[nitrato]]j.
== Intereskonflikto ==
La limo inter Ĉilio kaj Bolivio estis la 24-a latitudo, sed la konkreta limo neniam estis konkrete fiksita. Ĉilio ricevis ankaŭ parton de la eksporta dogano de Bolivio, gajnita per eksporto de mineraloj minitaj inter la 23-24-aj latitudioj. Bolivio sentis pli kaj pli malavantaĝa la traktaton, ne deziris plu dividi la doganenspezojn kaj timis, ke Ĉilio okupos la marbordon.
Linio 22:
Ĉilio kaj Bolivio en 1874 reverkis la traktaton kaj tiel iomete pliboniĝis la rilato inter la rivalantaj landoj. Ĉilio abdikis pri la doganaj enspezoj, dum Bolivio akceptis ne altigi impostojn de la ĉiliaj entreprenoj dum 25 jaroj. La bona rilato ŝiriĝis en 1878, kiam Bolivio – spite al la traktato- provis altigi imposton de la nitratuzino en Antofagasta. Post kiam Bolivio minacis per konfisko de la uzinaj posedaĵoj, la ĉilia armeo okupis la havenurbon la 14-an de februaro de 1879. Tiam Bolivio deklaris militon kontraŭ Ĉilio kaj petis helpon de Peruo. Ĉilio deklaris militon la 5-an de aprilo de 1879 al Peruo kaj Bolivio.
== La milito ==
Ĉilio baldaŭ okupis la bolivian marbordon (provincon de [[Antofagasta (provinco)|Antofagasta]]) kaj ekatakis Peruon. Ĉilio venkis sur la maro ĉe Iquique kaj Angamos (aŭtune de 1879), tiel ekkontrolis la marajn elirojn de Peruo. Ĉilio poste penetris en Peruon. En oktobro de 1880, Usono provis interpacigi la militantojn, sed la ĉilia armeo okupis en januaro de 1881 eĉ la ĉefurbon de Peruo, Limon. La perua kontraŭstaro daŭris dum tri jaroj, kun apogo de Usono.
== Paco, sekvoj ==
La paco estis subskribita la 20-an de oktobro 1883 inter Peruo kaj Ĉilio (Paco de Ancon), kiu donis regionon Tarapacá al Ĉilio.
Linio 53:
[[fr:Guerre du Pacifique (1879-1884)]]
[[id:Perang di Pasifik]]
[[it:Guerra del Pacifico (1879-1884)]]
[[ja:太平洋戦争 (南米)]]
| |||