Vikipedio

Kromosomo: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively
(Rigardi ŝanĝojn inter stabila kaj nuna versioj)
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
← Iru al antaŭa ŝanĝoIru al sekvanta ŝanĝo →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
TXiKiBoT (diskuto | kontribuoj)
187 896 redaktoj
e roboto aldono de: jv:Kromosom
Eynar (diskuto | kontribuoj)
127 redaktoj
plibonigado
Linio 1:
[[Dosiero:Sky spectral karyotype.png|thumb|right|300px|Spektra kariogramo (bildo, kiu montras kromosomoj ordigitaj laŭ grandeco) de homa ino.]]
'''Kromosomo''' estas mikroskop-granda, fadensimile strukturiĝanta, genetikan informon entena unuo de la ĉelo. En ĝi, la genetika materialo ([[DNA]]) aperas en formo de lineare situantaj genoj.
 
La '''kromosomoj''' (el la [[greka]] ''χρώμα, -τος'', koloro, kaj ''σώμα, -τος'' soma, korpo aŭ ero) estas mikroskop-grandaj strukturoj troveblaj en ĉeloj, kaj faritaj de diversaj [[DNA]]-fadenoj (kiuj enhavas la genetikan informon de la ĉelo) kaj kutime diversaj proteinoj, kiuj helpas pakigi la DNA-on.
La kromosomo de la prokariotoj kaj eŭkariotoj havas diversan strukturon kaj alian lokiĝon en la ĉelo. ▼
 
== Kromosomoj en la diversaj ĉeloj ==
La prokariataj organizoj (bakterioj, bluaj algoj) havas kromosomon el ringforma DNA. En la prokariota ĉelo, en la ĉeloj ne troviĝas organeloj kun aparta interna membrano, tiel la genetika materialo ne estas apartigita de plia parto de la ĉelo. ▼
 
▲La kromosomo de la prokariotoj kaj eŭkariotoj havas diversan strukturon kaj alian lokiĝon en la ĉelo.
En la eŭkariotaj ĉeloj, la kromosomoj lokiĝas en la ĉelkerno, kiu havas propran membranon. La DNA-fadenojn kovras vualo el proteino, al kiu ligiĝas eĉ la RNA. ▼
 
▲La* prokariatajen organizoj[[prokariotoj]] (bakterioj, bluaj algoj) havas kromosomon el ringforma DNA. En la prokariota ĉelo, en la ĉeloj ne troviĝas organeloj[[organeto]]j kun aparta interna membrano, tiel la genetika materialo ne estas apartigita de plia parto de la ĉelo.
En la pro- kaj eŭkariotoj same la kromosomoj respondecas pi la genetika informo. La enĉela nombro de la kromosomoj, ties formo, strukturiĝo karakterizas la specion. ▼
▲En* laen eŭkariotaj ĉeloj[[eŭkariotoj]], la kromosomoj lokiĝas en la ĉelkerno, kiu havas propran membranon. La DNA-fadenojn kovras vualo el proteino, al kiu ligiĝas eĉ la RNA.
 
▲En laambaŭ (pro- kaj eŭkariotoj same) la kromosomoj respondecas pipri la genetika informo. La enĉela nombro de la kromosomoj, ties formo, kaj strukturiĝo karakterizastre dependas de la specionspecio.
En la sensekse reproduktiĝantaj specioj, ĉiu korpa ĉelo havas la saman kromosomaron. En la sekse reproduktiĝantaj organismoj, ĉiu korpa kromosomaro estas duobla, tio estas la kromosomaro estas diploida (2n, ĉiu kromosoma aperas duoble). En la seksaj ĉeloj havas nur unuobla kromosomaro (haploido, 1n), ĉiu kromosoma aperas sola, aŭ patra aŭ patrina. La haploida kromosoma nombro aperas dum la [[mejozo]]. Dum la fekundiĝo, la du haploidaj seksaj ĉeloj (femala kaj maskla) unuiĝas kaj estiĝas zigoto (fekundigita ovoĉelo), kun diploida kromosoma nombro. ▼
 
▲En la sensekse reproduktiĝantaj specioj, ĉiu korpa ĉelo havas la saman kromosomaron. En la sekse reproduktiĝantaj organismoj, ĉiu korpa kromosomaro estas duobla, tio estas la kromosomaro estas diploida (2n, ĉiu kromosomakromosomo aperas duoble). En la seksaj ĉeloj havas nur unuobla kromosomaro (haploido, 1n), ĉiu kromosomakromosomo aperas sola, aŭ patra aŭ patrina. La haploida kromosoma nombro aperas dum la [[mejozo]]. Dum la fekundiĝo, la du haploidaj seksaj ĉeloj (femala kaj maskla) unuiĝas kaj estiĝas zigoto (fekundigita ovoĉelo), kun diploida kromosoma nombro.
 
La korpaj ĉeloj reproduktiĝas per [[mitozo]] (pli detale tie).
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/wiki/Kromosomo"