Manksa lingvo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
MastiBot (diskuto | kontribuoj)
e roboto modifo de: gl:Lingua manx
Xqbot (diskuto | kontribuoj)
e roboto modifo de: fo:Manskt mál; cosmetic changes
Linio 22:
'''La manksa lingvo''' (sinnomante: Gaelg Vanninagh) estis formortanta en la [[20-a jarcento]] kiel unua lingvo, sed revivigita dank' al lingvoaktivistoj. Ĝi estis [[gaela lingvo]] sur la [[Manksinsulo]] ([[Britio]]). Ties plej proksima parenco estas la [[skotgaela lingvo]]. La lingvon tre influis la [[Nordĝermana lingvaro|skandinavaj lingvoj]].
 
== Historio ==
La manksa lingvo estis ankoraŭ en la [[18-a jarcento]] viva lingvo kun ĉ. 20.000 parolantoj – preskaŭ la tuta tiama loĝantaro de [[manksinsulo]]. Tio ŝanĝiĝis ekde [[1765]], kiam la [[Brita Reĝlando]] aneksis kaj dum pli ol 100 jaroj la lingvon subpremis. En [[1899]] fondiĝis por konservo de la lingvo ''Yn Cheshaght Ghailckagh'' (la manks-gaela asocio). La lingvon parolis kiel gepatran lingvon nur kelkaj homoj en la 1930-aj jaroj. Ili klopodis trovi ankoraŭ homojn, kiuj parolas la lingvon, sed ties nombro estis en [[1946]] nur 20 personoj. En la 1950-aj jaroj komencis surbendigi la asocio la originan elparolon, lingvon. La lasta gepatra parolanto de la lingvo Ned Maddrel mortis en [[1974]].
 
== Parolantoj ==
Dumtempe la nombro de parolantoj kreskis ĝis kelkaj centoj. La personoj, kiuj parolis la lingvon kiel duan lingvon, estis en [[1991]] jam 634 el ĉ. 80.000 loĝantoj.
 
Linio 36:
[[Dosiero:Douglas Isle of Man welcome sign.jpg|thumbnail|200px|Multaj lokoj prezentas dulingvajn ŝildojn. Notu la konsonantan ŝanĝon de ''Doolish'' (Douglas) al ''Ghoolish''.]]
 
== La manksa kiel skribita lingvo ==
La plej malnovaj skribatestaĵoj de la lingvo venas el la [[17-a jarcento]]. Literaturo apenaŭ ekzistas, karakterizaj estas la baladoj kaj la Christmas Carol; kristnask-nokta kanto.
 
== Vort-trezoro ==
'''Ŝlosilo''':
* ''Skot'' – [[Skotgaela lingvo]]
* ''Irl'' – [[Irlanda lingvo]]
 
<table cellspacing="7px">
Linio 67:
<tr><td>jees</td><td>paro</td><td>dís ''(Irl.)''</tr></table>
 
== Nombroj ==
<table cellspacing="7px">
<tr><td>'''Manksa'''</td><td>'''Esperanto'''</td><td>'''Plej proksima irlanda aŭ <br />skotgaela varianto'''</td></tr>
Linio 84:
</table>
 
== Vidu ankaŭ jenon ==
* [[Lingvistiko]]
* [[Listo de lingvoj]]
* [[Lingva familio]]
 
== Eksteraj ligiloj ==
Linio 120:
[[eu:Manxera]]
[[fi:Manksin kieli]]
[[fo:Manskt (mál)]]
[[fr:Mannois]]
[[frp:Gaèlico manouès]]