|
'''Konstelacio''', estas, en la faka astronomia terminaro, areo de la ĉielsfero respondanta pli malpli al la situo de kelkaj tradiciaj [[stelfiguro]]j, estante grupo de [[stelo|steloj]], kiuj – rigardate de la [[Tero|tero]] – formas certan figuron. La unuopaj steloj havas nenian fizikan rilaton unu al la alia.
Jam antaŭen 2000la jaroj[[2-a jarcento]] la [[astronomo]] [[Ptolemeo]] priskribis 48 konstelaciojn, kiujn li nomis laŭ la [[Greka Mitologio]]. Pli poste [[Johann Bayer]] (1572–1625), [[Johannes Hevelius]] (1611–1687) kaj [[Nicolas Louis de Lacaille]] (1713–1762) difinis pliajn konstelaciojn, ĉefe videblajn sur la suda [[ĉielosfero]].
Inter alie, ankaŭ la [[ĉinoj]] havis sian apartan sistemon de konstelacioj.
[[Ptolemeo]] listigis 48 konstelaciojn. La [[ĉinoj]] havis sian apartan sistemon de konstelacioj. En la jaro [[1922]] la [[Internacia Astronomia Unio]] priskribis kaj difinis ĉiujn tiutempe konatajn konstelaciojn (88). 12 el ili apartenas al [[Zodiako]], kiu ludas gravan rolon en [[Astrologio]].
La nuntempa oficiala divido de la ĉielo en 88 konstelaciojn estiĝis en [[1922]], kiam la [[Internacia Astronomia Unio]] priskribis kaj difinis la nunajn konstelaciojn. Dekdu el ili estas trairataj de la [[ekliptiko]]; ili konsistigas la [[zodiako]]n, kiu ludas gravan rolon en [[astrologio]].
Jen la 88 nuntempaj konstelacioj:
== La 88 modernaj konstelacioj ==
<blockquote>
{| {{belatabelo}}
{| cellspacing=3 border=1
|-
! latina!! Latina nomo !! mallongigoMallongigo !! latinaLatina nomo (genitiva) !! Esperanto
|-
| [[Aglo (konstelacio)|Aglo]] || Aquila || Aql || Aquilae
| Andromeda || And || Andromedae || [[Andromedo (konstelacio)|Andromedo]]
|-
| [[Akvisto (konstelacio)|Akvisto]] || Aquarius || Aqr || Aquarii
| Antlia || Ant || Antliae || [[Pumpilo (konstelacio)|Pumpilo]]
|-
| [[Altaro (konstelacio)|Altaro]] || Ara || Ara || Arae
| Apus || Aps || Apodis || [[Paradizeo (konstelacio)|Paradizeo]]
|-
| [[Andromedo (konstelacio)|Andromedo]] || Andromeda || And || Andromedae
| Aquarius || Aqr || Aquarii || [[Akvisto (konstelacio)|Akvisto]] (aŭ Amforo, Akvario)
|-
| [[Baleno (konstelacio)|Baleno]] || Cetus || Cet || Ceti
| Aquila || Aql || Aquilae || [[Aglo (konstelacio)|Aglo]]
|-
| [[Berenica Hararo (konstelacio)|Berenica Hararo]] || Coma Berenices || Com || Comae Berenices
| Ara || Ara || Arae || [[Altaro (konstelacio)|Altaro]]
|-
| [[Bovisto (konstelacio)|Bovisto]] || Bootes || Boo || Bootis
| Aries || Ari || Arietis || [[Ŝafo (konstelacio)|Ŝafo]] (aŭ Virŝafo)
|-
| [[Centaŭro (konstelacio)|Centaŭro]] || Centaurus || Cen || Centauri
| Auriga || Aur || Aurigae || [[Koĉero (konstelacio)|Koĉero]]
|-
| [[Cefeo (konstelacio)|Cefeo]] || Cepheus || Cep || Cephei
| Bootes || Boo || Bootis || [[Bovisto (konstelacio)|Bovisto]]
|-
| [[Cigno (konstelacio)|Cigno]] || Cygnus || Cyg || Cygni
| Caelum || Cae || Caeli || [[Ĉizilo (konstelacio)|Ĉizilo]]
|-
| [[Cirkelo (konstelacio)|Cirkelo]] || Circinus || Cir || Circini
| Camelopardalis || Cam || Camelopardalis || [[Ĝirafo (konstelacio)|Ĝirafo]]
|-
| [[Ĉashundoj (konstelacio)|Ĉashundoj]] || Canes Venatici || CVn || Canum Venaticorum
| Cancer || Cnc || Cancri || [[Kankro (konstelacio)|Kankro]]
|-
| [[Ĉevaleto (konstelacio)|Ĉevaleto]] || Equuleus || Equ || Equulei
| Canes Venatici || CVn || Canum Venaticorum || [[Ĉashundoj (konstelacio)|Ĉashundoj]]
|-
| [[Ĉizilo (konstelacio)|Ĉizilo]] || Caelum || Cae || Caeli
| Canis Major || CMa || Canis Majoris || [[Granda Hundo (konstelacio)|Granda Hundo]]
|-
| [[Delfeno (konstelacio)|Delfeno]] || Delphinus || Del || Delphini
| Canis Minor || CMi || Canis Minoris || [[Malgranda Hundo (konstelacio)|Malgranda Hundo]]
|-
| [[Drako (konstelacio)|Drako]] || Draco || Dra || Draconis
| Capricornus || Cap || Capricorni || [[Kaprikorno (konstelacio)|Kaprikorno]]
|-
| [[Eridano (konstelacio)|Eridano]] || Eridanus || Eri || Eridani
| Carina || Car || Carinae || [[Kareno (konstelacio)|Kareno]]
|-
| [[Fenikso (konstelacio)|Fenikso]] || Phoenix || Phe || Phoenicis
| Cassiopeia || Cas || Cassiopeiae || [[Kasiopeo (konstelacio)|Kasiopeo]]
|-
| [[Fiŝoj (konstelacio)|Fiŝoj]] || Pisces || Psc || Piscium
| Centaurus || Cen || Centauri || [[Centaŭro (konstelacio)|Centaŭro]]
|-
| [[Forno (konstelacio)|Forno]] || Fornax || For || Fornacis
| Cepheus || Cep || Cephei || [[Cefeo (konstelacio)|Cefeo]]
|-
| [[Flugfiŝo (konstelacio)|Flugfiŝo]] || Volans || Vol || Volantis
| Cetus || Cet || Ceti || [[Baleno (konstelacio)|Baleno]]
|-
| [[Granda Hundo (konstelacio)|Granda Hundo]] || Canis Major || CMa || Canis Majoris
| Chamaeleon || Cha || Chameleontis || [[Ĥameleono (konstelacio)|Ĥameleono]]
|-
| [[Granda Ursino (konstelacio)|Granda Ursino]] || Ursa Major || UMa || Ursae Majoris
| Circinus || Cir || Circini || [[Cirkelo (konstelacio)|Cirkelo]]
|-
| [[Gruo (konstelacio)|Gruo]] || Grus || Gru || Gruis
| Columba || Col || Columbae || [[Kolombo (konstelacio)|Kolombo]]
|-
| [[Ĝemeloj (konstelacio)|Ĝemeloj]] || Gemini || Gem || Geminorum
| Coma Berenices || Com || Comae Berenices || [[Berenica Hararo (konstelacio)|Berenica Hararo]]
|-
| [[Ĝirafo (konstelacio)|Ĝirafo]] || Camelopardalis || Cam || Camelopardalis
| Corona Australis || CrA || Coronae Australis || [[Aŭstrala Krono (konstelacio)|Aŭstrala Krono]]
|-
| [[Herkulo (konstelacio)|Herkulo]] || Hercules || Her || Herculis
| Corona Borealis || CrB || Coronae Borealis || [[Boreala Krono (konstelacio)|Boreala Krono]]
|-
| [[Hidro (konstelacio)|Hidro]] || Hydra || Hya || Hydrae
| Corvus || Crv || Corvi || [[Korvo (konstelacio)|Korvo]]
|-
| [[Horloĝo (konstelacio)|Horloĝo]] || Horologium || Hor || Horologii
| Crater || Crt || Crateris || [[Pokalo (konstelacio)|Pokalo]]
|-
| [[Ĥameleono (konstelacio)|Ĥameleono]] || Chamaeleon || Cha || Chameleontis
| Crux || Cru || Crucis || [[Suda Kruco (konstelacio)|Suda Kruco]]
|-
| [[Indiano (konstelacio)|Indiano]] || Indus || Ind || Indi
| Cygnus || Cyg || Cygni || [[Cigno (konstelacio)|Cigno]]
|-
| [[Kankro (konstelacio)|Kankro]] || Cancer || Cnc || Cancri
| Delphinus || Del || Delphini || [[Delfeno (konstelacio)|Delfeno]]
|-
| [[Kaprikorno (konstelacio)|Kaprikorno]] || Capricornus || Cap || Capricorni
| Dorado || Dor || Doradus || [[Orfiŝo (konstelacio)|Orfiŝo]]
|-
| [[Kareno (konstelacio)|Kareno]] || Carina || Car || Carinae
| Draco || Dra || Draconis || [[Drako (konstelacio)|Drako]]
|-
| [[Kasiopeo (konstelacio)|Kasiopeo]] || Cassiopeia || Cas || Cassiopeiae
| Equuleus || Equ || Equulei || [[Ĉevaleto (konstelacio)|Ĉevaleto]]
|-
| [[Koĉero (konstelacio)|Koĉero]] || Auriga || Aur || Aurigae
| Eridanus || Eri || Eridani || [[Eridano (konstelacio)|Eridano]]
|-
| [[Kolombo (konstelacio)|Kolombo]] || Columba || Col || Columbae
| Fornax || For || Fornacis || [[Forno (konstelacio)|Forno]]
|-
| [[Kompaso (konstelacio)|Kompaso]] || Pyxis || Pyx || Pyxidis
| Gemini || Gem || Geminorum || [[Ĝemeloj (konstelacio)|Ĝemeloj]]
|-
| [[Korvo (konstelacio)|Korvo]] || Corvus || Crv || Corvi
| Grus || Gru || Gruis || [[Gruo (konstelacio)|Gruo ]]
|-
| [[Lacerto (konstelacio)|Lacerto]] || Lacerta || Lac || Lacertae
| Hercules || Her || Herculis || [[Herkulo (konstelacio)|Herkulo]]
|-
| [[Leono (konstelacio)|Leono]] || Leo || Leo || Leonis
| Horologium || Hor || Horologii || [[Horloĝo (konstelacio)|Horloĝo]]
|-
| [[Leporo (konstelacio)|Leporo]] || Lepus || Lep || Leporis
| Hydra || Hya || Hydrae || [[Hidro (konstelacio)|Hidro]]
|-
| [[Linko (konstelacio)|Linko]] || Lynx || Lyn || Lyncis
| Hydrus || Hyi || Hydri || [[Virhidro (konstelacio)|Virhidro]]
|-
| [[Liro (konstelacio)|Liro]] || Lyra || Lyr || Lyrae
| Indus || Ind || Indi || [[Indiano (konstelacio)|Indiano]]
|-
| [[Lupo (konstelacio)|Lupo]] || Lupus || Lup || Lupi
| Lacerta || Lac || Lacertae || [[Lacerto (konstelacio)|Lacerto]]
|-
| [[Malgranda Hundo (konstelacio)|Malgranda Hundo]] || Canis Minor || CMi || Canis Minoris
| Leo || Leo || Leonis || [[Leono (konstelacio)|Leono]]
|-
| [[Malgranda Leono (konstelacio)|Malgranda Leono]] || Leo Minor || LMi || Leonis Minoris || [[Malgranda Leono (konstelacio)|Malgranda Leono]]
|-
| [[Malgranda Ursino (konstelacio)|Malgranda Ursino]] || Ursa Minor || UMi || Ursae Minoris
| Lepus || Lep || Leporis || [[Leporo (konstelacio)|Leporo]]
|-
| [[Mikroskopo (konstelacio)|Mikroskopo]] || Microscopium || Mic || Microscopii
| Libra || Lib || Librae || [[Pesilo (konstelacio)|Pesilo]]
|-
| [[Muŝo (konstelacio)|Muŝo]] || Musca || Mus || Muscae
| Lupus || Lup || Lupi || [[Lupo (konstelacio)|Lupo]]
|-
| [[Norda Krono (konstelacio)|Norda Krono]] || Corona Borealis || CrB || Coronae Borealis
| Lynx || Lyn || Lyncis || [[Linko (konstelacio)|Linko]]
|-
| [[Orfiŝo (konstelacio)|Orfiŝo]] || Dorado || Dor || Doradus
| Lyra || Lyr || Lyrae || [[Liro (konstelacio)|Liro]]
|-
| Mensa[[Oriono (konstelacio)|MensaOriono]] || MenOrion || MensaeOri || [[Tablomonto (konstelacio)|Tablomonto]]Orionis
|-
| [[Ortilo (konstelacio)|Ortilo]] || Norma || Nor || Normae
| Microscopium || Mic || Microscopii || [[Mikroskopo (konstelacio)|Mikroskopo]]
|-
| [[Oktanto (konstelacio)|Oktanto]] || Octans || Oct || Octantis
| Monoceros || Mon || Monocerotis || [[Unukornulo (konstelacio)|Unukornulo]]
|-
| [[Paradizeo (konstelacio)|Paradizeo]] || Apus || Aps || Apodis
| Musca || Mus || Muscae || [[Muŝo (konstelacio)|Muŝo]]
|-
| [[Pavo (konstelacio)|Pavo]] || Pavo || Pav || Pavonis
| Norma || Nor || Normae || [[Ortilo (konstelacio)|Ortilo]]
|-
| [[Pegazo (konstelacio)|Pegazo]] || Pegasus || Peg || Pegasi
| Octans || Oct || Octantis || [[Oktanto (konstelacio)|Oktanto]]
|-
| [[Pentristo (konstelacio)|Pentristo]] || Pictor || Pic || Pictoris
| Ophiuchus || Oph || Ophiuchi || [[Serpentisto (konstelacio)|Serpentisto]]
|-
| [[Perseo (konstelacio)|Perseo]] || Perseus || Per || Persei
| Orion || Ori || Orionis || [[Oriono (konstelacio)|Oriono]]
|-
| [[Pesilo (konstelacio)|Pesilo]] || Libra || Lib || Librae
| Pavo || Pav || Pavonis || [[Pavo (konstelacio)|Pavo]]
|-
| [[Pokalo (konstelacio)|Pokalo]] || Crater || Crt || Crateris
| Pegasus || Peg || Pegasi || [[Pegazo (konstelacio)|Pegazo]]
|-
| [[Pobo (konstelacio)|Pobo]] || Puppis || Pup || Puppis
| Perseus || Per || Persei || [[Perseo (konstelacio)|Perseo]]
|-
| [[Pumpilo (konstelacio)|Pumpilo]] || Antlia || Ant || Antliae
| Phoenix || Phe || Phoenicis || [[Fenikso (konstelacio)|Fenikso]]
|-
| [[Reteto (konstelacio)|Reteto]] || Reticulum || Ret || Reticuli
| Pictor || Pic || Pictoris || [[Pentristo (konstelacio)|Pentristo]]
|-
| [[Sago (konstelacio)|Sago]] || Sagitta || Sge || Sagittae
| Pisces || Psc || Piscium || [[Fiŝoj (konstelacio)|Fiŝoj]]
|-
| [[Sagitario (konstelacio)|Sagitario]] || Sagitarius || Sgr || Sagitarii
| Piscis Austrinus || PsA || Piscis Austrini || [[Aŭstrala Fiŝo (konstelacio)|Aŭstrala Fiŝo]]
|-
| [[Serpentisto (konstelacio)|Serpentisto]] || Ophiuchus || Oph || Ophiuchi
| Puppis || Pup || Puppis || [[Pobo (konstelacio)|Pobo]]
|-
| [[Serpento (konstelacio)|Serpento]] || Serpens || Ser || Serpentis ||
| Pyxis || Pyx || Pyxidis || [[Kompaso (konstelacio)|Kompaso]]
|-
| [[Sekstanto (konstelacio)|Sekstanto]] || Sextans || Sex || Sextantis
| Reticulum || Ret || Reticuli || [[Reteto (konstelacio)|Reteto]]
|-
| [[Skorpio (konstelacio)|Skorpio]] || Scorpius || Sco || Scorpii
| Sagitta || Sge || Sagittae || [[Sago (konstelacio)|Sago]]
|-
| [[Skulptisto (konstelacio)|Skulptisto]] || Sculptor || Scl || Sculptoris
| Sagitarius || Sgr || Sagitarii || [[Sagitario (konstelacio)|Sagitario]]
|-
| [[Suda Fiŝo (konstelacio)|Suda Fiŝo]] || Piscis Austrinus || PsA || Piscis Austrini
| Scorpius || Sco || Scorpii || [[Skorpio (konstelacio)|Skorpio]]
|-
| [[Suda Krono (konstelacio)|Suda Krono]] || Corona Australis || CrA || Coronae Australis
| Sculptor || Scl || Sculptoris || [[Skulptisto (konstelacio)|Skulptisto]]
|-
| [[Suda Kruco (konstelacio)|Suda Kruco]] || Crux || Cru || Crucis
| Scutum || Sct || Scuti || [[Ŝildo (konstelacio)|Ŝildo]]
|-
| [[Suda Triangulo (konstelacio)|Suda Triangulo]] || Triangulum Australe || TrA || Trianguli Australe
| Serpens || Ser || Serpentis || [[Serpento (konstelacio)|Serpento]]
|-
| [[Ŝafo (konstelacio)|Ŝafo]] || Aries || Ari || Arietis
| Sextans || Sex || Sextantis || [[Sekstanto (konstelacio)|Sekstanto]]
|-
| [[Ŝildo (konstelacio)|Ŝildo]] || Scutum || Sct || Scuti
| Taurus || Tau || Tauri || [[Taŭro (konstelacio)|Taŭro]]
|-
| [[Tablomonto (konstelacio)|Tablomonto]] || Mensa (konstelacio)|Mensa || Men || Mensae
| Telescopium || Tel || Telescopii || [[Teleskopo (konstelacio)|Teleskopo]]
|-
| [[Taŭro (konstelacio)|Taŭro]] || Taurus || Tau || Tauri
| Triangulum || Tri || Trianguli || [[Triangulo (konstelacio)|Triangulo]]
|-
| [[Teleskopo (konstelacio)|Teleskopo]] || Telescopium || Tel || Telescopii
| Triangulum Australe || TrA || Trianguli Australe || [[Aŭstrala Triangulo (konstelacio)|Aŭstrala Triangulo]]
|-
| [[Triangulo (konstelacio)|Triangulo]] || Triangulum || Tri || Trianguli
| Tucana || Tuc || Tucanae || [[Tukano (konstelacio)|Tukano]]
|-
| [[Tukano (konstelacio)|Tukano]] || Tucana || Tuc || Tucanae
| Ursa Major || UMa || Ursae Majoris || [[Granda Ursino (konstelacio)|Granda Ursino]]
|-
| [[Unukornulo (konstelacio)|Unukornulo]] || Monoceros || Mon || Monocerotis
| Ursa Minor || UMi || Ursae Minoris || [[Malgranda Ursino (konstelacio)|Malgranda Ursino]] (aŭ Urseto)
|-
| [[Velaro (konstelacio)|Velaro]] || Vela || Vel || Velae
| Vela || Vel || Velae || [[Velaro (konstelacio)|Velaro]]
|-
| [[Virgo (konstelacio)|| VirVirgulino]] || VirginisVirgo || [[VirgoVir (konstelacio)|Virgo]]| (aŭ Virgulino)Virginis
|-
| [[Virhidro (konstelacio)|Virhidro]] || Hydrus || Hyi || Hydri
| Volans || Vol || Volantis || [[Flugfiŝo (konstelacio)|Flugfiŝo]]
|-
| [[Vulpo (konstelacio)|Vulpo]] || Vulpecula || Vul || Vulpeculae
| Vulpecula || Vul || Vulpeculae || [[Vulpo (konstelacio)|Vulpo]]
|}
== Eksteraj ligiloj ==
</blockquote>
;Konstelacio [[Oriono]] en la imago de diversaj artistoj-astronomoj:
<gallery>
Dosiero:Orion constellation map.png|<!-- thumb|left|180px|[[Oriono|Oriono]] estas rimarkinda konstelacio, videbla de plej (lokoj, lokas) sur la globuso je unufoje aŭ alia dum la jaro. La '''konstelacio''' de Oriono estas la areo konturis en la _dashed_ flava linio. [[Oriono]] enhavas batante kaj konata stela ŝablono (tiu, ke, kiu) havas la (formo, formi) de malsato. -->
Dosiero:Cellarius southern scenographic.jpg|<!-- thumb|left|180px|Desegnaĵo _des_ _constellations_ _de_ l'suda hemisfero, 1661 -->
Dosiero:Cepheus Leiden Aratea.jpg|<!-- thumb|left|180px|Desegnaĵo _de_ _la_ konstelacio _de_ [[_Céphée_ (konstelacio)|_Céphée_]] _dans_ _un_ _manuscrit_ _des_ _poèmes_ d'[[_Aratos_]] _du_ {{_Romain_|_IX_}}{{_exp_|e}} _siècle_ -->
Dosiero:Uranometria orion.jpg|<!-- thumb|left|180px|_La_ konstelacio d'[[Oriono|_Orion_]], _dessinée_ _par_ [[Johann Bayer]] _dans_ _son_ ''[[_Uranometria_]]'' _en_ 1603 -->
</gallery>
;Difino de konstelacio en '''PIV''':
* '''Konstelacio''' estas aro da steloj, grupigitaj de la imago de la antikvaj astronomoj laŭ fantazia figuro, ofte mitologia, kaj ricevinta apartan nomon. ([[Plena Ilustrita Vortaro]])
== Vidu ankaŭ ==
* [[Zodiako]]
* [[Printempa Konstelacio]]
* [[Somera Konstelacio]]
* [[Vintra Konstelacio]]
* [[Aŭstrala Konstelacio]]
* [[Boreala Konstelacio]]
* [[Ekvatora Konstelacio]]
* [[Ĉirkaŭpolusa Konstelacio]]
==Eksteraj ligiloj==
{{projektoj|commonscat=Constellations}}{{Portalo Astronomio}}
{{el}} [http://www.esperanto.org/AEK/AT Astronomia terminaro] de [[Astronomia Esperanto-Klubo|AEK]] (nomoj de la konstelacioj en multaj lingvoj).
[[Kategorio:Astronomiaj objektoj]]
| 