Videbla spektro: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e roboto modifo de: la:Spectrum |
Neniu resumo de redakto |
||
Linio 1:
La '''videbla spektro''' (aŭ iufofe nomata '''optika spektro''') estas la parto de la [[elektromagneta spektro]]
==Historio==
Tamen, la spekto ne enhavas ĉiujn kolorojn kiun la homa okulo povas vidi. [[Bruna]], [[rozkolora]], kaj [[Purpura]] neestas, ekzemple, ĉar ili bezonas mikson de multaj ondolongecoj, ĉefe kun ruĝoj.▼
<!--[[Image:Newton's colour circle.png|thumb|250px|right|Newton's color circle, from ''Opticks'' of 1704, showing the colors correlated with [[musical note]]s. The spectral colors from red to violet are divided by the notes of the musical scale, starting at D. The circle completes a full [[octave]], from D to D. Newton's circle places red, at one end of the spectrum, next to violet, at the other. This reflects the fact that non-spectral [[purple]] colors are observed when red and violet light are mixed.]]-->
[[Isaac Newton]] dividis la spektron laŭ sep kolornomoj: [[ruĝa]], [[oranĝkolora|oranĝa]], [[flava]], [[verdo|verda]], [[blua]], [[indiga]], [[viola]]. Li elektis sep kolorojn, ĉar li kredis el la malnovaj [[Grekio|grekaj]] [[Sofismo|Sofistoj]] ke ekzistis ligon inter [[koloroj]], [[muziknoto|muziknotoj]], aĵoj kiel la [[suna sistemo]] kaj la tagoj de la semajno. Li reprezentis ilin laŭ cirklo (la "kolorcirklo de Newton") montranta kolorosektorojn rilatajn kun [[muziknoto|muziknotoj]]. La spektraj koloroj de la ruĝa ĝis la viola estas priskribitaj kiel muzikaj notoj komencante de [[D]]. La cirklo kompletigas [[oktavo|oktavon]] de [[D]] ĝis [[D]]. La cirklo de Newton lokas la ruĝan (al unu ekstremaĵo de spektro) ĉe la violan (al la alia ekstremaĵo).<ref>{{cite web|url=http://home.vicnet.net.au/~colmusic/opticks3.htm |title=Music For Measure: On the 300th Anniversary of Newton's ''Opticks'' |accessdate=2006-08-11 |last=Hutchison |first=Niels |year=2004 |work=Colour Music }}</ref><ref>{{cite book |last=Newton |first=Isaac |authorlink=Isaac Newton |title=Opticks |year=1704 }}</ref> . La homa okulo ne estas vere sensiva al la indigaj frekvencoj (inter 666 THz kaj 705 THz), kaj eĉ bonvidadaj personoj ne distingas la indigan inter la blua kaj la viola. Pro tio kelkaj komentariistoj, el kiuj [[Isaac Asimov]], sugestis konsideri la indigan koloron ne kiel koloron sed nur kiel ombron de la blua aŭ de la viola.
<!-- The spectral colors from red to violet are divided by the notes of the musical scale, starting at D. The circle completes a full [[octave]], from D to D. Newton's circle places red, at one end of the spectrum, next to violet, at the other. This reflects the fact that non-spectral [[purple]] colors are observed when red and violet light are mixed.]]-->
==Optika spektro kaj elektromagneta spektro==
▲Tamen, la
[[Dosiero:Spectrum roygbiv.jpg|center]]
[[Image:Spectre.svg|right|400px|thumb|Elektromagneta spektro : La videbla spektro estas la kolora parteto ĉe la centro de la elektromagneta spektro, dekstre estas la
Ne estas preciza limo de la videbla spektro. La homa [[okulo]] estas plej
La [[
La videbla spektro
▲Ne estas preciza limo de la videbla spektro. La homa [[okulo]] estas plej sentiva al lumo de [[ondolongo]] ĉirkaŭ 550 nm, tie estas la koloro [[flava]]-[[verda]]. Ĝi perceptas lumon inter ĉirkaŭ 400 nm ([[viola]]) kaj ĉirkaŭ 700 ([[ruĝa]])
==[[Spektrokoloro|Spektrokoloroj]]==
▲La [[Infraruĝa radiado|Infraruĝaj]] kaj la [[ultraviola radiado|ultraviolaj]] radiadoj , kvankam estante samnaturaj kiel la lumo, ne estas videblaj de la homoj.
Kutime oni difinas ses kolorojn kun tri primarajn (la ruĝa, la flava kaj la blua), dum ĉiuj aliaj estas sekundaraj . Per [[prismo]] aŭ per foraj pluvgutoj ([[ĉielarko]]) kiuj disigas la lumon, oni povas observi la spektrajn kolorojn.
{| class="wikitable" width=400 align="right" style="text-align: center; margin: 0.5em auto; width: auto; margin-left:1em;"
▲La videbla spektro esta ankaŭ la ondolongo de la [[suno|suna]] lumo, kiuj plej facile trairas la teran [[Atmosfero (tero)|teran atmosferon]] (tra la tiel nomata ''optika fenestro'')
! colspan="3" style="background:#FFF;" | [[Image:Linear visible spectrum.svg|center|200px|sRGB rendering of the spectrum of visible light]]
|-
![[Koloro]]
|[[Ondolongo]]
|[[Frekvenco]]
|-
|bgcolor="CEB0F4" |'''[[violet (color)|viola]]'''
|380–450 nm
|668–789 THz
|-
|bgcolor="B0CCF4" |'''[[blua]]'''
|450–495 nm
|606–668 THz
|-
|bgcolor="B4F4B0" |'''[[verda]]'''
|495–570 nm
|526–606 THz
|-
|bgcolor="F4F4B0" |'''[[flava]]'''
|570–590 nm
|508–526 THz
|-
|bgcolor="F4DDB0" |'''[[oranĝkolora|oranĝa]]'''
|590–620 nm
|484–508 THz
|-
|bgcolor="F4B0B0" |'''[[ruĝa]]'''
|620–750 nm
|400–484 THz
|}
La spektro estas kontinua, kaj ne estas netaj limoj inter unu koloro kaj la sekvanta, oni devas konsideri la bendojn aproksimumaj.
Videbla lumo kun koloro kiu rilatas al nur unu ondolongo nomiĝas ''monokromata lumo'' kies spektro estas ''pura''.
==Vidu ankau==
*[[lumo]]
*[[koloro]]
==Referencoj==
<references />
<br>
Linio 19 ⟶ 72:
[[Kategorio:Elektromagneta radiado]]
[[Kategorio:Vidado]]
[[ar:طيف مرئي]]
| |||