Theodore von Kármán: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e roboto aldono de: vi:Theodore von Kármán |
e Roboto aldono de: ro:Theodore von Kármán; cosmetic changes |
||
Linio 1:
'''Theodore von KÁRMÁN''' (per kiu nomo li iĝis konata, sed kiu naskiĝis kiel '''KÁRMÁN Tódor''' en [[Hungario]], la 11-an de majo [[1881]] ([[Budapeŝto]] – mortis la 6-an de majo [[1963]] [[Aachen]], [[Germanio]]), estis hungardevena [[esplorinĝeniero]] en [[Usono]]. Li faris pioniran laboron en la kosmoesplora kaj aviada uzo de la [[matematiko]] kaj aliaj bazaj [[scienco]]j. El lia [[laboratorio]] ĉe la [[Kalifornia Teknika Universitato]] evoluis la
Lia patro estis [[Mór Kármán]] universitata [[instruisto]] en Budapeŝto kaj kiu partoprensi fondon de la [[Modelgimnazio]], kiun vizitis pli poste la filo Teodoro kaj [[György Hevesy]] kaj [[Leó Szilárd]]. La matematika talento de '''Kármán''' montriĝis jam fruaĝe, sed la patro direktis lin al la inĝeniera vojo por eviti, ke li iĝu stranga matematikisto.
Linio 7:
Iom poste [[Ludwig Prandtl]] reinvitis '''Kármán''' al [[Göttingen]], por iĝi [[asistanto]] en esploroj de direkteblaj [[aerŝipo]]j kaj finstudi, doktoriĝi. En [[1912]] li reiris al [[Hungario]] kaj laboris ĉe la [[Mininĝeniera Akademio]] en [[Selmecbánya]], sed en la sama jaro li revenis al [[Germanio]], Aachen kaj eklaboris kiel [[profesoro]] ĝis la [[unua mondmilito]] kaj ekde [[1919]], direktoro de la [[Aeronaŭtika Instituto]] ĝis [[1930]].
Dum la unua mondmilito, li direktis esplorojn pri [[helikoptero]]j en la aŭstria [[Fischamend]]. La helikoptero kapablis ŝvebi per [[ŝnurego]] ([[1917]], nomo de la helikoptero [[PKZ]]). En tiu laboro helpis lin
Dum la milito, li iĝis adepto de [[Ido]] kaj proponis projekto de adopto de tiu lingvo al hungara [[Populala Komisitaro por Publika Eduko]] en la [[Republiko Konsilantaro]] en [[1919]].
Linio 18:
Kármán ekde 1936 instigis siajn studentojn studi la raketan peladon. Post du jaroj, sia laboratorio ricevis apogon de la [[usona aerarmeo]] por evoluigi raketojn, kiuj faciligas la aviadilan starton. Kármán kaj [[Frank J. Malina]] pruvis en [[1940]], ke oni povas konstrui longtempe brulan, likvo- aŭ solid-pelan raketon. Ili baldaŭ konstruis [[prototipo]]n de la fama
Li prezidis multajn kosmoesplorajn institutojn, iniciatis fondon de multaj internaciaj entreprenoj.
Linio 25:
Lian nomon portas [[kratero]] sur la [[Luno]], [[fenomeno]] ([[kirlovico de Karman]]), kosmoesploraj institutoj, gimnazio ktp.
[[
[[
▲[[kategorio:instruistoj|Kárman, Th]]
[[de:Theodore von Kármán]]
Linio 44 ⟶ 43:
[[pl:Theodore von Kármán]]
[[pt:Theodore von Karman]]
[[ro:Theodore von Kármán]]
[[ru:Карман, Теодор фон]]
[[sl:Theodore von Kármán]]
| |||