Lepro: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
TXiKiBoT (diskuto | kontribuoj)
e roboto aldono de: kn:ಕುಷ್ಠರೋಗ
Neniu resumo de redakto
Linio 2:
 
Ĝi havas tri tipojn:
* '''haŭta lepro''': pale rugajruĝaj makuloj estiĝas sur la haŭto, kiuj saniĝas interne kaj divastiĝas ekkstereneksteren. La makuloj jukas, tie mankas la dolora kaj temperatura sensosensoj, sed la palpa senso restas. Poste sur la loko de la makuloj estiĝas nodetoj (lepromoj) ofte grandaj kiel kokina ovo. Tiu nodetoj povas [[ulcero|ulceriĝi]] aŭ [[cikatro|cikatriĝi]]. Tiu [[simptomaro]] daŭras 2-20 jarojn, malofte saniĝas la leprulo, aŭ aperas sekvaj simptomoj aŭ li mortas.
* '''nerva lepro''': ĝi daŭras 10-20 jarojn. Sur la haŭto estiĝas makuloj, poste ulceraj vezikoj. Poste aperas la simptomoj de neŭrito: jukmalsano, doloro, sed poste malaperas la dolora kaj temperatura sensosensoj (hipoestezo, hiposentiveco), sed aperas atrofio de muskoloj, haŭto, ostoj, arikaj [[deformiĝo]]j kaj gangreniĝo de fingroj, membroj.
* La tria tipo prezentas la simptomojn de la du antaŭaj (miksa lepro).
 
Lepro estas malsano de malriĉesomalriĉeco: kontaminitaj akvoj kaj alimentoj kaj malbona nutrado estas bezonaj por ĝia kontaminado. Ĝi ne plu ekzistas en Eŭropo post la mezepoko, sed ĝi pluvivis en Azio, Sud-Ameriko. Hodiaŭe estas grava problemo de publika sano, 700 mil novaj kazoj aperas ĉiujĉiun jarojjaron. [[Brazilo]], [[Angolo]], [[Kongo]], [[Ebura Bordo]], [[Gvineo]], [[Barato]], [[Liberio]], [[Madagaskaro]], [[Mozambiko]], [[Nepalo]], [[Centr-Afrika Respubliko]] kaj [[Tanzanio]] suferas 90% de ĉiuj kazoj de tiu malsano, 70% estas en [[Barato]]. [[Brazilo]] havas la pli malbona estatistikon laŭ lonĝantaroloĝantaro: 4,2 poel mil homoj havas lepron en Brazilo. En substato [[Parao]], [[Brazilo]], estas 1,5 miliono da homoj kiuj riskas akiri ĝin. En [[Amazonio]], Leprolepro estas endemia malsano. En aliaj regionoj de Brazilo, kiel [[San-Paŭlio]] estas oftaj epidemioj.
 
Ĝi estas jam kuracebla, sed gravas la izolo de la lepruloj (en la 19-a jarcento ekzistis izolitaj insuletoj en Sud-Ameriko).
Linio 14:
La lepruloj devis iri en la mezepoka Eŭropo per knariloj aŭ per blanka bastono sub aparta flago.
 
Dum la antikveco kaj mezepokoj, ĉefe en [[Biblio]], multajn haltmalsanojnhaŭtmalsanojn estas ankaŭ nomataj lepro krom la hanseniaso.
 
== Retaj ligiloj ==