Ŝemida lingvaro: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
JAnDbot (diskuto | kontribuoj)
e roboto aldono de: hsb:Semitiske rěče modifo de: ku:Şemî
Xqbot (diskuto | kontribuoj)
e roboto modifo de: id:Rumpun bahasa Semitik; cosmetic changes
Linio 49:
ARABOJ
 
* '''Nomo:''' [m] al-arab; [f] Arabes; [r] arabi - Meta etnokomunumo de arablingvaj popoloj (alĝerianoj, egiptoj, marokanoj k.a.) - ĉefloĝantoj de arabaj landoj [[Okcidenta Azio]] kaj [[Norda Afriko]]. Totala kvanto: 199 mln (1992). '''Lingvo:''' lokaj dialektoj de [[araba lingvo]]. Plimulto - [[muzulmanoj]].
 
ALĜERIANOJ, Alĝeriaj araboj
 
* '''Nomo:''' [m] al-arab al-ĝazairi; [f] Algeriens, Arabes d'Algerie; [r] alĵirci, alĵirskije arabi
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Alĝerio]] (21,2 mln). Totala kvanto: 22,2 mln (1992), inter ili en [[Francio]] 820 mil
* '''Lingvo:''' araba; vaste uzata ankaŭ franca.
* Apartenas al hindo-mediteranea branĉo de eŭropoida raso.
* '''Kredantoj:''' [[muzulmanoj]]-sunaistoj.
 
EGIPTOJ, Egiptaj araboj
 
* '''Nomo:''' [f] Égyptiens, Arabes d'Egypte; [r] egiptjane
* Popolo, ĉefgento de [[Egiptio]] (54,2 mln). Totala kvanto: 54,6 mln (1992).
* Apartenas al hindo-mediteranea branĉo de eŭropoida raso.
* Formiĝis post 7a jc rezulte de intermiksado de venintaj arabaj triboj kaj loka kopta, berbera kaj aliaj loĝantoj.
* '''Lingvo:''' [[Araba lingvo | araba]].
* '''Kredantoj:''' [[muzulmanoj]]-sunaistoj.
 
IRAKANOJ, Irakaj araboj
 
* '''Nomo:''' [f] Irakiens, Arabes d'Irak; [r] irakci
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Irako]] (14,5 mln). Totala kvanto: 14,6 mln (1992).
* Parolas en iraka dialekto de [[araba lingvo]].
* '''Kredantoj:''' [[muzulmanoj]]-sunaistoj (precipe en nordo) kaj ŝiaistoj (en la sudo).
 
JEMENANOJ, Jemenaj araboj
 
* '''Nomo:''' [f] Arabes du Yémen; [r] jemenci
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Jemeno]] (12,3 mln, 1992); 1,4 mln loĝas en [[Saudi-Arabio]].
* '''Lingvo:''' [[Araba lingvo | araba]].
* '''Kredantoj:''' [[muzulmanoj]] (sunaistoj kaj ŝiaistoj).
 
JORDANIANOJ, Jordaniaj araboj
 
* '''Nomo:''' [f] Jordaniens, Arabes de Jordanie; [r] jordanci
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Jordanio]]. Totala kvanto: en [[Jordanio]] 2 mln (1992), en [[Kuvajto]] 350 mil
* '''Lingvo:''' [[Araba lingvo | araba]].
* '''Kredantoj:''' [[muzulmanoj]]-sunaistoj, parto - [[kristanoj]].
 
KOPTOJ
 
* '''Nomo:''' [f] Coptes; [r] kopti
* Etnokonfesa grupo de egiptaj araboj, [[kristanoj]] (precipe monofizitoj, inter ili estas ankaŭ uniatoj kaj protestantoj). Loĝas precipe en la urboj de Supera [[Egipto]], ankaŭ en aliaj landoj de [[Proksima Oriento]]; pli ol 4 mln (1992). Idoj de ĝisaraba loĝantaro de Egipto.
 
LEVANTANOJ
 
* '''Nomoj:''' [f] Levantins; [r] levantinci
* Etnografia grupo en konsisto de libana kaj siria araboj, idoj de eŭropaj elmigrintoj de la tempoj de kruckavaliroj, miksitaj kun loka loĝantaro.
* '''Lingvo:''' [[Araba lingvo | araba]].
 
LIBANANOJ, Libanaj araboj
 
* '''Nomoj:''' [f] Libanais, Arabes du Liban; [r] livanci
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Libano]] (2,25 mln). Totala kvanto: 2,36 mln (1992).
* Parolas en siria-libana dialekto de [[araba lingvo]].
* '''Kredantoj:''' [[kristanoj]] (maronitoj, ortodoksuloj k.a.) kaj [[muzulmanoj]] (sunaistoj, ŝiaistoj).
 
LIBIANOJ, Libiaj araboj
 
* '''Nomoj:''' [f] Lybiens, Arabes de Lybie; [r] livijci
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Libio]] (4,16 mln). Totala kvanto: 4,18 mln (1992).
* Parolas en libia dialekto de [[araba lingvo]].
* '''Kredantoj:''' [[muzulmanoj]]-sunaistoj.
 
MAROKANOJ, Marokaj araboj
 
* '''Nomoj:''' [f] Marocains, Arabes du Maroc; [r] marokkanci
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Maroko]] (19,4 mln). Loĝas ankaŭ en [[Francio]] 500 mil, [[Belgio]] 100 mil. Formiĝis de lokaj berberaj triboj kaj venintaj araboj dum 7-11a jc. Totala kvanto: 20,35 mln (1992).
* Parolas en dialekto de [[araba lingvo]]; vaste uzata ankaŭ franca kaj hispana lingvoj.
* '''Kredantoj:''' [[muzulmanoj]]-sunaistoj.
 
MAUROJ
 
* '''Nomoj:''' [m] bejdan; [f] Maures; [r] mavri, mavritanci
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Maŭritanio]] (1,75 mln). Loĝas ankaŭ en [[Okcidenta Saharo]], [[Malio]], [[Niĝero]] k.a. Totala kvanto: 2,46 mln (1992). Idoj de berberoj, miksitaj kun araboj.
* Parolas en hasania dialekto de [[araba lingvo]].
* '''Kredantoj:''' [[muzulmanoj]]-sunaistoj.
 
OMANANOJ, Omanaj araboj
 
* '''Nomoj:''' [f] Arabes d'Oman; [r] omanci
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Omano]]. Kvanto: 1,5 mln (1992). Loĝas ankaŭ en [[Kuvajto]] (100 mil).
* '''Lingvo:''' [[Araba lingvo | araba]].
* '''Kredantoj:''' [[muzulmanoj]] (hariĝitoj-ibaditoj, sunaistoj, vahabitoj).
 
PALESTINANOJ, Palestinaj araboj
 
* '''Nomoj:''' [f] Palestiniens, Arabes de Palestine; [r] palestinci
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Palestino]]. Totala kvanto: 5,5 mln (1992): en [[Israelo]] pli ol 826 mil, en [[Cisjordanio]] 973 mil, en [[Gaza sektoro]] pli ol 645 mil, en Jordanio 2,23 mln, ankaŭ rifuĝintoj en aliaj landoj.
* '''Lingvo:''' [[Araba lingvo | araba]].
* '''Kredantoj:''' precipe [[muzulmanoj]]-sunaistoj.
 
SAUDIANOJ, Saudi-Arabiaj araboj
 
* '''Nomoj:''' [f] Arabes d'Arabie saoudite; [r] saudovci
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Saudi-Arabio]] (13,25 mln, 1992). Loĝas ankaŭ en [[Kuvajto]] (50 mil).
* '''Lingvo:''' [[Araba lingvo | araba]].
* '''Kredantoj:''' [[muzulmanoj]] (sunaistoj kaj ŝiaistoj).
 
SIRIANOJ, Siriaj araboj
 
* '''Nomoj:''' [f] Syriens, Arabes de Syrie; [r] sirijci
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Sirio]]. Kvanto: en Sirio 11,75 mln (1992). Loĝas ankaŭ en [[Kuvajto]] (100 mil). Totala kvanto: 11,85 mln
* '''Lingvo:''' [[Araba lingvo | araba]].
* '''Kredantoj:''' [[muzulmanoj]]-sunaistoj, estas ankaŭ ŝiaistoj, [[kristanoj]].
 
SUDANANOJ, Sudanaj araboj
 
* '''Nomoj:''' [f] Soudanais, Arabes du Soudan; [r] sudanci
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Sudano]] (ĉ. 13 mln). Loĝas ankaŭ en [[Ĉado]] (1,29 mln) kaj aliaj landoj. Totala kvanto: 14,3 mln (1992).
* '''Kredantoj:''' [[muzulmanoj]]-sunaistoj.
 
TUNIZIANOJ, Tunizaj araboj
 
* '''Nomoj:''' [f] Tunisiens, Arabes de Tunisie; [r] tunisci
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Tunizio]] (8,2 mln). Totala kvanto: 8,6 mln (1992).
* '''Lingvo:''' [[Araba lingvo | araba]].
* '''Kredantoj:''' precipe [[muzulmanoj]]-sunaistoj.
ETIOPOJ
 
* '''Nomoj:''' [f] Éthiopiens; [r] efiopi - Komuna nomo de popoloj loĝantaj en Etiopio: Amharoj, Oromoj, Tigrajoj k.a.
 
AMHAROJ
 
* '''Nomo:''' [m] amara; [f] Amharas; [r] amĥara
* Popolo en Etiopio. Totala kvanto: 21 mln (1992), inter ili en [[Etiopio]] 20,8 mln, [[Eritreo]] 180 mil, [[Jemeno]] 15 mil
* '''Lingvo:''' amharo (*), amhara.
* Laŭ religio precipe [[kristanoj]]-monofizitoj.
 
TIGRAJOJ
 
* '''Nomoj:''' [f] Tigrai; [r] tigraj
* Popolo en [[Etiopio]] kaj [[Eritreo]]. Totala kvanto: 4 mln (1992), inter ili en Etiopio 2,2 mln
* '''Lingvo:''' tigraja.
* '''Kredantoj:''' precipe [[kristanoj]]-monofizitoj, estas ankaŭ [[muzulmanoj]]-sunaistoj.
 
TIGREOJ
 
* '''Nomoj:''' [f] Tigre; [r] tigre
* Popolo en [[Eritreo]] (1,2 mln, 1992).
* '''Lingvo:''' tigrea.
* '''Kredantoj:''' precipe [[muzulmanoj]]-sunaistoj, parto - [[kristanoj]].
 
GURAGOJ
 
* '''Nomo:''' [m] gurage; [f] Gourague; [r] gurage
* Grupo de popoloj en [[Etiopio]]; 2,6 mln (1992).
* '''Lingvo:''' de semida branĉo.
* Laŭ religio precipe [[muzulmanoj]]-sunaistoj, estas ankaŭ [[kristanoj]] (precipe monofizitoj).
 
HEBREOJ
 
* '''Nomo:''' [m] jehudim, idn; [f] Juifs; [r] evrej
* Popolo. Kvanto: 13,62 mln (1992), inter ili en [[Usono]] ĉ. 6 mln, [[Israelo]] 4 mln, en [[Rusio | Rusia Federacio]] 551 mil (1992). Granda parto de hebreoj parolas en la lingvo de tiu lando, kie ili loĝas. Parto de hebreoj parolas ankaŭ en hebreaj lingvoj - ivrita, jida k.a.
* '''Kredantoj:''' precipe [[judaistoj]]. En diasporo okazis ilia divido je aŝkenazoj kaj sefardoj.
** SEFARDOJ - '''Nomoj:''' [f] Sépharades; [r] sefardi - Subetna grupo de hebreoj, parolantaj en ladino (sefarda lingvo),proksima al hispana lingvo. Idoj de elmigrintoj el Pirenea duoninsulo, loĝas en la landoj de Norda Afriko, Malgranda Azio, Balkana duoninsulo, en Israelo.
 
ASIRIANOJ
 
* '''Nomo:''' [m] aturaja; [f] Assyriens; [r] asirijci, ajsori
* Popolo en la landoj de [[Proksima Oriento]], en [[Usono]] k.a. Totala kvanto: 350 mil (1992), inter ili en [[Rusio]] 10,6 mil, [[Irako]] 120 mil, [[Irano]] 100 mil, [[Turkio]] 70 mil
* '''Lingvo:''' asiria.
* '''Kredantoj:''' precipe nestorianoj.
 
MALTANOJ
 
* '''Nomoj:''' [f] Maltais; [r] maltijci
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Malto]] (355 mil). Totala kvanto: 490 mil (1987).
* '''Lingvo:''' malta.
* '''Kredantoj:''' [[katolikoj]].
 
{{frazigu}}
Linio 265:
[[hy:Սեմական լեզուներ]]
[[ia:Linguas semitic]]
[[id:BahasaRumpun bahasa Semitik]]
[[is:Semísk tungumál]]
[[it:Lingue semitiche]]