Ĝenerala teorio de relativeco: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
JAnDbot (diskuto | kontribuoj)
e roboto aldono de: ast, ms, ro, war modifo de: an, ar, el, gl, ko
eNeniu resumo de redakto
Linio 1:
{{polurinda}}
En 1915 EjnstejnioEjnŝtejno enkondukis la '''ĝeneralan relativecan teorion''', en kiu li konsideras korpojn akcelitajnakcelatajn unuj rilate al aliaj. SiaLia komenca celo estis klarigi la ŝajnajn diverĝojnmalsamecojn inter la [[fizika relativeco|relativecaj]] leĝoj kaj la gravita leĝo. Li tiam novamanierenovmaniere konceptis la graviton baziĝante sur la principo de samvaloreco. Laŭ tiu principo gravitaj fortoj plene samvaloras akcelajn fortojn. Do teorie ne eblas eksperimente diferencigikonstati ambaŭdiferencon specojninter ambaŭ. Laŭ la speciala relativeca teorio persono en veturilo rulantamoviĝanta sur glatarekta vojo ne eblaskapablas scii, ĉu ĝila vojo estas senmova ĉu konstantrapida. Laŭ la ĝenerala relativeca teorio, se la veturilo akcelas, malakcelas aŭ vojturniĝasturniĝas la pasaĝero ne eblaskapablas scii, ĉu gravito ĉu akcelo kaŭzas la okazantajn fortojn.
 
Akcelo estas ŝanĝo de la rapido dum tempo. Ni konsideru astronaŭton starantan en raketo antaŭ la ekflugo. Kaŭze de la gravito, la astronaŭto staras tenata per forto egala je sia pezo p. Ni konsideru la saman raketon en la interplaneda spaco, malproksiman alde ĉiu korpo kaj subigataninfluatan de neniu gravito. Kiam la raketo akcelasakceliĝas, la astronaŭto denove spertas la puŝadon tenantan lin starantanstaranta. Se la akcelo estas 9,81 m/s² (la surteratersurfaca pezecagravita akcelo), la puŝado aplikata al la astronaŭto egalas p, lian pezon. Se li ne rigardas tra la luko, la astronaŭto ne scias, seĉu la raketo estas senmova sur la tero aŭ konstante akcelasakcelata en la interplaneda spaco. Do la forto kaŭzata de la akcelo ne distingiĝasdistingeblas elde la gravita forto. Laŭ la EjnstejniaEjnŝtejna teorio la neŭtona gravita leĝo hipoteze ne necesas. EjnstejnioEjnŝtejno ligas ĉiujn fortojn kun akcelaj efikoj, tiel gravito kielestas fortojforto ligitajligita kun akcelo. La raketon senmovan sur la tero altiras ties centro. EjnstejnioEjnŝtejno deklaras, ke la raketa akceloakceliĝo okazigas tiun altiriganaltiran fenomenon. En la tridimensia spaco la raketo ja estas senmova; ĝi do ne estas akcelata. Sed en kvardimensia spaco-tempo la raketo movasmoviĝas laŭ sia universala linio. La kurbeco de la kontinuaĵo proksime de la tero implicas kurbecon de la universala linio de la raketo, kio klarigas ĝîan relativecan movon.
 
Do la Neŭtonan hipotezon, laŭ kiu du korpoj reciproke sin altiras proporcie al la produto de siaj masoj, anstataŭas la relativeca hipotezo, laŭ kiu la kontinuaĵo estas kurba proksime de masivajmasaj korpoj. La EjnstejniaEjnŝtejna gravita leĝo tiam simple asertas, ke la universala linio de ĉiu korpo estas geodeziaĵo en la kontinuaĵo. Geodeziaĵo estas la plej mallonga "vojo" inter du punktoj. En kurba spaco la geodeziaĵoj ne necese estas neceserektaj rektojlinioj. Tiele la geodeziaĵoj tersurface estas grandaj cirkloj.
 
[[Kategorio:Fizika relativeco]]