Plasmo: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Melancholie (diskuto | kontribuoj)
e roboto aldono de: la:Plasma (physica)
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
{{TemasPri|[[stato de materio]]|la likva parto de [[sango]]|[[sangoplasmo]]}}
En [[fiziko]], la '''plasmo''' estas la kvara stato de [[materio]], komponata de [[jono|jonoj]], [[nukleo|atomaj nukleoj]] kaj [[elektrono|elektronoj]] kiuj movumas libere. Plasmo renkontiĝas al altaj temperaturoj kaj/aŭ premoj. <br>
[[Dosiero:Plasma-lamp 2.jpg|eta|dekstra|300px|Plasma lumilo ebligas tujan rekonadon de kelkaj el la plej interesaj ecoj de plasmoj, kiel ekzemple la fadeniĝo de la gaso ĉe ŝaltado de magneta kampo.]]
Ekzemploj de plasmo: [[suno]], [[globa fulmo]].
En [[fiziko]] kaj [[ĥemio]], '''plasmo''' estas [[stato de materio]] konsistanta el [[gaso]], kies partikloj estas parte [[jonizi]]taj. Alivorte, plasmo konsistas el [[jono|jonoj]], [[nukleo|atomaj nukleoj]] kaj [[elektrono|elektronoj]] kiuj moviĝas libere.
 
Oni apartigas tiun ĉi staton disde la aliaj, ĉar la ne neglektinda kvanto da ŝarĝitaj partikloj en la gaso igas ĝin kapabla konduki [[elektro]]n.
 
Simile kiel gaso, plasmo ne posedas propran formon nek volumon; tamen, malsimile kiel gaso, ĉe ŝaltado de [[magneta kampo]] ĝi kapablas konsistigi [[fadeno]]jn aŭ faskojn.
 
Populare konataj ekzemploj de plasmo estas [[fulmo]]j kaj [[stelo]]j.
 
== Historio ==
Plasmo estis unue vidita en [[tubo de Crookes]], kaj estis priskribita de [[William Crookes]] en [[1879]] kun la nomo "radianta materio". Ĝia konsisto estis klarigita de la brita fizikisto [[J.J. Thomson]] en [[1897]], dum la nomon ''plasmo'' elektis [[Irving Langmuir]] en 1928, ŝajne pro simileco al [[sangoplasmo]].
 
[[Kategorio:Fazoj de materio]]