Retroflekso: Malsamoj inter versioj

{{Lokoj de artikulacio}}

En [[fonetiko]], '''retrofleksoj''' ('''retrofleksaj konsonantoj''') estas [[konsonanto|konsonantaj]] sonoj uzataj en iuj [[lingvo]]j. (Ili fojfoje nomiĝas '''''cerebralaj''' konsonantoj'', precipe en [[hindologio]].) La [[lango]]n oni metas malantaŭ la [[alveolara kresto]], kaj eĉ eble kurbigas ĝin por tuŝi la [[palato]]n: tio estas, oni [[artikulacio|artikulacias]] la retrofleksojn en la [[postalveolaro|postalveolara]] al [[palatalo|palatala]] regiono de la buŝo.

 

* En '''[[Afriko]]'''. En afrikaj lingvoj retrofleksaj konsonantoj tre maloftas, troviĝante nur en kelkaj [[Nilo-Saharaj lingvoj]].

* En '''[[Azio]]'''. Retrofleksaj konsonantoj troviĝas plejparte en la [[hind-arjaj lingvoj]] kaj en la [[dravidaj lingvoj]] de la [[hinda subkontinento]]. Ili ankaŭ troviĝas en kelkaj najbaraj lingvoj kiaj la [[Normĉina|normĉina (mandarina)]], la [[Java lingvo|java]] (jav) kaj la [[Vjetnama lingvo|vjetnama]].

 

== Transkribado kaj la IFA ==

Retrofleksaj konsonantoj identigitaj de la [[Internacia Fonetika Alfabeto]] estas:

 

{| cellspacing="0" cellpadding="4" style="border-collapse:collapse"

|-

! style="border:1px solid black; background: gray; color: white"|Signifo      

|- style="height:4em"

| style="border:1px solid black"|[[retrofleksa nazalo]]

| style="border:1px solid black"|[[Sveda lingvo|Sveda]]

| style="border:1px solid black"|[[Vänern]]

|- style="height:4em"

| style="border:1px solid black"|[[senvoĉa retrofleksa plozivo]]

| style="border:1px solid black"|[[Hinda lingvo|Hinda]]

| style="border:1px solid black"|[[insulo]]

|- style="height:4em"

| style="border:1px solid black"|[[voĉa retrofleksa plozivo]]

| style="border:1px solid black"|[[Sveda lingvo|Sveda]]

| style="border:1px solid black"|[[nordo]]

|- style="height:4em"

| style="border:1px solid black"|[[senvoĉa retrofleksa frikativo]]

| style="border:1px solid black"|上海 (<span style="color:#700000; font-weight:bold">Sh</span>ànghǎi)

| style="border:1px solid black"|[<span style="color:#700000; font-weight:bold">{{IPA|ʂ}}</span>{{IPA|ɑ̂ŋ.xàɪ}}]

| style="border:1px solid black"|[[Shanghai]]

|- style="height:4em"

| style="border:1px solid black"|[[voĉa retrofleksa frikativo]]

| style="border:1px solid black"|[<span style="color:#700000; font-weight:bold">{{IPA|ʐ}}</span>{{IPA|aˑba}}]

| style="border:1px solid black"|[[bufo]]

|- style="height:4em"

| style="border:1px solid black"|[[retrofleksa alproximanto]]

| style="border:1px solid black"|[[Tamila lingvo|Tamila]]

| style="border:1px solid black"|[[Tamila lingvo|Tamila]]

|- style="height:4em"

| style="border:1px solid black"|[[laterala retrofleksa alproximanto]]

| style="border:1px solid black"|[[Sveda lingvo|Sveda]]

| style="border:1px solid black"|[[Karlstad]]

|- style="height:4em"

| style="border:1px solid black"|[[retrofleksa frapeto]]

| style="border:1px solid black"|[[Haŭsa lingvo|Haŭsa]]

| style="border:1px solid black"|[[vikivortaro:fari|fari]]

|}

 

''Noto:'' En la [[Internacia Fonetika Alfabeto]], la simboloj por retrofleksaj konsonantoj tipe estas la samaj kiel por la [[alveolaro]]j, sed kun la aldono de dekstrenfronta hoko al la subo de la symbol. Iuj lingvistoj limigas tiujn simbolojn por la "veraj" retrofleksaj konsonantoj kun sub-apikala palatala artikulacio, kaj uzas la alveolarajn simbolojn kun la arĥaika subpunkta simbolo de la IFA por apikala post-alveolara artikulacio: {{IPA|[ṭ, ḍ, ṇ, ṣ, ẓ, ḷ, ɾ̣, ɹ̣]}}. Alia solvo, pli kongrua al la oficiala IFA, estus uzi la [[rhotiko|rhotika]] diakrito por la apikalaj retrofleksoj: {{IPA|[t˞, d˞, n˞, s˞, z˞, l˞, ɾ˞, ɹ˞]}}. Laminalaj retrofleksoj, kiel en la pola kaj la rusa, ofte transkribatas per diakrito de retroigo, kia {{IPA|[s̱]}}, ''k.t.p.'' Alie ili tipe sed neĝuste transkribatas kvazaŭ ili estus palato-alveolaroj, kiel *{{IPA|[ʃ]}}, ''k.t.p.''

[[fr:Consonne rétroflexe]]

[[gv:Corockle cooyl-chroymmit]]

[[id:Konsonan tarik-belakang]]

[[it:Consonante retroflessa]]