Konkana lingvo: Malsamoj inter versioj

Laŭ takso de [[Ethnologue]] la nombro de konkanaj parolantoj estas 7.6 miliono.<ref name="ethnolog_knn">http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=knn</ref> <ref name="ethno_92010">http://www.ethnologue.com/show_family.asp?subid=92010</ref>

* La antaŭuloj de la konkanoj estas la [[Saraswat Brahmino]]j kiuj rezidis laŭ la bordoj de la rivero [[Saraswati]] kiu fluis en nordokcidenta Barato antaŭ ĉirkaŭ 5000 jaroj. Sekve de [[sismo|sisma]] agado en la Himalajo, la rivero subteriĝis ĉirkaŭ [[-1900|1900 a.K.]] devigante formigradon de la enloĝantoj. Post longa vojaĝo, grupo de ĉi tiu popolo setlis en la regiono Gomantak. Ili alportis la propran dialekton de la [[Prakrito|Sauraseni prakrita]], kiu tratempe evoluis en la modernan konkanan. <ref>http://www.kamat.com/kalranga/konkani/konkani.htm Originoj de la konkana Lingvo - Krishnanand Kamat</ref>

* Alia teorio estas, ke la konkana estas [[Sanskrito|sanskritigita]] versio de lingvo antaŭe parolata de la "[[Listo de Tabeligitaj Triboj en Barato|kokna]]" tribo. La koknaj triboj (ankaŭ nomitaj ''Kokna, Kokni, Kukni'' aŭ ''Kukna'') estas nun trovataj en norda Maharaŝtro kaj suda [[Guĝarato]], sed eble estis la unuaj setlantoj en la regiono Konkanio. La migrantaj [[arjoj]] kiuj venis al Konkanio alproprigis la lingvon kaj aldonis diversajn [[Prakrito|prakritajn]]/[[Sanskrito|sanskritajn]] vortojn. <ref>http://www.colaco.net/1/nandukonkaniRoots.htm Spurante la radikojn de la konkana Lingvo, fare de d-ro Nandkumar Kamat</ref>

Aliaj konkanaj komunumoj estiĝis kun la propraj dialektoj de la konkana. La [[konkanaj islamanoj|konkana-islamana]] komunumoj [[Ratnagiri]] kaj [[Bhatkal]] estiĝis pro intergeedziĝa miksaĵo de arabaj maristoj kaj lokuloj, kaj ankaŭ pro konvertiĝoj de hinduoj al islamo. <ref>http://kokaniz.com/history.html</ref> Alia migrema komunumo kiu alproprigis la konkanan estis la [[Siddo|siddojsiddo]]j kiuj estis maristoj-batalistoj de [[Etiopio]]. <ref>http://www.kamat.com/kalranga/people/siddi.htm</ref>

En [[1684]] p.K., la portugaloj malpermesis la uzon de lokaj lingvoj en iliaj hindiaj teritorioj ĉar ili servis kiel perilo por hindua religia instruado. Ili ankaŭ volis tranĉi la ligojn kiujn la novaj konvertitoj havis kun sia kulturo. Kunigite kun la trudo de la portugala kiel oficiala lingvo, tio kondukis al kontinua malprosperiĝo de la konkana, kiu malkiel la plejo da hindiaj lingvoj havis absolute nenian ŝtatan mecenaton. La uzado de la portugala kondukis al la influo de la portugala en la konkana parolata de la kristanoj. Samtempe, la hinduoj de Goao sin turnis al la [[Marata lingvo|marata]] kiel lingvo de religiaj ceremonioj. Ankaŭ, la interagado inter maratoj kaj konkanoj en la pasinteco, kiu tiam rezultigis, ke la konkanoj estis [[dulingveco|dulingvaj]] kun la marata, nun ĉementis (forte fiksis) la statuson de la marata kiel la ĉiutaga lingvo de hinduoj en Goao, inkluzive de la konkanoj. Supraklasaj kristanoj uzis la konkanan nur por komuniki kun la subaj klasoj kaj la malriĉaj, uzante la portugalan en sociaj kunvenoj. <ref name="MadhaviSardesai">http://www.india-seminar.com/2004/543/543%20madhavi%20sardesai.htm Mother Tongue blues (~Patrinlingvaj malgajoj) - Madhavi Sardesai</ref>

Kun la daŭra insistado de iuj maratoj, ke la konkana estas dialekto de la marata kaj ne sendependa lingvo, la afero fine iĝis lokita antaŭ la akademion Sahitya. Sunit Kumar Chatterjee, la prezidento de la akademio enoficigis komitaton de lingvaj kompetentuloj por kvitiĝi la disputon. La 26-an de februaro, 1975, la komitato post konvena interkonsiliĝo, venis al la konkludo, ke la konkana estas ja sendependa kaj literatura lingvo. <ref>http://www.konkaniworld.com/heritage/index.asp?id=246</ref>

La konkana, kvankam ĝi havas malgrandan parolantaron, montras tre altan nombron da [[Dialekto|dialektojdialekto]]j. La dialekta arba strukturo de la konkana facile klasifeblas laŭ la regiona, religia, kasta, kaj loka lingva influoj.<ref name="MadhaviSardesai"/>

*'''Dialektoj de la goaa konkana''' (ISO 639-3: gom): <ref>http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=gom</ref>

Oni jam faras klopodojn haltigi ĉi tiun subiran tendencon, komencante kun la klopodoj de [[Shenoi Goembab|Shenoi Goembab]] revigliĝi la konkanan. Estas renovigita intereso en konkana literaturo. La agnosko koncedita de la akademio [[Sahitya Akademi]] al la konkana kaj la fondo de ĉiujara premio por konkana literaturo estas helpintaj.

Kvankam dulingveco ne estas per si malbona afero, ĝi estas mistaksata kiel signo, ke la konkana ne estas ellaborita lingvo. La dulingveco de la konkanoj kun la marata en Goao kaj Maharaŝtro estas fonto de granda malkontento, ĉar ĝi kondukas al la konvinko, ke la konkana estas dialekto de la marata<ref name="MadhaviSardesai"/><ref name="languageinindia.com">http://www.languageinindia.com/may2001/bilingual.html</ref> <ref name="MadhaviSardesai"/> (ĉi sube vidu sekcion Konkana - marata) kaj tial havis influon sur la estonteco de la ŝtato Goao.

José Pereira, en sia ([[1971]]) verko ''Konkani - A Language: A History of the Konkani Marathi Controversy'' ("La konkana - Lingvo: historio de la konkana marata disputo"), kulpigis eseon pri hindiaj lingvoj verkita de John Lejden en [[1807]] en kiu la konkana estas nomita "dialekto de Maharaŝtro" kiel fonto de la lingva diskuto.<ref name="MadhaviSardesai"/> La verko de S. M. Katre ([[1966]]), ''The Formation of Konkani'' (''La formiĝo de la konkana''), kiu utiligis la metodojn de moderna historia kaj kompara lingvistiko super ses tipaj konkanaj dialektoj, montris, ke la formiĝo de la konkana estas distinga de tiu de la marata.<ref name="MadhaviSardesai"/> <ref name="languageinindia.com"/> Shenoi Goembab, kiu ludis pivotan rolon en la konkana reviviga movado, batalis kontraŭ la antaŭ-moŝteco de la marata super la konkana inter hinduoj kaj de la portugala inter kristanoj.

La aligo de Goao al Barato en [[1961]] okazis dum tempo kiam la hindaj ŝtatoj estis reorganizataj laŭ lingvaj linioj. Estis postuloj kunfandi Goaon kun Maharaŝtro. Tio estis ĉar Goao havis konsiderindan loĝantaron de marataj parolantoj kaj la konkana estis ankaŭ konsiderata de multaj kiel dialekto de la marata. La konkanaj goaanoj kontraŭis tion. La statuso de la konkana kiel sendependa lingvo aŭ kiel dialekto de la marata havis grandan politikan influon sur la proponita kunfando de Goao, kio estis decidita per plebiscito en [[1967]]. <ref name="MadhaviSardesai"/>

La problemoj prezentitaj de multaj skribsistemoj kaj variantaj dialektoj malhelpas la klopodojn unuigi la konkanojn. La decido uzi nagarion kiel oficiala skribsistemo, kaj la [[antruza dialekto|antruzan dialekton]] renkontis oponon, kaj en Goao, kaj ekster ĝi<ref name="goacom2049"/>. La kritikantoj pretendas, ke la antruza dialekto estas nekomprenebla al la plejo da goaanoj, por ne paroli pri aliaj konkanoj, kaj, ke la nagario estas uzata tre malmulte kompare al la latina skribsistemo en Goao, aŭ al la kanara skribsistemo en marborda Karnatako<ref name="goacom2049"/>. Elstare inter la kritikantoj estas la konkanaj katolikoj en Goao, kiuj estas ĉe la antaŭo de la konkana agitado en 1986-87 kaj jam longatempe uzadas la latinan alfabeton kaj produktis literaturon en la latina alfabeto. Ili estas postulantaj, ke la latina skribsistemo estu donita statuson egalan al tiu de nagario. <ref>http://timesofindia.indiatimes.com/NEWS/hindia/GoagroupwantskonkanainRomanscript/articleshow/1644404.cms</ref>

Estas diversaj organizoj laborante por la konkana sed plejparte, ĉi tiuj estis limigitaj al unuopaj komunumoj. La tut-barata konkana ''Parishad'' fondita je la 23-a de januaro 1978 servis la celon provizi komunan ejon por ĉiuj grupoj. Nova organizo nomata ''Vishwa Konkani Parishad'' kiu celas esti tut-inkluziva kaj pluralisma ombrela organizo por konkanoj ĉirkaŭ la mondo estis fondita je la 11-a de septembro 2005. <ref>http://www.mail-archive.com/goanet@goanet.org/msg31466.html</ref>

*''[[Tomaso Stephens Konkkni Kendr|Tomaso Stephens Konknni Kendr]]''. <ref>http://www.tskk.org/</ref>

*Monda konkana centro: Kulturo kaj lingva centro konstruota en Mangalore. <ref name= "kwc">http://www.konkaniworld.com/KBASP/index.asp?cat=Konkani%20World%20Center</ref>

*''Konkani Bhas Ani Sanskriti Pratistan'' (konkana lingva kaj kultura fondusejo): La organiza konstruaĵo, la monda konkana centro. <ref name="ekhabar"/>

*''Goao Konkani Akademi'' (GKA). <ref>http://www.goakonkaniakademi.org/</ref>

*''Konkani Ekvott'' – ombrela organizo de diversaj konkana korpoj en Goao. <ref>http://oheraldo.in/node/22730?PHPSESSID=7da2be3dbbb28e964eee3d1736859c2e</ref>

*''Vishwa Konkani Sammelan'' (Mondo konkana konvencio): unue okazigita en 1995. <ref name= "kwc"/>

*''Konkan Daiz Yatra'': plej malnova konkana organizo, kiu estis fondita en la 1939 de konkana bravuloj en Mumbajo. <ref>http://www.mail-archive.com/goanet@goanet.org/msg17606.html</ref>

*La unuan sciatan presitan libron en la konkana verkis [[Angloj|angla]] [[Jezuitoj|jezuita]] sacerdoto, [[Tomaso Stephens (misiisto)|pastro Thomas Stephens]] en [[1622]], kaj nomita ''Dovtrina Christam'' (Malnova latina ''La doktrino de Kristo''). <ref name= "kwc"/>

{{ĝermo-lingvo|lingvoj}} <!--Ĉi tiu longa kaj interes historia kaj politika artikolo diras preskaŭ neniom pri la lingvo mem.-->