Altruismo: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Luckas-bot (diskuto | kontribuoj)
e roboto aldono de: ro:Altruism
Xqbot (diskuto | kontribuoj)
e roboto aldono de: kn:ಪರಹಿತಚಿಂತನೆ(Altruism); cosmetic changes
Linio 1:
[[ImageDosiero:The Crèche.jpg|thumb|right|300px]]
'''Altruismo''' (de la antikva franca "altrui" = ''de aliuloj'' kaj de la nuna franca "altruisme") kompreniĝas kiel jeno:
* Etika principo, kiu vidas la celon de la homa agado en la [[bonfarto]] kaj bonstato de la aliaj homoj ([[PIV]]).
* Konduto kiu pligrandigas la probablojn de survivado de aliauloj ŝanĝe de malpligrandigo de la propraj.
* Persona memofero por la profito de aliuloj. [http://www.etymonline.com/index.php?term=altruism]
 
La termino altruismo aludas al praktikoj kaj [[kutimo]]j tiom kiom filozofia [[doktrino]]. Altruismo estas konsiderata kiel [[virto]] en kelakj [[filozofio]]j kaj kiel [[malvirto]] ĉe aliaj.
Linio 13:
 
== Altruismo en etologio kaj en evoluisma biologio ==
'''Altruismo''' en [[etologio]] kaj sekve en [[evoluisma biologio]] estas la modelo de besta konduto, laŭ kiu individuo riskas sian vivon por protekti kaj plibonigi la kondiĉojn de aliaj membroj de la grupo. Preskaŭ ĉiuj tiuj teorioj klarigas onin kiel individuo povas oferi eĉ sian propran survivadon por protekti tiun de aliuloj, kvankam ĉiam aldoniĝas la fakton ke inter la membroj de tiu grupo troviĝu iu membro kiu kunhavu ties samajn genojn. Tiu ĉi estus maniero sekurigi la pludaŭron de la gena kodo. Spite tio, tiu teorio rezultaa nesufiĉa por klarigi la altruisman konduton realigataj al neparencaj individuoj, tio estas kun kiuj oni ne kunhavas genetikan kodon.
 
Por ekŝpliki la neparencan altruismon, oni asertis, ke en tiuj kazoj la altruisma konduto realiĝas kiam la individuo esperas, ke iamaniere ricevu rekompencon de aliulo aŭ de alia membro de la grupo; aŭ laste kelkaj el la altruismaj kondutoj povas esti rezulto de la neceso de la individuo senti sin akceptita de la grupo, pro senti sin parto el tiu, pro kio nerekte tiu akiras ankaŭ profiton. Tiu koncepto estis proponita de fakuloj kiu esploris la kialojn pro kiuj povus esti evoluinta la malegoisma konduto. Ĝi aplikiĝas ne nur al personoj (psikologia altruismo), sed ankaŭ al animaloj kaj eĉ al plantoj.
 
Ekzistas, tamen, interpreto de la koncepto de altruismo mala al la antaŭe esprimita. En sia verko ''La egoisma geno'' (1976), [[Richard Dawkins]] akuzas tiujn tezojn deflankiĝi el la ortodoksa darvinismo kaj proponas, male, koncepton kiu komprenas la evolucon konsiderante la bonon de la individuo ([[geno]]), kaj ne tiun de la specio, kiel ĉefa faktoro. Dawkins defendas, ke kio kutime kompreniĝas kiel altruismo, tio estas, la konduto de organismo kiam tiu kondutas tiele, ke ĝi kontribuas pligrandigi la bonfarton de alia simila estaĵo kontraŭ sia propra bonfarto'',<ref>Dawkins (1976/2000) ''El gen egoísta'', Salvat Editores, S.A., 2a eldono, Barcelono, p.19</ref> temus pri ''altruismo ŝajnindividua'' kaj, pro tio, la mala konduto estus ŝajnindividua [[egoismo]]. Tiele, lia forta tezo konsistas je tiu fundamenta leĝo nomita ''egoismo de genoj'' kiu eksplikas tiom altruismon kiom individuan egoismon ekde la genetika vidpunkto. Definitive, Dawkins defendas, ke la interpretado ortodokse de la ''natura selektado'' darvineska estas tiu kiu imagas ĝin kiel selekto de genoj (gena egoismo), kaj ne kiel selektado de grupoj (altruismo inter individuoj).
 
== Apero de altruismo ĉe homoj ==
Linio 29:
 
== Eksteraj ligoj ==
* [http://buscon.rae.es/draeI/SrvltObtenerHtml?IDLEMA=4407&NEDIC=Si Difino de la Hispanlingva Akademio]
* [http://www.altruists.org/about/altruism/altruismo.asp Defendantoj de la altruisma etiko]
* [http://www.nonserviam.com/egoistarchive Kontraŭantoj de la altruisma etiko]
* [http://www.in-mind.org/issue-6/altruism-myth-or-reality.html Altruismo: Ĉu mito aŭ realo?]
 
[[kategorioKategorio:Socia psikologio]]
[[kategorioKategorio:Virtoj]]
 
[[ar:إيثار]]
Linio 58:
[[ja:奉仕]]
[[ka:ალტრუიზმი]]
[[kn:ಪರಹಿತಚಿಂತನೆ(Altruism)]]
[[lt:Altruizmas]]
[[mr:नि:स्वार्थीपणा]]