|
=== Kategorioj ===
* Reĝisorado
** Plej bona filmo
** Plej bona reĝisorado
** Adaptita scenaro
** Originala scenaro
* Aktorado
** Ĉefaktoro (vira)
** Ĉefaktoro (virina)
** Kromaktoro (vira)
** Kromaktoro (virina)
* Realigado
** Dezajno (sceneja dezajno; kamerao; kostumoj<!-- (de 19xx - 19yy ekzistis po du kategorioj por nigra-blanka respektive kolora filmoj) -->; kinoredaktado; specialaj efektoj
** Muziko (sono; muziko de filmdramo aŭ -komedio; muziko de muzikalo; originala kanto)
* Filmtipoj
** dokumentalo (dokumenta filmo): mallonga; longa
** fremdlingva filmo (= ne-anglalingva filmo)
** mallonga filmo: desegnita; aktorita
* Speciala premio (por [[vivoverko]] aŭ eksterordinaraj atingoj por kino-tekniko aŭ -merito)
=== Kandidato ===
Pro la alta reputacio de la premio estas jam granda honoro, kiam la [[ĵurio]] nomumas filmon aŭ personon kiel kandidaton en la koncerna kategorio. Do, en listoj de premioj por filmo aŭ reĝisoro ofte troviĝas ''"nomumita"'' aŭ ''"kandidato"'' kiel eksterordinara distingo.
== Filmoj ricevintaj plej multajn premiojn ==
La plej granda nombro da premioj ricevitaj de unu sola filmo estas 11. Tiun ĉi rekordon havas 3 filmoj:
* ''[[Ben Hur (1959-a filmo)|Ben Hur]]'' en 1959
* ''[[Gone with the Wind]]''
* ''[[West Side Story]]''
== Plej premiitaj reĝisoroj ==
=== Reĝisoro plej nomumita en sia kategorio ===
* 12 kandidatecoj: [[William Wyler]] (3 premioj)
=== Reĝisoro plej premiita ===
* 4 premioj: [[John Ford]]
== Plej premiitaj aktoroj ==
=== Viraj aktoroj kun plej da kandidatecoj ===
* 12 kandidatecoj: [[Jack Nicholson|Jack Nicholson]] (3 premioj)
* 10 kandidatecoj: [[Spencer Tracy|Spencer Tracy]] (2 premioj), [[Laurence Olivier|Laurence Olivier]] (1 Premio kaj Honora Premio )
* 9 kandidatecoj: [[Paul Newman|Paul Newman]] (1 Oskaro, Premio Honora kaj Premio Jean Hersholt)
* 8 kandidatecoj: [[Marlon Brando|Marlon Brando]] (2 premioj), [[Jack Lemmon|Jack Lemmon]] (2 premioj), [[Al Pacino]] (1 premio), [[Peter O'Toole]] (Honora Oskaro)
* 7 kandidatecoj: [[Dustin Hoffman|Dustin Hoffman]] (2 premioj), [[Richard Burton|Richard Burton]] (0 premioj)
* 6 kandidatecoj: [[Michael Caine|Michael Caine]] (2 premioj), [[Robert De Niro|Robert De Niro]] (2 premioj), [[Robert Duvall]] (1 premio)
* 5 kandidatecoj: [[Gene Hackman]] (2 premioj), [[Tom Hanks|Tom Hanks]] (2 premioj), [[Sean Penn]] (2 premioj), [[Denzel Washington]] (2 premioj), [[Jeff Bridges]] (1 premio), [[Morgan Freeman|Morgan Freeman]] (1 premio), [[Alec Guinness|Alec Guinness]] (1 premio kaj honora premio), [[Gregory Peck|Gregory Peck]] (1 premio), [[James Stewart|James Stewart]] (1 premio), [[Albert Finney]] (0 premioj), [[Arthur Kennedy]] (0 premioj)
=== Aktorinoj kun plej da kandidatecoj ===
* 16 kandidatecoj: [[Meryl Streep|Meryl Streep]] (2 premioj)
* 12 kandidatecoj: [[Katharine Hepburn|Katharine Hepburn]] (4 premioj)
* 10 kandidatecoj: [[Bette Davis|Bette Davis]] (2 premioj)
* 8 kandidatecoj: [[Geraldine Page]] (1 premio)
* 7 kandidatecoj: [[Ingrid Bergman|Ingrid Bergman]] (3 premioj), [[Jane Fonda|Jane Fonda]] (2 premioj), [[Greer Garson]] (1 pemio)
* 6 kandidatecoj: [[Jessica Lange|Jessica Lange]] (2 premioj), [[Maggie Smith]] (2 premioj), [[Ellen Burstyn]] (1 premio), [[Judi Dench]] (1 premio), [[Norma Shearer]] (1 premio), [[Sissy Spacek|Sissy Spacek]] (1 premio), [[Vanessa Redgrave|Vanessa Redgrave]] (1 premio), [[Kate Winslet|Kate Winslet]] (1 premio), [[Deborah Kerr|Deborah Kerr]] (Honora), [[Thelma Ritter]] (0 premioj)
* 5 kandidatecoj: [[Elizabeth Taylor|Elizabeth Taylor]] (2 premioj, premio Jean Hersholt), [[Olivia de Havilland]] (2 premioj), [[Anne Bancroft|Anne Bancroft]] (1 premio), [[Cate Blanchett]] (1 premio), [[Audrey Hepburn|Audrey Hepburn]] (1 Oskaro, premio Jean Hersholt), [[Jennifer Jones]] (1 premio), [[Shirley MacLaine|Shirley MacLaine]] (1 premio), [[Susan Sarandon|Susan Sarandon]] (1 premio), [[Glenn Close]] (0 premioj), [[Irene Dunne]] (0 premioj).
=== Vira aktoro plej premiita ===
* 3 premioj: [[Jack Nicholson|Jack Nicholson]] (2 premioj kiel Plej bona Aktoro kaj 1 premio kiel Plej bona Malĉefa Aktoro)
* 3 premioj: [[Walter Brennan]] (3 premioj kiel Plej bona Malĉefa Aktoro)
* 3 premioj: [[Paul Newman|Paul Newman]] (plej bona aktoro, humana premio Jean Hersholt kaj Oskaro honora)
=== Aktorino plej premiita ===
* 4 premioj: [[Katharine Hepburn|Katharine Hepburn]]
=== Aktoroj kiuj malakceptis la premion ===
* [[George C. Scott]]; [[Patton (filmo)|''Patton'']] ([[1970]])
* [[Marlon Brando|Marlon Brando]]; [[The Godfather|''La Bapto-patro'']] ([[1972]])
== Kritikoj ==
Ĉiuj premioj ricevas kritikojn pro la malsamaj gustoj de la homo. Kiel estas logike, ne ĉiuj konsentas pri la gajnantoj de ĉiu jaro en ĉiuj kategorioj. Sed, estante la kinaj premioj plej elstaraj kaj gravaj en la usona medio, en la lastaj jaroj ili estis la celo de konsiderinda nombro da kritikoj.
Unu el la ĉefaj kritikoj estis ke multaj filmoj gajnantaj la premion al la plej bona filmo ne sukcesis elteni la paŝon de la tempo. Ekzemplo ofte citita estas la filmo de [[Cecil B. DeMille]] ''[[La plej granda spektaklo de la mondo]]'' ([[1952]]), unu el tiuj filmoj kiuj eĉ se gajninte la plej gravan premion, ne havas nun sufiĉe da historia graveco.
Plej grave, pluraj el la filmoj konsideritaj kiel ĉefverkoj de la kino fare de la kritikistoj, nur atingis esti nomumitaj kaj ne sukcesis gajni la premio. La ekzemplo plej ofte citata estas la filmo de [[1941]] ''[[Citizen Kane]]'', reĝisorita de [[Orson Welles|Orson Welles]], kiu, malgraŭ havi 8 kandidatecojn, nur gajnis la premion en la kategorio de plej bona originala skripto, kaj kiu estas konsiderita, kaj de la kritiko kaj de la ŝatantoj al la kino, kiel unu el la ĉefverkoj de la sepa arto. Ĉi tiu filmo, kune kun ''[[The Godfather|La bapto-patro]]'', estas unu el la filmoj de la listo de la 100 plej bonaj filmoj laŭ la [[AFI]].
Ankaŭ kritikindas ke la filmoj kiuj gajnas en la kategorio de plej bona filmo, kun malmultaj esceptoj, estas [[dramo (verko)|dramoj]], [[romantika komedio| romantikaj komedioj]], [[muzika Kino|muzikaloj]], [[epopea kino|epopeaj filmoj]] aŭ filmoj kiuj traktas sociajn temojn aŭ politikistoj. Do, oni preterlasas genrojn kiel la [[sciencfikcio]], la [[Vakera filmo]], aŭ la filmoj de [[horora filmo|teruro]] kaj la [[komedio]]. Ekzemple, en la tuta historio de la akademio, nur filmo de fantazio gajnis la premion al la plej bona filmo, ''La Sinjoro de la Ringoj: la reveno de la Reĝo'', kaj tre malmultaj vakeraj filmoj gajnis la premion. Eĉ se [[John Ford]], majstro de tiu ĝenro, gajnis kvar premiojn, la filmoj mem ne estis premiitaj.
Koncerne al la aktoroj kaj aktorinoj, oni kritikas ke por ke ili estu konsideritaj de la Akademio ili devas elstari en dramaj paperoj eĉ se ili estis elstarintaj antaŭe en roloj de komedio. Nur kvin aktoroj gajnis la premion al la plej bona aktoro interpretante rolojn de komedio.
En la lastaj jaroj, la valideco de la Premioj de la Akademio estis pridubita. Multaj el la reĝisoroj konsideritaj kiel genioj de la [[Sepa arto]] ([[Ingmar Bergman|Ingmar Bergman]], [[David Lynch|David Lynch]], [[Federico Fellini|Federico Fellini]], [[Alfred Hitchcock|Alfred Hitchcock]], [[Howard Hawks]], [[Kurosawa Akira|Akira Kurosawa]], [[Ridley Scott]], [[Stanley Kubrick|Stanley Kubrick]], [[Charlie Chaplin]], [[Quentin Tarantino|Quentin Tarantino]], [[Orson Welles|Orson Welles]]...) neniam gajnis la premion al la plej bona reĝisoro. Same okazis en konsiderindaj okazoj al aktoroj kaj aktorinoj famaj kaj prestiĝaj: [[Richard Burton|Richard Burton]], [[Liam Neeson]], [[Harrison Ford|Harrison Ford]], [[Deborah Kerr|Deborah Kerr]], [[Barbara Stanwyck|Barbara Stanwyck]], [[Lauren Bacall|Lauren Bacall]], [[Cary Grant|Cary Grant]], [[Judy Garland|Judy Garland]], [[Greta Garbo]], [[Eleanor Parker]], inter aliaj, kiu ne gajnis la premion malgraŭ meriti ĝin en diversaj momentoj, aŭ estis ignoritaj ĉe la momento de la kandidatiĝoj.
Ankaŭ oni ilin kvalifikis kiel rasistoj. Ĝis la jaro [[2001]], nur ses aktoroj de nigra raso estis gajnintaj la Oskaron: En 1939 [[Hattie McDaniel]], kiel subtena aktorino en ''Gone with the wind'' (''[[Gone with the Wind|Kion la vento portis]]''); [[Sidney Poitier]], plej bona aktoro ĉefrolulo por ''Lilies of the field'' en 1963; [[Louis Gossett, Jr.]] subtena aktoro ''[[An Officer and A Gentleman]]'' en 1982; [[Denzel Washington]] subtena aktoro pro ''Tempoj de Gloro'' en 1989; [[Whoopi Goldberg|Whoopi Goldberg]] kiel subtena aktorino en ''[[Ghost]]'' en 1990; kaj [[Cuba Gooding Jr.]], subtena aktoro por ''[[Jerry Maguire]]'', en [[1996]]. Fine, en [[2001]] oni premiis la nigran aktoron [[Denzel Washington]] por la filmo ''Training Day'') kaj la aktorinon [[Halle Berry]] por ''[[Monster's Ball]]''. De tiam, estis primiitaj pluraj pluaj nigraj aktoroj kaj aktorinoj kiel [[Jamie Foxx]], plej bona aktoro por ''[[Ray (filmo)|Ray]]'' en [[2005]]), aŭ [[Forest Whitaker]] plej bona aktoro por ''The Last King of Scotland'' (''[[La lasta reĝo de Skotlando]]''), [[Jennifer Hudson]] kiel plej bona subtena aktorino por ''[[Dreamgirls]]'' en [[2006]] kaj [[Mo'nique]] por [[Precious]], en [[2009]].
== Vidu ankaŭ ==
[[et:Oscar]]
[[eu:Oscar Sariak]]
[[fa:جوایزجایزه اسکار]]
[[fi:Oscar-palkinto]]
[[fr:Oscar du cinéma]]
| 