Evolucio (teorio): Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
TobeBot (diskuto | kontribuoj) e roboto aldono de: ga:Éabhlóid |
Neniu resumo de redakto |
||
Linio 1:
[[Dosiero:Collapsed tree labels simplified.png|eta|dekstra|300px|[[Filogenta arbo]] de la vivo, kiu montras la elbranĉiĝo de la nunaj specioj de unu praa formo.<ref>F.D. Ciccarellli, T. Doerks, C. von Mering, C.J. Creevey, B. Snel, P. Bork: ''Toward automatic reconstruction of a highly resolved tree of life.'' en: ''[[Science]].'' vol. 311, numero. 5765, 2006, p. 1283-1287. PMID 16513982</ref> La tri [[Domajno (biologio)|domajnoj]] estas kolore reprezentitaj: blue [[bakterio]]j, verde [[Arkioj|arkioj]], ruĝe [[Eŭkariotoj|eŭkariotoj]].]]
'''Evoluismo''' (aŭ '''evolucio''') estas la [[biologio|biologia]] [[teorio]] de [[Alfred Russel Wallace]] kaj [[Charles Darwin]] kiu klarigas la evoluon de specioj per [[natura selektado]]: "la pluvivado de la plej taŭgaj". Iom simpligite, evoluismo diras, ke specioj evoluas ĉar la plej taŭgaj specianoj emas venki en la lukto por nutraĵo kaj vivo por generi la sekvontan generacion. - [[Sciencisto]]j, kiuj laboras en la kampo de evoluismo kaj esploras [[evoluo]]n, estas '''[[evoluisto]]j'''.
Linio 16 ⟶ 18:
simple pri ĝia [[varieco]]. Fakte, laŭ evoluismo, [[skarabo]] aŭ eĉ
[[bakterio]] estas iel multe pli sukcesa ol homo.
== Historio de evoluismo ==
[[Dosiero:Charles Darwin aged 51.jpg|eta|maldekstra|[[Charles Darwin]] 51-jaraĝa, iom post la publikigo de sia libro ''The Origin of Species (La deveno de specioj'']]
Idoj pri evoluismo, kiel la sama deveno kaj la transformo de specioj, ekzistis jam en la 6-a jarcento a.K., kiel defendis ilin ekzemple la greka filozofo [[Anaksimandro]].<ref>Henry Fairfield Osborn: ''From the Greeks to Darwin: An Outline of the Development of the Evolution Idea (De la grekoj al darwin: resumo de la evoluo de evoluismaj ideoj)''. Macmillan and Co.; 1905</ref>
Pli granda diverseco de tiaj ideoj estiĝis en la 18-a jarcento, kaj en 1809 [[Jean-Baptiste Lamarck|Lamarck]] defendis la idon, ke la transformo de specioj okazas per heredo de adaptiĝoj, kiujn la gepatroj atingas dum sia vivo ([[Lamarckismo]]).
Tiajn ideojn oni konsideras en Anglujo minaco al la politika kaj religia ordoj kaj estis arde kontraŭitaj de la scienca establiĝantaro.
==Sciencaj pruvoj==
Linio 25 ⟶ 33:
== Vidu ankaŭ ==
* [[Kreismo]]
==Referencoj==
{{referencoj}}
{{LigoElstara|bg}}
| |||